Wiki Kriyòl Gwiyannen

Artik pou li

Lagwiyann [la.ɡɥi.jãn] (Guyane an fransé) sa roun réjyon é roun départman fransé ki sitchwé atè Lanmérik di Sid. Konpétans-ya di dé nivèl-ya di kolègtivité sa ègzèrsé annan kad-a di roun kolègtivité téritoryal inik ké lòrgann ki ka délibéré sa lasanblé di Lagwiyann. So kod Insee sa 973.

Ké roun sipèrfisi di 83 846 km² é roun popilasyon di 252 338 zabitan an 2014, Lagwiyann sa dézyenm réjyon-an di Lafrans an tèrm di sipèrfisi épi dézyenm mwen péplé-a apré Mayòt. Li sa égalman départman-an ki pi bwazé, 98% di téritwè kouvri ké roun danbwa ki parmi pi rich-ya é mwen ékolojikman fragmanté di monn-an.

Pronmyé tras arkéyolojik (potri, gravir roupès, poliswè…) di pèp Nativ anmériken ant Loyapòk ké Maronni ka roumanté dipi Ve miléner anvan nou lè. Patché di yé sigsésò annan menm zonn jéyografik ka apartni prensipalman o group lengwistik di Toupi Gwaranni-ya. Nou ka èstimen ki jouk finisman-an di IIIe syèk, Nativ anmériken-yan Arawak ké Palikou, orijinèr di riv-ya di Lanmanzonn, ka enstalé yékò asou litoral gwiyannen. Yé swivi bò VIIIe syèk pa Nativ anmériken-yan ki aplé Karayb oben Karib, Kalinya (Galibi) ké Wayannan...Li laswit