Día Da Candeloria: Celebración anual

O Día da Candeloria ten orixe nos cultos pagáns da fertilidade e dos ciclos da natureza, que como a noite de San Xoán, a Semana Santa, o Nadal e moitos outros, acabou por ser cristianizado. Neste caso tratábase do ritual do lume, coas súas virtudes apotropaicas (de afastamento de desgrazas, protectoras).

Na antiga Roma celebrábase as Lupercais, a festa do lume e na honra da fertilidade. Nesta festa, realizábase unha procesión con candeas acendidas de noite.

No ano 492, o Papa Xelasio crea a festa da Purificación da Virxe María, que é conmemorada o 2 de febreiro. O nome da Candeloria está orixinado pola procesión realizada dentro da igrexa con candeas benditas, festa que substitúe e cristianiza a festa pagá romana e que posibelmente sexa orixe do actual Día da Candeloria.

 

No 2 de febreiro, nas parroquias o crego bendice as candeas que a xente ten de manter acesas mentres dure a misa. Estas candeas lévanse, posteriormente, para a casa pois atribúenselles poderes como calmar as treboadas ou alumear o camiño das almas que deixan este mundo.

Esta festa das luces celébrase en parroquias como Oseiro, Becerreá, Cervo, Meaño, O Rosal e Cedeira.

Noutras parroquias, como a de Cordeiro, no concello pontevedrés de Valga, realízase unha procesión en que as mulleres portan lacóns en cestos con que, posteriormente se organiza unha poxa.

Os distintos refraneiros populares de Galiza recollen refráns sobre a Candeloria e o seu día:

• Cando a Candeloria chora, medio inverno vai fóra; que chore, que deixe de chorar, mitá do inverno está por pasar.
• Cando a Candeloria chora a mitá do inverno está fóra; se chora ou ri, o inverno está por vir, e se chora ou fai vento, inda o inverno está dentro.
• O día da Candelaria, si chora ou venta, inverno entra. E si non venta nin chora, inverno fóra.
• Pola Candeloira casan os paxariños e maila galiñola.
• Pola Candeloria casan os paxariños e vaise a galiñola.
• Pola Candelaria, inverno fóra; se chove ou venta, inda entra.
• Pola Candeloria, metade do inverno fóra; e se chove e fai vento, metade fóra e metade dentro.
• Pola Candeloria, mitá do inverno vai fóra; se chora ou venta, inda entra.
• Pola Candeloria pon a pita vella e a nova.
• Polo santo Antón toda galiña pon. Pola Candelaria, a boa e a mala.
• Que a Candelaria chore ou que deixe de chorar, a metade do inverno está pasado e a metade está por pasar.
• Se a Candelaria chora, o inverno está fóra; se ri, aínda está por vir
• Se a Candeloria chora vai o inverno fóra; se ri, o inverno quer vir; mais cal chorar, cal rir, medio inverno está por vir.
• Se a Candelaria empola, o inverno vai fóra.
• Se a Candelaria chora, o inverno xa vai fóra. Se a Candelaria ri, o inverno está por vir; pero que ría e que cante hai inverno para tras e para diante.
• Se a Candeloria vén mal o inverno está caroal.

Bibliografía

• SANTAMARINA, Antón (ed. e dir.): Diccionario de diccionarios. Fundación Pedro Barrié de la Maza, Instituto da Lingua Galega, 3ª ed. 2003.

Outros artigos

• Festa dos Fachós

Ligazóns externas

• Día da Candeloria. Galicia Espallada
• Refraneiro galego de Taboada Chivité
• Vieiros. Tempo da Candeloria, medio inverno fóra.