B’ e Jean-Jacques Rousseau (Genève, 28 an t-Ògmhios 1712–Ermenonville, 2 an t-Iuchar 1778) sgrìobhadair, coireògrafaiche agus feallsanaiche à Genève san Eilbheis.
Jean-Jacques Rousseau | |
---|---|
Beatha | |
Breith | Geneva, 28 dhen Ògmhios 1712 |
Dùthaich | Poblachd Geneva An Fhraing |
Àite-fuirich | Torino Staffordshire (en) |
Ciad chànan | Fraingis |
Bàs | Ermenonville, 2 dhen Iuchar 1778 |
Àite-adhlacaidh | fàs-chàrn Jean-Jacques Panthéon (en) île des Peupliers (en) |
Nàdar a’ bhàis | adhbharan nàdarra (stad a' chridhe) |
Teaghlach | |
Athair | Isaac Rousseau |
Cèile | Thérèse Levasseur (en) (30 dhen Lùnastal 1768 - 2 dhen Iuchar 1778) |
Càraid | Françoise-Louise de Warens |
Foghlam | |
Cànain | Fraingis |
Oileanaich | Louis Stanislas de Girardin |
Dreuchd | |
Dreuchd | feallsanaiche, lus-eòlaiche, ceòl-sgrìobhaiche, coireògrafaiche, sgrìobhadair, eòlaiche-ciùil, neach-litreachais, nobhailiche, fèin-bheatha-eachdraiche, teòirigiche ciùil, oide-eòlaiche, eòlaiche nàdair, sgrìobhaiche-dràma, encyclopédistes (en) , correspondent (en) , neach-saidheans poileataigeach, aistear agus sgrùdair ciùil |
Obraichean comharraichte | Emile, or On Education (en) The Social Contract (en) Julie, or the New Heloise (en) Confessions (en) |
Gluasad | cùmhnant sòisealta ceòl barocach |
Creideamh | |
Creideamh | Pròstanachas Caitligeachd Pròstanachas |
IMDb | nm0003707 |
Bhuineadh Rousseau do theaghlach iriseal Pròstanach. Bha athair na uaireadairiche agus chaill e a mhàthair nuair a bha e uabhasach òg. 'S piuthar-athar a thog e suas. Cha do deach e idir chun an oilthigh ach bha e na fhoghlainnteach fo nòtair.
Dh’fhàg e Genève ann an 1728 is chaidh e chun na Frainge. Chuir e seachad mòran bhliadhna an siud is e a’ fuireach ann an Chambéry, far a leughadh e tòrr is far an do leig e dheth a’ Phròsdanachas. Bha e fo bhuaidh a’ Bhan Iarla Warens, a leannan. Ann an 1742 chaidh e gu Paras. Chruthaich e siostam ùr airson ceòl a sgrìobhadh is bha e na rùnaire Tosgair na Frainge ann an Venise fad bliadhna. Phòs e le Thérèse Levasseur ann an 1768 an dèidh còignear chloinne fhaighinn leatha.
Bha e an sàs ann an Encyclopédie a chuir D’Alembert agus Diderot air dòigh agus fiù 's bhuannaich e duais airson a’ chiad rud a sgrìobh e, air an robh Discours sur les Sciences et les Arts, ann an 1750. Thill e gu Genève ann an 1752. B’ fheudar dha a ghabhail ris a’ Phròstanachas gus a chuid chòirichean mar neach-dùthcha fhaighinn air ais. 'S ann an-siud far an do sgrìobh e leabhar eile, Discours sur l’origine de l’inégalité entre les Hommes ann an 1755. Bha Rousseau dhen bheachd gur e creutair sona sunndach nàdarra a bh' ann na daoine, is gur e dìreach saoghal nan daoine fhèin a bha a’ cur dragh oirnne.
Sgrìobh e dà leabhar cudromach ann am Montmorency, nuair a bha e na thàmh aig taigh Madame D’Epinay. Julie ou la nouvelle Eloise (1761) Ann an Du Contract Social (1762) sgrìobh e mu dheidhinn na daoine anns a’ chomann shòisealta, saorsa agus ar dleastanasan. Ann an Emile ou de l’Education (1762) bheachdaich e mu dheidhinn an Fhoghlaim is na creideamhan. Fhuair a dubh-chàineadh bho ùghdarrasan na dùthcha is b’ fheudar do Rousseau An Eilbheis fhàgail. Chaidh e thall gu Breatainn còmhla ri David Hume. Thug an nobhaileag bheag Lazarillo de Tormes buaidh uabhasach fhèin làidir airsan.
