Serium

58 lantaan ← serium → praseodimium - ↑ Ce ↓ Th Periodieke tabel
Algemeen
Naam, simbool, getal	serium, Ce, 58
Chemiese reeks	lantaniede
Groep, periode, blok	3, 6, f
Voorkoms
Atoommassa	140,12 (1) g/mol
Elektronkonfigurasie	[Xe] 4f15d16s2
Elektrone per skil	2, 8, 18, 19, 9, 2
Fisiese eienskappe
Toestand	vastestof
Kristalstruktuur	kubies vlakgesentreerd
Ruimtegroep	Fm3m  nommer: 225
Strukturbericht-kode	A1
Oksidasietoestande	3, 4, (matige basiese oksied)

Serium is 'n chemiese element met simbool (Ce). Dit is die mees algemene element van die lantanoiede en ook die eerste wat in suiwere vorm vervaardig is. William F. Hildebrand het dit in 1875 gepubliseer.

Die element kan uit 'n mineraal bastnäsiet verkry word, maar dit kom ook voor in pikblende, 'n bekende uraanerts en in monasiet wat ook ander lantanoiede bevat.

Serium onderskei hom van ander lantanoïede omrede van sy vermoë om vierwaardige verbindings te vorm. Dit hang saam met die feit dat die elektronkonfigurasie van 'n neutrale seriumatoom in sy grondtoestand [Xe]6s²5d¹4f¹is. Gewoonlik vorm Ln-metale met fluoor driewaardige fluoriede LnF₃ omdat hulle die s- en d-elektrone verloor maar nie hulle f-elektrone nie. Serium reageer teen kamertemperatuur verder en verloor sy een f-elektron:

${\displaystyle 2CeF_{3}(s)+F_{2}(g)\rightarrow 2CeF_{4}}$ 

Serium is nie heeltemal uniek nie. Terbium kan ook TbF₄ vorm maar dit vereis temperature van 300-400 °C.

Die oranjegeel Ce⁴⁺-ioon is stabiel in water. Dit is 'n sterk oksideermiddel en word in redoks-titrasies gebruik. Die Ce³⁺-ioon is kleurloos.

Legerings

'n Allooi van ontrent 40% Ce, 25% La en 25% ander lantanoiede wat uit die ertse verkry word, word mischmetal genoem en dit word gebruik in aanstekers om vonke te veroorsaak. Dit word ook in die staalnywerheid gebruik.

Katalise

Serium in die vorm van serium(IV)oksied CeO₂ word vir die selektiewe katalitiese reduksiereaksie van NO_x-gas gebruik. Hierdie SKR-reaksie behels:

${\displaystyle 4NO+4NH_{3}+O_{2}\xrightarrow {katalisator} 4N_{2}+H_{2}O}$ 

NO_x is 'n belangrike vorm van lugbesoedeling.

• Wiki Afrikaans  Wiki Commons het meer media in die kategorie Serium.

•   Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir serium.
• webelements.com Serium