Αυτοκτονία: η εκ προθέσεως πρόκληση θανάτου από το ίδιο το θύμα

Κατά κανόνα είναι μια απ' τις πιθανές «απαντήσεις» του ατόμου που βιώνει μια κατάσταση απόλυτου αδιέξοδου απέναντι στο οποίο αδυνατεί να βρει κάποια άλλη διαφυγή. Οι παράγοντες εσφαλμένα αποδίδονται σε ψυχικές ασθένειες, όπως είναι η μείζων καταθλιπτική διαταραχή, η διπολική διαταραχή, η σχιζοφρένεια, διαταραχές προσωπικότητας, ο αλκοολισμός ή η χρήση ναρκωτικών, αφού η «ψυχική αρρώστια» δεν προδιαθέτει την αυτοκτονία περισσότερο από την ψυχική «υγεία». Επιβαρυντικοί παράγοντες όπως οικονομικές δυσκολίες ή προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις διαδραματίζουν συχνά αυτόν τον ρόλο. Οι προσπάθειες για την πρόληψη των αυτοκτονιών περιλαμβάνουν τον περιορισμό της πρόσβασης σε πυροβόλα όπλα, τη «θεραπεία ψυχικών ασθενειών» και την κατάχρηση φαρμάκων, καθώς και τη βελτίωση της οικονομικής ανάπτυξης.

Αυτοκτονία
Η αυτοκτονία, έργο του Εντουάρ Μανέ (1877–1881)
Ειδικότητα	ψυχιατρική και ψυχολογία
Ταξινόμηση
ICD-10	X60–X84
ICD-9	E950
MedlinePlus	001554
eMedicine	article/288598
MeSH	F01.145.126.980.875

Η περισσότερο χρησιμοποιούμενη μέθοδος αυτοκτονίας ποικίλλει ανά χώρα και συνδέεται εν μέρει με τη διαθεσιμότητα. Στις κοινές μεθόδους περιλαμβάνονται: απαγχονισμός, δηλητηρίαση με φυτοφάρμακα και πυροβόλα όπλα. Περίπου 800.000 με ένα εκατομμύριο άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο, καθιστώντας την αυτοκτονία την 10η κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Τα ποσοστά είναι μεγαλύτερα στους άνδρες απ' ότι στις γυναίκες, με τον αρσενικό πληθυσμό να διατρέχει τρεις με τέσσερις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να διαπράξει αυτοκτονία σε σχέση με τον θηλυκό πληθυσμό. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο γίνονται 10 με 20 εκατομμύρια μη θανάσιμες απόπειρες αυτοκτονίας. Οι απόπειρες είναι πιο συχνές σε νέους ανθρώπους και σε άτομα θηλυκού γένους.

Οι απόψεις σχετικά με την αυτοκτονία επηρεάστηκαν από ευρείες υπαρξιακές έννοιες όπως η θρησκεία, η τιμή, και το νόημα της ζωής. Οι Αβρααμικές θρησκείες παραδοσιακά θεωρούν την αυτοκτονία ύβρη κατά του Θεού, λόγω της πίστης στην ιερότητα της ζωής. Στην Αρχαία Ελλάδα η αυτοκτονία όπως και η ανθρωποκτονία ήταν μιαρές πράξεις. Στην Κω υπήρχε νόμος κατά τον οποίο οι πολίτες πετούσαν μακρυά το πτώμα και το σχοινί από την κοινότητα ενός ατόμου, που είχε αυτοκτονήσει δια απαγχονισμού. Κατά τη διάρκεια της εποχής των σαμουράι στην Ιαπωνία, το χαρακίρι ήταν σεβαστό ως μέσο εξιλέωσης για την αποτυχία ή ως μορφή διαμαρτυρίας. Η Sati, η απαγορευμένη πλέον πρακτική ενταφιασμού των Ινδουιστών, απαιτούσε από τη χήρα να θυσιάσει τον εαυτό της πάνω στη νεκρική πυρά του συζύγου της, είτε εκούσια είτε υπό την πίεση της οικογένειας και της κοινωνίας.

Η αυτοκτονία και η απόπειρα αυτοκτονίας, ενώ στο παρελθόν συνιστούσαν ποινικά κολάσιμες πράξεις, δεν αντιμετωπίζονται πλέον έτσι στις περισσότερες δυτικές χώρες. Εξακολουθεί όμως να συνιστά ποινικό αδίκημα στις περισσότερες ισλαμικές χώρες. Κατά τον 20ο και 21ο αιώνα, η αυτοκτονία με τη μορφή της αυτοθυσίας έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο διαμαρτυρίας, ενώ καμικάζι και βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας έχουν χρησιμοποιηθεί ως στρατιωτικές ή τρομοκρατικές τακτικές.

Η αυτοκτονία, επίσης γνωστή ως πράξη αυτοκτονίας, είναι η «πράξη κατά την οποία ο ίδιος ο άνθρωπος αφαιρεί τη ζωή του». Ως απόπειρα αυτοκτονίας ή η μη θανάσιμη αυτοκτονική συμπεριφορά νοείται ο αυτοτραυματισμός που προκαλείται από την επιθυμία του ατόμου να τερματίσει τη ζωή του, ο οποίος όμως δεν επιφέρει το θάνατο. Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι η περίπτωση κατά την οποία ένα άτομο βοηθά έμμεσα ένα άλλο άτομο να τερματίσει τη ζωή του, είτε συμβουλεύοντάς το, είτε δίνοντάς του το μέσο πρόκλησης του θανάτου. Είναι αντίθετη από την ευθανασία, όπου ένα άλλο πρόσωπο αναλαμβάνει έναν πιο ενεργό ρόλο στο θάνατο ενός ατόμου. Ο αυτοκτονικός ιδεασμός είναι η σκέψη κάποιου να δώσει τέλος στη ζωή του.

