Teangeolaíocht: Staidéar acadúil ar theangacha

Tugtar teangeolaí ar dhuine a dhéanann an saghas seo staidéir.

Is féidir go bhfuil anailís fhoirm theanga, bhrí theanga, theanga i gcomhthéacs agus anailís na dtosca sóisialta, cultúrtha, stairiúil agus polaitiúil a fhágann lorg ar theanga i gceist leis an obair de chuid theangeolaí.

Go traidisiúnta, anailísíonn na teangeolaithe an teanga dhaonna trí scrúdú an cheangail idir fhuaimeanna agus bhrí. Is féidir staidéar a dhéanamh ar bhrí ina foirm dhíreach a scríobhtar nó a labhraítear go díreach trí réimse na séimeantaice, le cois ina foirm indíreach le teanga na colainne agus comharthaí trí disciplín na pragmataice. Tugtar 'fóinéim' gach cáithnín fuaime na cainte. An chaoi na fóinéimí a n-eagraítear chun brí a chur in iúl a bhraitheann ar phatrúin agus struchtúir theangeolaíoch éagsúla. Is teangeolaithe teoiriciúla a gcuireann síos arna phatrúin agus struchtúir seo, agus anailísíonn siad iad.

Trí an staidéar moirfeolaíochta (a bhaineann an chaoi a gcuirtear focail le chéile trí “mhoirféimí”), comhréire (an chaoi a leagtar na habairtí amach), agus fóineolaíochta (staidéar phatrúin na bhfuaimeanna) a fhaightear cuid den phatrúin fuaime agus brí seo.

1. Céard is teanga ann?
2. Cén chaoi ar fhás teanga nó cén chaoi a bhfuil sí ag fás?
3. Cén chaoi a n-oibríonn teanga mar mhodh cumarsáide?
4. Cén chaoi a n-oibríonn teanga mar mhodh smaointe?
5. Cén chosúlacht atá idir teangacha?
6. Cé na difríochtaí atá idir teangacha?

D'fhéadfadh na freagraí a bheith casta go leor.

 

• Moirféim
• Fóinéim
• Gramadach
• Comhréir
• Séimeantaic

• Gramadóirí Sainscritise
• Léann teanga na Gréige
• An saothrú a rinne na Rómhánach ar léann teanga na Gréige
• Léann fealsúnach na meánaoiseanna i Laidin
• Tús na teangeolaíochta nua-aoisí sa 19ú haois
• Iompraíochas agus teoiric an tabula rasa
• Chomsky agus an feidhmeachas
• Gramadach ghiniúnach, fóineolaíocht ghiniúnach agus séimeantaic ghiniúnach
• Teangacha comharthaí
• Anailísí malartacha comhréireacha
• Teangeolaíocht ríomhaireachta
• Néaratheangeolaíocht agus bunús bitheolaíoch na feasa
• Idirtheangeolaíocht - an chumarsáid idirnáisiúnta trí theangacha eitneacha agus trí theangacha pleanáilte mar Esperanto
• Coincheap Pirahã na n-uimhreacha

 

• Panini (5ú haois RC)
• Wilhelm von Humboldt (1767–1835)
• Jacob Grimm (1785-1863)
• Wilhelm Grimm (1786-1859)
• Rasmus Rask (1787-1832)
• Franz Bopp (1791-1867)
• August Schleicher (1821-1868)
• Ernst Windisch (1844–1918)
• Karl Brugmann (1849–1919)
• Rudolf Thurneysen (1857–1940)
• Ferdinand de Saussure (1857-1913)
• Louis Hjelmslev (1899-1965)

•  

  John Langshaw Austin (1911-1960)
• John R. Searle
• Kenneth L. Pike
• M.A.K. Halliday
• Noam Chomsky (*1928)
• Roman Jakobson
• Benjamin Lee Whorf
• Edward Sapir
• An Ridire William Jones
• Judit Hidasi (*1948)
• László Antal (1930–1993)
• David Adger
• Heinrich Zimmer (1851-1910)
• Ghil'ad Zuckermann (*1971)

• Teangeolaíocht fheasach
• Teangeolaíocht ríomhaireachta
• Teangeolaíocht chomparáideach
• Canúinteolaíocht
• Sanasaíocht
• Teangeolaíocht stairiúil
• Gramadach
• Oideolaíocht teanga
• Foclóireolaíocht
• Staitisticí teangeolaíochta
• Deilbheolaíocht
• Foghraíocht
• Fóineolaíocht
• Pragmatachas
• Saintréitheacht teanga
• Sícetheangeolaíocht
• Séimeantaic
• Sochtheangeolaíocht