Tarmachan

Tarmachan Lagopus muta
Tarmachan
Rangachadh saidheansail
Rìoghachd	Animalia
Fìleam	Chordata
Clas	Aves
Òrdugh	Galliformes
Teaghlach	Tetraonidae
Gèineas	Lagopus
Spèiseas	L. muta
Ainm saidheansail
Lagopus muta
Ainmean eile
Logopus mutus
Briathran Gàidhlig eile
Cearc nam Beann

Mar a tha fhar-ainm cearc nam beann ag innse, tha e cumanta air monaidhean na h-Albann.

Tha an tarmachan dàimheach don chirc-fhraoich, Lagopus lagopus scotica, agus gu tric lorgar an dà ghnè eòin air an aon bheinn, a’ chearc-fhraoich gu h-ìosal agus an tarmachan gu h-àrd. Ach tha diofar mòr eatarra: bidh an tarmachan a’ dol bàn anns a' gheamhradh, leasachadh a chumas am falach san t-sneachd e. As t-samhradh tha e cuideachd fìor dhoirbh fhaicinn am measg nan creag, ma shuidheas e gu sàmhach.

Tha an t-ainm aige stèidhichte air a ghairm: tarm no torm. Chaidh e a-null bhon Ghàidhlig don Bheurla mar “ptarmigan”, le ‘p’ neo-fhuaimnichte neo-eachdraidheil a’ dèanamh aithris air an t-Seann-Ghreugais πτέρυξ, sgiath. Tha cuid de bheanntan air an ainmeachadh air a shon, leithid Sgòrr an Tarmachain agus Meall nan Tarmachan.

• Dualchas Nàdar na h-Alba: Dà eun ‘Ghàidhlig’ - pìos le Ruairidh MacIlleathain (.pdf)
• Dualchas coitcheann le Ruairidh MacIlleathain aig Dualchas Nàdar na h-Alba (Faidhle pdf)
• BBC Naidheachdan 2021-12-01: Tarmachanan ann an cunnart

•  
  Tarmachan air a’ Ghàidhealtachd sa Ghiblean
•  
  Tarmachan sa gheamhradh
•  
  Tarmachan falaichte san t-sneachda
•  
  Nead
•  
  Nead fon t-sneachda
•  
  Uighean

 

Tha dealbhan ann an Wiki Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:

Tarmachan