Rev. Dr. Alexander Irvine

Dr. Alasdair Irbhinn (Beurla: Alexander Irvine) (1 Samhain 1773 - 31 Iuchar 1824).

Rev. Dr. Alexander Irvine
miseanaraidh 19 dhen Iuchar 1797 - 5 dhen Ghearran 1799 ministear 20 dhen Ghearran 1805 - 31 dhen Iuchar 1824
Beatha
Breith	Fartairchill, 1 dhen t-Samhain 1773
Dùthaich	Alba
Bàs	Dùn Chailleann, 31 dhen Iuchar 1824
Foghlam
Foghlam	Oilthigh Chill Rìmhinn
Cànain	Beurla Gàidhlig
Dreuchd
Dreuchd	ministear

Dh' fhuireach e ann an Dùn Chailleann Beag agus Ceann Loch Raineach.

Rugadh e ann am Fartairchill, Siorrachd Pheairt, air 1mh dhen t-Samhain 1773, am pàiste a b’ òige a bh’ aig Seumas Irbhinn, tuathanach, agus a bhean Seònaid Mheinnearach.Fhuair e foghlam aig an sgoil ann am Fartairchill an toiseach agus an uair aig Oilthigh Chill Rìmhinn.

Air dha tilleadh a Fhartairchill na mhinistear, phòs e Seònaid ‘Jessie’ Stiùbhart, nighean Raibeart Stiùbhairt, 'Fear Ghairt', uachdaran ainmeil air a' Ghàidhealtachd.

Chaochail e ann an Dùn Chailleann air 31 Iuchar 1824.

Às dèidh dha Cill Rìmhinn fhàgail ann an 1796, chaidh e na mhiseanaraidh gu Ceann na Tràgha, san Rois Mhuileach, anns an t-samhradh 1797.

Ann an 1799, chaidh e gu Ràineach mar mhiseanaraidh a-rithist. B' ann anns a' Ghearran, 1805, a chaidh a shuidheachadh mar mhinistear airson a' chiad uair ann an àite a bhreith, Fartairchill. Cha do dh'fhan e fada an-sin ged-tà, oir bho 1806, chaidh e na mhinistear ann am Baile a’ Mhuilinn. Dh'fhuireach e ann gus an do chaochail e.

Anns an Iuchar 1812, chaidh dotaireachd Diadhachd a bhuileachadh air le Oilthigh Dhùn Èideann.

Nuair a bha e fhathast òg, ghlac litreachas na Gàidhlig aire. Sgrìobh e gun do thòisich e rosg is bàrdachd Ghàidhlig a sgrìobhadh nuair a bha e dusan bliadhna a dh'aois. Fad dà bhliadhna deug air fhichead, rannsaich e a' Ghàidhlig airson tlachd.

Chruinnich Irbhinn seann bhàrdachd; nam measg bàrdachd le Sìleas na Ceapaich agus Iain Lom agus ’s e na cruinneachaidhean bàrdachd an dìleab a bu mhaireannaiche a bh’ aige. B' fhearr leis seann bhàrdachd agus sgrìobh e gun robh e airson ‘sealltainn dè cho barraichte ’s a bha na seann bhàird an taca ris an fheadhainn a lean nan dèidh'.

Buaidh air Sgrìobhadh na Gàidhlig

Thug Irvine comhairle dhan Urr. Dr. Alasdair Stiùbhairt airson an dàrna dheasachadh den leabhar gràmair Elements of Gaelic Grammar (1812).

Còmhla ris an Urr. Dr Alasdair Stiùbhairt, thug e comhairle do Alasdair MacLabhrainn airson an leabhar a sgrìobh MacLabhrainn dha na sgoiltean, An Ceud Leabhar a chum Leughadh na Gaelic a theagasg do Chloinn nan Gael (1811).

Connspaid leis an Urr. Dr Thomas Ross

Anns na 1820an, bha deasbad ann an Àrd-sheanadh Eaglais na h-Alba mun eadar-theangachadh a thugadh air a' Bhìoball. Sgrìobh Irvine agus an t-Urramach Dr Thomas Ross iomadh litir dhan Inverness Journal ag argumaid mun chùis.

• Irvine, Alexander. 1801. Prospectus of a work to be intitled The lives of the Caledonian bards (Edinburgh: Printed by C. Stewart and Co.) (pdf. ri fhaicinn aig NLS)
• Irvine, Alexander. 1811. An inquiry into the discipline of the Church of Scotland (Perth)

• Hogg, U., 2011. 'The Life and Papers of the Rev. Dr. Alexander Irvine', Scottish Gaelic Studies 28, d.97-174.