Cù

Cù
Rangachadh saidheansail
Rìoghachd	Animalia
Fìleam	Chordata
Clas	Mammalia
Òrdugh	Carnivora
Teaghlach	Canidae
Gèineas	Canis
Spèiseas	C. lupus
Fo-spèiseas	C. l. familiaris
Ainm saidheansail
Canis lupus familiaris (Linnaeus, 1758)

Tha an dlùth-cheangal eadar daoine agus coin air maireachdainn co-dhiù 17,000 bliadhnaichean; their cuid "an co-cheangail" ris an dàimh seo. Is fhada bho bha daoine dhen bheachd gur h-ann bho mhadaidhean-allaidh a thàinig an gnè Canis familiaris. Tha iomadach seòrsa is briod de choin; faic mar eisimpleir an diofar eadar an Chihuahua beag biodach agus an Irish Wolfhound, neo eadar na diofar seòrsaichean abhagan agus am miol-chù. Tha gaoisid dhen a h-uile seòrsa is dath orra eadar dubh is geal, ruadh, riabhach, liath is donn. Tha coin, mar a tha daoine, nam beathaichean sòisealta, agus tha sin a' cur an cèill carson a tha iad cho math gu trèanadh, cho spòrsail, agus carson a tha iad cho comhfhurtail am measg daoine. Tha ceann math orra, le cuimhne a mhaireas fada, agus comas aca iad a bhith glè luath-aireach ann an cuid a shuidheachdain; tha sin gam fàgail glè fheumail do mhac an duine. Ged-tà tha cuid de chultaran, m.e. Islam, a' smaoineachadh gur e rud salach grànta a tha anns a' chù. Ann an cultaran eile, thèid an ithe.

• Am Fear a bhios air dheireadh, bidh na coin comaidh ris.
• Cho sgìth ri seann chù.
• Cho math ris a' chù!
• Cho cam ri cù a' muin san t-sneachd.

 

 

 

 

• Albanais - ham, ham
• Arabais - haw, haw
• Armenis - haf, haf
• Beurla - woof woof; ruff ruff; bow-wow
• Bulgàiris - bau-bau (бау-бау); jaff, jaff (джаф-джаф)
• Catalanais - bup, bup
• Coreanais - mŏng, mŏng (멍멍) [mʌŋmʌŋ]
• Danmhairgis - vov, vov
• Duitis - waf, waf; woef, woef (co-ghuthach ri woof woof)
• Eabhra - hav, hav (הב‮–‬הב)
• Eadailtis - bau, bau
• Esperanto - boj, boj
• Estonais - auh, auh
• Fionnlannais - hau, hau; vuh, vuh
• Frangais - ouah, ouah; ouaf, ouaf
• Gearmailtis - wuff, wuff; wau, wau
• Greugais - gav, gav
• Hindis - bho, bho (भो-भो)
• Iapanais - wan, wan (ワンワン)
• Indonais - guk, guk
• Islandais - voff, voff
• Latbhianis - vau, vau
• Lithuanian - au, au
• Lochlannais - voff, voff
• Persis - vogh, vogh‮(‬وغوغ‮)‮ ‬‬
• Pòlais - hau, hau
• Portagailis - au, au
• Romanais - ham, ham or hau, hau
• Ruisis - gav, gav (гав-гав)
• Searbais - av, av (ав-ав)
• Seicis - haf, haf
• Sìonais - wang, wang
• Spàinntis - jau-jau; guau, guau
• Suainis - voff, voff; vov, vov
• Thai - hoang, hoang
• Turcais - hav, hav
• Ungairis - vau, vau

• Landseer
• Talamh-an-Èisg (Cù)

• Bheataireachd san Eilean Sgitheanach
• BBC Naidheachdan 2016-01-21: Cogadh nan Con san Aghaidh Mhòir (aithris bhideo air réisean Husky, 1:35)
• BBC Naidheachdan 2016-03-16: Meanbh-sgealb nan coin (aithris bhideo 1:59) - feumaidh meanbh-sgealb a-nis bhith anns gach cù ann am Breatainn
• BBC Naidheachdan 2016-04-06: Comharrachadh nan Con (aithris bhideo 2:11)
• BBC Naidheachdan 2016-12-02: Rabhadh mu chuileanan aig àm na Nollaige (aithris-bhideo 2:02)