Cháde
Cháde (Hyãsiañe'ẽme: Tchad; ha en áraveñe'ẽme: تشاد, Tshad), héra tee hína Tavakuairetã Cháde, ha'e peteĩ tetã hekosãsóva yguasu rembe'y'ỹva oĩ Mbyte Áfrikape.
Ijerére ojejuhu yvate gotyo Livia retã, kuarahy resẽ ngotyo ojejuhu Sudano retã, upe Tetã Mbyteafrikagua ojejuhu ñemby gotyo, Kamerũ ha Niheria ñemby kuarahy reike goyto ha upe Níher retã kuarahy reike gotyo ojejuhu. Cháde oñemboja'o mbohapy tenda guasúre: Taveỹ guasu Cháde ipehẽngue yvate, imbytépe oĩ ku Sahel Ku'asã Akúva ha iñembýpe oĩ ku Ka'aguy Guasu Sudáno pegua.
| Tavakuairetã Cháde | ||||
|---|---|---|---|---|
| Cháde | ||||
| ||||
| Tetã ñe'ẽ akã: Unité, travail, progrès الاتحاد، العمل، التقدم Al-aitihad, al-eaml, al-tqadum (hyãsiañe'ẽme ha áraveñe'ẽme: «Joaju, mba'apo, tenonderã») | ||||
| Tetã Momorãhéi: La Tchadienne | ||||
 | ||||
| Tavusu | Jaména | |||
| Táva tuichavéva | Jaména | |||
| Ñe'ẽnguéra | Hyãsiañe'ẽ ha áraveñe'ẽ | |||
| Tetãygua réra | Chádegua, chádeygua | |||
| Tekuái reko | Tavakuairetã mburuvicharapépe | |||
| • Tendota | Vacant | |||
| Tetã Amandaje | Asamblea Nacional | |||
| Sãso | Hyãsia pegua 11 jasypoapy ary 1960-pe | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 21.º | |||
| • Opaite | 1284000 km² | |||
| • Y (%) | 1,9% | |||
| Yvyty yvatevéva | Emi Koussi | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 73.º | |||
| • Hetakue | 13670084 (ary 2015) hab. | |||
| • Typy'ũ | 8,6 hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 123.º | |||
| • Opaite (2017) | US$ 29.730 sua | |||
| • Per cápita | US$ 2.439 | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 130.º | |||
| • Opaite (2017) | US$ 9.636 sua | |||
| • Per cápita | US$ 790 | |||
| IDH (2016) |  0,396 (186.º) – Bajo | |||
| Viru | Franco CFA de África Central (XAF) | |||
| Ára | CET (UTC+1) | |||
| ISO Jehero | 148 / TCD / TD | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme | .td | |||
| Tetã pumbyry papapy | +235 | |||
| COI Jehero | CHA | |||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Ku ypa Cháde, tetã réra ou ku ypágui, ha'e y renda ituichavéva Cháde retãme ha yno'õ tuichavéva mokõiha Áfrika pegua. Yvyty yvatevéva Cháde pegua ha'e upe yvyty Emi Koussi opytáva Saára-pe.
Jaména ha'e hína itavusu ha itáva tuichavéva avei. Chádepe oiko amo 200 avano'õ ambuéva oiko ku tetãme ymaguareite guive. Áraveñe'ẽ ha hyãsiañe'ẽ oñeñe'ẽ tee Cháde retãme, ha umi jeroviapy tuichavéva ha'e islã ha Hesu rape.
Cháde ruvicha ha hi'aty ojokuai Cháde rehe, oĩramo jepe aty ojokuaikuaáva ambuéva, mba'eve ndojokuáiri. Hetaite ñerairõ ojejuhu Cháde retãme, hetavéva umíva ojokuaiséva mbytépe. Ko'ãga jave, Cháde hína peteĩ umi tetã mboriahuvévagui, haimete opa tapichakuéra oikove ipype omba'apónte ñemitỹme ha mymba rehe. Ary 2009 guive itakyra ha'e mba'epy tenondegua Cháde oñemu umi tetã ambuépe, ohasa mandyju ñemu.
Mandu'apy
Joaju
| Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |
This article uses material from the Wikipedia Avañe'ẽ article Cháde, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Kuatia retepy ojeguereko CC BY-SA 4.0 guýpe, ndaha'éiramo oje'éva ambue mba'e. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Avañe'ẽ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.