Thill Rousseau gu Paris ann an 1770 is bhàsaich e ann an Ermenonville ann an 1778.
Cha chuireadh idir Rousseau a chuid earbsa ann an creideamh nan daoine (eaglaisean) neo fiù 's anns na leabhraichean cràbhach (uile air an eadar-theangachadh). Tha fhios againn gun do thionndaidh Rousseau gu bhith na Chaitligeach nuair a bha e dìreach 17, ged an do thogadh e ann an Genève Pròstanach. Ach leig e dheth an Eaglais Chaitligeach nuair a bha e 42 ans, air adhbharan poilitigeach. Ann an 1768 phòs e ri Thérèse Levasseur aig Taigh-cùirte ann am Bourgoin, san Fhraing, ach cha d’ fhuair am pòsadh sin beannachadh na h-eaglaise idir, is le sin, a-rèir na laghan a bh' ann aig an àm sin, cha robh am pòsadh laghail co-dhiù. Mar a thuirt esan fhèin: S’ e Crìosdaidheachd a th’ annam, fìor Chrìosdaidh a-rèir an t-soisgeul co-dhiù, ach chan eil mi nam fhear-leantail nan sagart, ach dìreach fear-leantail Iòsa-chrìosd. Tha sin a’ sealltainn gur e Crìosdaidheachd anabarrach a bh' aige, as aonais sgoilearachd diadhaireachd sam bith; Dhiùlt Jean-Jacques Rousseau meadhanaireachd: gun sagartan, gun ministearan, gun diadhairean, cha robh e a’ creidsinn anns na mìorbhailean, neo ann an teagasg a’ pheacaidh-gine nas motha. 'S seòrsa dhe deism reusanta a bh' ann a chuid Chrìosdaidheachd, a fhuair e bho Bhernard Lamy agus Nicolas Malebranche.
Na Ro-Shocrataich • Socrates • Plato • Aristotle • Epicurus • Stòthachd • Epictetus • Seneca Òg • Marcus Aurelius • Plotinus • Augustine à Hippo • Boëthius • Al-Farabi • Anselm • Peter Abelard • Averroës • Maimonides • Thomas Aquinas • Albertus Magnus • Duns Scotus • Ramon Llull • Occam • Giovanni Pico della Mirandola • Marsilio Ficino • Michel de Montaigne • René Descartes • Thomas Hobbes • Blaise Pascal • Baruch Spinoza • John Locke • Nicolas Malebranche • Gottfried Leibniz • Giambattista Vico • Julien Offray de La Mettrie • George Berkeley • Baron de Montesquieu • Francis Hutcheson • David Hume • Voltaire • Jean-Jacques Rousseau • Denis Diderot • Johann Herder • Immanuel Kant • Jeremy Bentham • Friedrich Schleiermacher • Johann Gottlieb Fichte • G. W. F. Hegel • Friedrich von Schelling • Friedrich von Schlegel • Arthur Schopenhauer • Søren Kierkegaard • Henry David Thoreau • Ralph Waldo Emerson • John Stuart Mill • Karl Marx • Mikhail Bakunin • Friedrich Nietzsche • Vladimir Soloviev • William James • Wilhelm Dilthey • C. S. Peirce • Gottlob Frege • Edmund Husserl • Henri Bergson • Ernst Cassirer • John Dewey • Benedetto Croce • José Ortega y Gasset • Alfred North Whitehead • Bertrand Russell • Ludwig Wittgenstein • Ernst Bloch • Georg Lukács • Martin Heidegger • Rudolf Carnap • Simone Weil • Maurice Merleau-Ponty • Jean-Paul Sartre • Simone de Beauvoir • Georges Bataille • Theodor Adorno • Max Horkheimer • Hannah Arendt • Cornelius Castoriadis |
This article uses material from the Wikipedia Gàidhlig article Jean-Jacques Rousseau, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Tha an t-susbaint seo ri fhaighinn fo CC BY-SA 4.0 mur eil an caochladh 'ga innse. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Gàidhlig (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.