Karayb

Karayb-ya (égalman nomé Karayb-a, lèspas karayb, oben òkò lèspas dé Karayb) sa roun réjyon di glòb ki ka korèsponn o basen ki ka vèrsé di lanmè dé Karayib.

Nou ka kalifyé yé pafwè di « Méditérannen-an di Nouvèl Monn ». Karayb-ya sa roun anba-ansanm di kontinan anmériken.

Karayb
Kart di lokalizasyon dé Karayb.

Jéyografi

Karayib ka sitchwé so kò annan oun klima tropikal cho sa ki ka enkli oun sézon di lapli é oun sézon sèch don sa parti di glòb gen oun tanpératir ki ka varyé ant 25 °C é 32 °C tout o long di lannen. Karayib-ya ka konprann ésansyelman lark antiyè formé pa Grann Zantiy ké Piti Zantiy.

Téritwè ensilèr dé Karayb

Karayb 
kart dé diférant zil dé Zantiy

Téritwar ensilèr modern

Karayib ka réparti so kò an 14 Léta souvren ké 17 dépandans.

Léta souvren

Dépandans

  • Anguilla (Téritwar britanik di lout-lanmè)
  • Aruba (Rwayom dé Péyi-Ba)
  • Bonaire (Péyi-Ba karayibéyen)
  • Zil Vyèrj britanik (Téritwar britanik di lout-lanmè)
  • Zil Kayiman (Téritwar britanik di lout-lanmè)
  • Curaçao (Rwayom dé Péyi-Ba)
  • Gwadloup (Départman é réjyon di lout-lanmè di Lafrans) ka enkli
    • Sent ya
    • Mari-Galant
    • Désirad a
  • Martinik (Départman é réjyon di lout-lanmè di Lafrans)
  • Montserrat (Téritwar britanik di lout-lanmè)
  • Puerto Rico (Commonwealth dé Étazini)
    • Zil Vyèrj espagnol
  • Saba (Péyi-Ba karayibéyen)
  • Sen-Barthélemy (Kolektivité di lout-lanmè di Lafrans)
  • Sen-Martin (Kolektivité di lout-lanmè di Lafrans)
  • Sint Eustatius (Péyi-Ba karayibéyen)
  • Sint Maarten (Rwayom dé Péyi-Ba)
  • Zil Turques-é-Caïques (Téritwar britanik di lout-lanmè)
  • Zil Vyèrj dé Étazini (Téritwar dé Étazini)
Karayb 

Frontyèr maritim ant péyi dé Karayib.

Karayb 

Diféran dénonminasyon

Lapélasyon Lenn ògsidantal sa tonbé an dézwétid an gwiyannen mé ka rété izité an annglé anba fòrm-an di West Indies. Sa apélasyon istorik pa sa lyé à okin réyalité jéyografik mè inikman à oun èspéryans istorik konmin à partir dé vwayaj di Christophe Colomb an 1492 - 1504. Nou ka palé endiféraman di Karayib oben dé Karayb pou kalifyé menm antité a. Li sa distenk dé Lézanti ki sa roun larchipel é ki ka rougroupé ansanm dé zilé di lark antiyé.

Listwè

Karayb 
Dominik, 1780

Lèspas karayb té marké kiltirèlman pas diférant kolonnizasyon oksidantal ya é sosyété èsklavajis ya ki té enplanté. So zabitan sa Karayibéyen yan (féminen Karayibéyenn) é pas Karayib ya ki sa roun étni amérendyenn ki té ka viv anvan di sa chasé pa kolon yan.

Lannaliz dé fè ékonnonmik

Kou zonn dé Karayb sa konpozé di piti péyi, sala ka fè an sòrt ki ékonomi ka varyé énòméman. Li ka alé andan ekstrèm ya ki-lé-di ki nou pé routrouvé di lapovté, di larichès, dé gran lèspas é dé mikro-Léta, dé téritwar pa endépandan é dé péyi souvren.

Byodiversité

Karayib ya ka konporté oun trè grann diversité véjétal. Nou ka routrouvé prè di 13 000 lèspès don pli di 6500 lèspès andémik asou lil di Cuba. Di plis, Karayib ya sa répouté pou gen oun trè larj diversité an matyèr di zannimo.

Politik

Jòdla

Karayb 
Oun laplaj kot Grénad-a.

Karayb-ya sa jòdla fragmanté an oun piti nonm di Léta é di téritwar dépandan, ki ka tanté di òrganizé so kò an roun antité réjyonal enternasyonal. Dannyé a ki té kréyé sa Lasosyasyon de Léta di Karayb (ALK, AEC an espagnol ou ACS an annglé).

Nòt ké référans


Lannègs

Tags:

Karayb JéyografiKarayb Diféran dénonminasyonKarayb ListwèKarayb Lannaliz dé fè ékonnonmikKarayb ByodiversitéKarayb PolitikKarayb Nòt ké référansKarayb LannègsKarayb

🔥 Trending searches on Wiki Kriyòl Gwiyannen:

1665MatématikRévolousyon endistrièl1549VénézwélaDominik (péyi)Lavi privéTaks1923LaviMontangn19861777Trou nwèWikiAndòr1316Nouvèl-ZélannKonpòrtman1669MaldivEntélijans artifisyèlNèptin (planèt)Lanmérik di SidPuerto RicoAluminiumSinéma15961880DatDrwè di vòt di sé fanmPaj Prensipal1805Koré di NòIstwè di AfrikÉlektronBarbadLapentir1133ArchaeaDémokrasiLalfabé latenSéyism1941Aleksann Gran-anLarchitèktirLèspangnSiriSyans moun ké sosyalJaponèÒrbitDésen1831Sendromm di iminodéfisyans akizDjiboutiFasism1305LostraliDimanch1839ÉtaziniFwaFilipin19901982Samoa amérikennMédsin193510671570🡆 More