Una planeta (d'o latín < PLANETA y iste d'o griego πλανήτης (planētēs: «vagabundo u camandulero»)) ye un cuerpo sin de luz propia (que no ye, por tanto, una estrela) que chira arredol d'una estrela; que tien forma esferica, u cuasi esferica (ya que en tener prou masa, a suya gravedat supera as fuerzas d'o cuerpo richido); y que ye o elemento prencipal adintro d'a suya orbita; seguntes a definición d'a reunión d'a Unión Astronomica Internacional de Praga, de l'anyo 2006.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Asinas, se diz planeta a cadagún d'os cuerpos que describen orbitas elipticas arredol d'o Sol u, en cheneral, d'una estrela. Son planetas d'o sistema solar: Mercurio, Venus, a Tierra, Marte, Chupiter, Saturno, Urano y Neptuno. No'n son Ceres que se considera una planeta nana, ni Plutón, considerato o paradigma d'as planetas nanas transneptunianas muitas d'as cuals encara no tienen nombre.
I hai ueito planetas en o nuestro sistema solar. Son (empecipiando per o mas amán d'o Sol): Mercurio, Venus, Tierra, Marte, Chupiter, Saturno, Urano y Neptuno.
Istas planetas pueden estar clasificadas en cuantas categorías seguntes a suya composición:
A la suya vegada se pueden distinguir entre:
Planeta | Diametro ecuatorial* | Diametro ecuatorial (km) | Masa* | Radio orbital (UA) | Periodo orbital (anyadas) | Periodo de rotación (diyas) | Incl.** | Sat.*** | Composición de l'atmosfera |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mercurio | 0,39 | 4878 | 0,06 | 0,39 | 0,24 | 58,6667 | 7° | 0 | Trazas de hidrocheno y helio |
Venus | 0,95 | 12100 | 0,82 | 0,72 | 0,615 | 243 | 3,4° | 0 | 96 % CO2, 3 % nitrocheno,0.1 % augua |
Tierra | 1,00 | 12756 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 0° | 1 | 78 % nitrocheno, 21 % oxicheno, 1 % argón |
Marte | 0,53 | 6787 | 0,11 | 1,52 | 1,88 | 1,03 | 1,9° | 2 | 95 % CO2, 1.6 % argón, 3 % nitrocheno |
Chupiter | 11,2 | 142984 | 318 | 5,20 | 11,86 | 0,414 | 1,3° | 63 | 90 % hidrocheno, 10 % helio, trazas de metano |
Saturno | 9,41 | 120536 | 95 | 9,54 | 29,46 | 0,426 | 2,5° | 61 | 96 % hidrocheno, 3 % helio, 0.5 % metano |
Urano | 3,98 | 51108 | 14,6 | 19,19 | 84,01 | 0,718 | 0,8° | 27 | 84 % hidrocheno, 14 % helio, 2 % metano |
Neptuno | 3,81 | 49538 | 17,2 | 30,06 | 164,79 | 0,6745 | 1,8° | 13 | 74 % hidrocheno, 25 % helio, 1 % metano |
* O diametro y masa s'expresan en relación a la Tierra ** Inclinación d'orbita (en relación con l'ecliptica) *** Satelites naturals
Os exoplanetas son aquellas planetas que son difuera d'o lo nuestro sistema solar. Dica octubre de 2019 s'han descubierto 4118 exoplanetas que orbitan en 3063 sistemas solars.
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Planeta, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.