پيله کۊرؤش
پيله کۊرؤش هخامنشي نخستين ايرانٚ سلسله أ بنا گۊده.
ايتا جه پيله پادشاهنٚ ايرانٚ باستان بؤ كي هخامنشيانٚ فرمانروايي پايه گذاري بۊگۊده کي جه آرالٚ درياچه تا مصر بؤ. هئرودوتٚ يونانيٚ تاريخنگار بنيويشته كۊرؤش، كمبؤجيهٚ پسر كوچي شاهٚ پارس ؤ اونه مأر ماندانا، آستياگٚ دختر بؤ.
كۊرؤش بِتَنِسته آستياگٚ جنگٚ مئن شكست بده ؤ اۊن تاج ؤ تخت بدست باوَره. هئرودوت اضافا كۊنه كي كرزؤس، ليديٚ پادشاه کي آستياگٚ اۊن زامات بؤستي وختي كۊرؤشٚ پيروزي آگاه بؤبؤسته، تصميم گيره به كۊرؤشٚ فرمانروايي فۊتۊرک زنه ولي كۊرؤش اون أ شكست بدا ؤ شهر سارد، ليديٚ پايتخت أ محاصره ؤ سرانجام به فتح كۊنه. كۊرؤش ، كرزوس أمرأ به نرمي رفتار کۊنه ؤ اۊنه از خؤ نزديكان بۊگۊد. ؤ ايتا جه خؤ سرداران اؤسي بۊگۊد به يونانٚشهران. كۊرؤش با اضافه كۊدن ليدي به خؤ امپراتوري خؤ چومانَ أ بابِلٚ سرزمين دۊزانه كي اؤضاع آشفته ؤ نابساماني داشتي ؤ خيلي جه بابِليان جه خۊشانه پادشاه كي نبونيد نام داشتي دِله خؤشي نَشتيد. کۊرؤش سالٚ 537 پ.م به بابِل فوتورک زنه ؤ ايپچه كله گيفتن أمرأ بابِل أ فتح كۊنه. بابِل دۊرۊن هم كۊرؤش خؤجير كارانٚ زياد بۊکۊد. يهوديانٚ زندان مئن آزاد أ گۊده، بابليانٚ دين أ احترام بنه، خدايان جاجيگاه چاگۊد، وختي نبونيد بمرد اۊنه مراسم شركت ؤ عزاي عمۊمي اعلام بۊگۊد ؤ خؤ اعلاميه حقؤق بشرَ أ ايتا اؤستوانه رۊ بنيويشته کي کۊرؤشٚ منشور دۊخانن.
بعد جه بابِلٚ فتح ، كۊرؤش خؤ سپاه أمرأ به خۊرتاوٚ(شرق) ايران شه تا بيابانيٚ قبايل أ كي ماساگت نام داشتيد سركۊب بۊكۊنه. ماساگتان جه سکایيٚ اقوام ایسن کي گذشتهٚ دئن میانهٚ آسيا زندگي کۊدن دأشتن.سالٚ 529 پ.م گيرؤدار كله گيفتن دؤ سپاه، كۊرؤش ايتا پيشدار أمرأ زخمي به ؤ ميره ؤ اۊنه پيكر أ پاسارگاد مئن دفن بۊکۊديد. كۊرؤش دؤ تا پسر داشتي پيله پسر كمبوجيه ؤ كوچي پسر برديا، كمبوجيه جانشين خؤ پئر، كۊرؤش به. كۊرؤش سه تا امپراتوريٚ ماد، ليدي ؤ بابِل فۊگۊردانه. ولي تاريخنگاران اۊنه بخشنده ؤ خوجيرٚ شاه شناسيد. پارسان كۊرؤش أ خۊشانه پئر ؤ يهوديان منجي دۊخانن.چؤن اؤشان أ جه آشۊريانٚ شاه کي بختؤالنصر نام دأشته رهانید.
هخامنشیان پادشاهان
| هخامنشیان پادشاهان |
| پيله كوروش، کمبوجیه ، گئومات ، داریوش بزرگ ، خشایارشا ، اردشیر یکم (اردشیر درازدست) ، خشایارشای دوم ، سغدیانوس ، داریوش دوم ، اردشیر دوم ، اردشیر سوم ، ارشک ، داریوش سوم. |
This article uses material from the Wikipedia گیلکی article پيله کۊرؤش, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). دله (محتوا) CC BY-SA 4.0 مئن دسفأرسه مگر اين کي اۊنˇ خلاف بۊته بۊبۊن. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki گیلکی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.