Ang Praseodimyo o Praseodymium ay isang elementong kimikal na may simbolong Pr at bilang atomikong 59.
Ang Praseodimyo ay isang malambot, mapilak, maleable at duktilong metal sa pangkat lantanido. Ito ay labis na reaktibo na matatagpuan sa likas na anyo at kapag inihandang artipisyal ay mabagal na bumubuo ng isang luntiang oksidong pagpapahid. Ang elementong ito ay ipinangalan para sa kulay ng pangunahing oksido nito. Noong 1841, kinuha ng kimikong Swedish si Carl Gustav Mosander ang isang bihirang mundong oksidong labi na kanyang tinawag na "didymium" mula sa isang labi kanyang "lantana" na hinawalay naman mula sa asing seryo. Noong 1885, hiniawalay ng kimikong Austriyano na si Baron Carl Auer von Welsbach ang didymium sa dalawang mga asin ng magkakaibang mga kulay na kanyang tinawag na praseodymium at neodymium. Ang pangalang praseodymium ay nagmula sa salitang Griyegong prasios (πράσιος) na nangangahulugang luntian at didymos (δίδυμος) na nangangahulugang kambal. Tulad ng karamihang mga elementong bihirang mundo, ang praseodymium ay pinakahandang bumubuo ng tribalenteng Pr(III) mga ion. Ang mga ito ay dilaw-luntian sa solusyong tubig at iba't ibang mga lilim ng dilaw-bered kapag isinama sa mga salamin. Marami sa mga gamit industriyal ng praseodimyo ay kinasasangkutan ng panalang liwanag na dilay mula sa mga pinagmulang liwanag.
Praseodymium | |||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bigkas sa Ingles | /ˌpreɪziːəˈdɪmiəm/ | ||||||||||||||||||||||||||
Hitsura | grayish white | ||||||||||||||||||||||||||
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Pr) |
| ||||||||||||||||||||||||||
Praseodymium sa talahanayang peryodiko | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Atomikong bilang (Z) | 59 | ||||||||||||||||||||||||||
Pangkat | n/a | ||||||||||||||||||||||||||
Peryodo | peryodo 6 | ||||||||||||||||||||||||||
Bloke | f-bloke | ||||||||||||||||||||||||||
Konpigurasyon ng elektron | [Xe] 4f3 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||
Mga elektron bawat kapa | 2, 8, 18, 21, 8, 2 | ||||||||||||||||||||||||||
Katangiang pisikal | |||||||||||||||||||||||||||
Pase sa STP | solid | ||||||||||||||||||||||||||
Punto ng pagkatunaw | 1208 K (935 °C, 1715 °F) | ||||||||||||||||||||||||||
Punto ng pagkulo | 3793 K (3520 °C, 6368 °F) | ||||||||||||||||||||||||||
Densidad (malapit sa r.t.) | 6.77 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||
kapag likido (sa m.p.) | 6.50 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||
Init ng pusyon | 6.89 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||
Init ng baporisasyon | 331 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||
Molar na kapasidad ng init | 27.20 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||
Presyon ng singaw
| |||||||||||||||||||||||||||
Katangiang atomiko | |||||||||||||||||||||||||||
Mga estado ng oksidasyon | 0, +1, +2, +3, +4, +5 (isang katamtamang panimulang oksido) | ||||||||||||||||||||||||||
Elektronegatibidad | Eskala ni Pauling: 1.13 | ||||||||||||||||||||||||||
Radyong atomiko | emperiko: 182 pm | ||||||||||||||||||||||||||
Radyong Kobalente | 203±7 pm | ||||||||||||||||||||||||||
Mga linyang espektral ng praseodymium | |||||||||||||||||||||||||||
Ibang katangian | |||||||||||||||||||||||||||
Kayarian ng krystal | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||||
Bilis ng tunog manipis na bara | 2280 m/s (at 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||
Termal na pagpapalawak | (r.t.) (α, poly) 6.7 µm/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||
Termal na konduktibidad | 12.5 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||
Elektrikal na resistibidad | (r.t.) (α, poly) 0.700 µ Ω⋅m | ||||||||||||||||||||||||||
Magnetikong pagsasaayos | paramagnetic | ||||||||||||||||||||||||||
Modulo ni Young | (α form) 37.3 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
Modulo ng tigas | (α form) 14.8 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
Bultong modulo | (α form) 28.8 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
Rasyo ni Poisson | (α form) 0.281 | ||||||||||||||||||||||||||
Subok sa katigasan ni Vickers | 400 MPa | ||||||||||||||||||||||||||
Subok sa katigasan ni Brinell | 481 MPa | ||||||||||||||||||||||||||
Bilang ng CAS | 7440-10-0 | ||||||||||||||||||||||||||
Kasaysayan | |||||||||||||||||||||||||||
Pagkakatuklas | Carl Auer von Welsbach (1885) | ||||||||||||||||||||||||||
Pangunahing isotopo ng praseodymium | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
This article uses material from the Wikipedia Tagalog article Presidimyo, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Maaaring gamitin ang nilalaman sa ilalim ng CC BY-SA 4.0 maliban kung nabanggit. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tagalog (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.