مقدس اردبیلی: فقیه شیعه

او در محلهٔ نیار شهر اردبیل به دنیا آمد. او از شاگردان جلال‌الدین دوانی بود.

فراگیری علوم دینی را از دوران کودکی آغاز کرد. پس از گذراندن دروس مقدماتی، به نجف رفت و علوم نقلی و فقه را از سید علی صائغ فرا گرفت. پس از مدتی، به شیراز مهاجرت کرد و نزد جمال‌الدین محمود به تحصیل علوم عقلی مشغول گردید. وی در زهد و تقوا به درجه‌ای رسید که به «مقدس» شهرت یافت و در تحقیق و ژرف‌نگری علمی به اندازه‌ای تبحر داشت که به «محقق» معروف شد.

• شیخ حسن
• سید محمد
• میر فیض الله عبدالقاهر حسینی تفرشی
• میرعلام تفرشی
• ظهیرالدین علی فمی تفرشی
• عنایت الله کوهپایه‌ای
• ملا عبدالله شوشتری

• استیناس المعنویة
• بحرالمناقب
• حاشیه بر شرح تجرید
• حدیقة الشیعة (در انتساب این کتاب به محقق تردیدهایی وجود دارد)
• رساله خراجیه
• زبدة البیان فی آیات الاحکام
• مقالة فی الامر بالشی
• مناسک حج (فارسی)
• اثبات واجب و اصول الدین (به زبان فارسی)
• مجمع الفایدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان

وی از جمله عالمانی است که در پرتو رابطه با دربار صفوی در گسترش تشیع و حل مشکلات شیعیان تلاش‌های فراوانی را به ثمر نشاند. هر چند که او به در خواست شاه عباس صفوی برای ترک نجف و مهاجرت به ایران پاسخ منفی داد، برای مصالح تشیع و شیعیان همواره به دربار صفوی تذکراتی می‌داد که تاریخ برخی از آن وقایع را نقل کرده‌است.

سید مصطفی تفرشی از معاصران او می‌نویسد:

«امرش در جلالت و اطمینان و امانت مشهورتر از آن است که ذکر شود و بالاتر از آن است که عبارتی بتواند آن را وصف کند. او متکلمی فقیه و عظیم‌الشأن و جلیل‌القدر و بلند منزلت و با ورع‌ترین شخص زمانش و عابدترین و با تقواترین آنها بود.»

شیخ حر عاملی می‌نویسد:

«احمد بن محمد اردبیلی عالمی فاضل، محققی عابد، مورد اطمینان و پارسا، عظیم‌الشأن و جلیل‌القدر و معاصر شیخ بهایی بود».

اردبیلی در رجب سال ۹۹۳ در نجف درگذشت و در کنار حرم علی بن ابیطالب به خاک سپرده شد. ابیات زیر سر در مقبره مقدس اردبیلی نقش بسته‌است: تا نجف شد آفتاب دین و دولت را مقام/ خاک او دارد شرف بر زمزم بیت الحرام

• جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۱، چ ۳، نشر معروف، قم: ۱۳۸۵.

• شبکه اطلاع‌رسانی اجتهاد^{[پیوند مرده]}