Caadɩ kɛna Afrika nɛ hɛkʊ nɛ hɛkʊ taa ɛjaɖɛ nadɩyɛ nɛ lɩŋamʋʋ nakʊyʊ lɩm eekpeŋ ɖɩ-cɔlɔ kpam.
Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛna Liibii nɛ hadɛkiŋ piyele ɖiwɛɛna Niizɛrɩ nɛ Naajeeriya ajɛya wɩsɩ ɖɩlɩyɛ taa; ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩwɛna Kameruni nɛ Sentrafriki hayɩ kiŋ; pɩkazɩ Suudanɩ ɛjaɖɛ lɛ, Caadɩ wɛna ɖɩ-wɩsɩ ɖɩɖʊyɛ.
Afrika ajɛya kpeekpe taa lɛ, Caadɩ kɛŋna ɛjaɖɛ kagbanzɩ ñɩnɖɛ kɛ wena akɩlɩ walanzɩ yɔ nɛ ɖɩ-walanzɩ taa wɛ 1 284 000 km2. Caadɩ ɛjaɖɛ taa pɔɔ ŋga kakɩlɩ walʊɣ nɛ ɖaalakɩŋ yɔ ŋga lɛ Caadɩ Lɩŋamʋʋ piyele nɛ pʊʊ nɣʊ kɩkɩlɩ kʊyʊʊ yɔ kʊkʊ lɛ Emi Kusi nɛ kɩwɛ Tibɛstii pʊŋ hɛkʊ taa. Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩmʊ ɖɩ-tɩ yɔ wɛʊ kɛ pɩnaɣ 1960 nɛ ɖɩ-kacalaɣ ñʊʊtʊ payaɣ se François Tombalbaye.
Pɩnaɣ 2003 taa kɛ Caadɩ ɛjaɖɛ sʊ ajɛya wena apɛdɩɣ kaɖazɩm nɛ ajɛya lɛɛna yɔ; ŋgʊ ɖooo lɛ ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-tɔsʊʊ kɛwɛ pɩsatʊ yaa yɔlɔtʊ, kɛtɛʊ haɖaʊ nɛ naŋ ɖɔɖɛ ɖeke pa-taa. Kaɖazɩm pɛdɩɣ pʊnɛ piyeba nɛ Caadɩ ɛjaɖɛ tɔsʊʊ tasɩ hʊʊ nɛ pɩɖɛɛna ɛsɩndaa. Paa nɛ mbʊ yɔ, kedeŋa kpeekpe ŋgbɛyɛ nɖɩ ɖɩcɔŋna tɔsʊʊ nɛ ɛsɩndaa wobu yɔ ɖɩtɔŋ se pɔcɔna takayasɩ taa pɩnaɣ 2012 taa lɛ, Caadɩ kɛna ɛjaɖɛ naanza ñɩnɖɛ kɛ kʊñʊndʊtʊ taa.
Ɛjaɖɛ ɖɩnɛ ɖɩ-ñʊʊtʊ kɩfalʊ kɛ Ɖajaa Idriss Déby.
Afrɩka |
Afrika Hadɛ kiŋ • Alizeerii • Aŋgoola • Caadɩ • Cibuuti • Egipiti • Eriitree • Etiyoopii • Kaabɔɔ • Kambii • Kameruni • Kana • Kapʊvɛɛrɩ • Keniya • Kinee-Ekwatoriyaaalɩ • Kinee-Konakrii • Kinee-Pɩsaʊ • Kootidiivʊwarɩ • Koŋo Kinsasa • Kɔngoo-Pirazaaviili • Lezoto • Liiberiya • Liibii • Maalii • Madakasɩkarɩ • Malawii • Marɔkɩ • Moozambiki • Moritaanii • Naajeeriya • Namibi • Nizɛɛrɩ • Peenɛɛ • Purkina Fasoo • Purundi • Pɔcɩwaanaa • Ruwandaa • Sahara Kañɩnbʊsaɣ • Santrafri • Senegaalɩ • Siyeera –Leyɔnɩ • Soomaali • Sudaanɩ • Suudanɩ Hadɛ • Suwaaziilandɩ • Sambii • Sɩmbaabuwe • Tanzanii • Togo • Tuniizii • Ugandaa |
This article uses material from the Wikipedia Kabɩyɛ article Caadɩ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Mbʋ pɛwɛɛ pɩ-taa yɔ pʋwɛɛ pɩcɛlɩna paa weyi yee ɛyʋ ɛwɛna waɖɛ yɔ asaa yee nabʋyʋ ɛwɛ ndɩ lɛ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kabɩyɛ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.