 

Στους παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα για αυτοκτονία περιλαμβάνονται οι ψυχιατρικές διαταραχές, η κατάχρηση φαρμάκων, οι ψυχολογικές καταστάσεις, οι πολιτιστικές, οικογενειακές και κοινωνικές καταστάσεις, και η γενετική προδιάθεση. Η ψυχική ασθένεια και η χρήση παράνομων ουσιών συχνά συνυπάρχουν. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι οι προηγούμενες απόπειρες αυτοκτονίας, η άμεση διαθεσιμότητα ενός μέσου με το οποίο θα διαπραχθεί η πράξη, το οικογενειακό ιστορικό αυτοκτονίας, ή η παρουσία της τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης. Για παράδειγμα, έχει βρεθεί ότι τα ποσοστά αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερα σε νοικοκυριά με πυροβόλα όπλα από ότι σε νοικοκυριά τα οποία δεν διαθέτουν όπλα. Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες όπως η ανεργία, η φτώχεια, το φαινόμενο των αστέγων και οι διακρίσεις μπορεί να πυροδοτήσουν αυτοκτονικές σκέψεις. Το 15–40% περίπου των θυμάτων αφήνει ένα σημείωμα αυτοκτονίας. Η γενετική προδιάθεση φαίνεται να αντιπροσωπεύει ποσοστό 38% με 55% των αυτοκτονικών συμπεριφορών. Οι βετεράνοι πολέμου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να τελέσουν αυτοκτονία, κι αυτό οφείλεται εν μέρει στα υψηλότερα ποσοστά ψυχικών ασθενειών και προβλημάτων σωματικής υγείας που συνδέονται με τον πόλεμο.

Ψυχικές διαταραχές

Οι ψυχικές διαταραχές συνήθως προϋπάρχουν κατά το χρόνο της αυτοκτονίας, με τα ποσοστά να ξεκινούν από το 27% και να υπερβαίνουν το 90%. Από αυτούς που έχουν εισαχθεί σε ψυχιατρική μονάδα, ο δια βίου κίνδυνος για τέλεση αυτοκτονίας είναι περίπου 8,6%. Το ήμισυ όλων των ατόμων που αυτοκτονούν μπορεί να πάσχει από μείζονα καταθλιπτική διαταραχή, η παρουσία της οποίας ή κάποιας άλλης διαταραχής διάθεσης όπως της διπολικής διαταραχής, αυξάνει 20 φορές τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Άλλες καταστάσεις που ενοχοποιούνται είναι η σχιζοφρένεια(14%), η διαταραχή προσωπικότητας (14%), η διπολική διαταραχή, και η διαταραχή μετατραυματικού στρες. Ποσοστό περίπου 5% των ατόμων με σχιζοφρένεια καταλήγουν στο θάνατο διαπράττοντας αυτοκτονία. Οι διατροφικές διαταραχές συνιστούν μια ακόμη κατάσταση υψηλού κινδύνου.

Το ιστορικό των προηγούμενων αποπειρών αυτοκτονίας είναι ο καλύτερος μηχανισμός πρόβλεψης μιας ενδεχόμενης αυτοκτονίας. Στο 20% περίπου των αυτοκτονιών έχει προηγηθεί μια προηγούμενη απόπειρα, ενώ μεταξύ αυτών που αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν το 1% τέλεσε αυτοκτονία εντός ενός έτους και ποσοστό μεγαλύτερο του 5% τέλεσε αυτοκτονία μετά από 10 χρόνια. Ενώ οι πράξεις αυτοτραυματισμού δεν θεωρούνται απόπειρες αυτοκτονίας, η παρουσία αυτοτραυματικής συμπεριφοράς συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας.

Σε ποσοστό περίπου 80% των τετελεσμένων αυτοκτονιών το άτομο έχει επισκεφτεί κάποιο γιατρό εντός του έτους που προηγήθηκε του θανάτου του, και σ' αυτό το ποσοστό περιλαμβάνεται ποσοστό 45% που επισκέφτηκε κάποιο γιατρό τον τελευταίο μήνα πριν από το θάνατό του. Περίπου το 25–40% των ατόμων που έχουν τελέσει αυτοκτονία είχαν επαφή με υπηρεσίες ψυχικής υγείας στη διάρκεια του προηγούμενου έτους.

Χρήση ουσιών

 

Η κατάχρηση ουσιών είναι ο δεύτερος συνηθέστερος παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονία, μετά τη μείζονα κατάθλιψη και τη διπολική διαταραχή. Τόσο η χρόνια κατάχρηση ουσιών, όπως και η οξεία δηλητηρίαση συνδέονται μεταξύ τους. Όταν συνδυάζονται με ατομική οδύνη, όπως το πένθος, ο κίνδυνος αυξάνεται περαιτέρω. Επιπλέον, η κατάχρηση ουσιών συνδέεται με διαταραχές της ψυχικής υγείας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι βρίσκονται υπό την επήρεια ηρεμιστικών-υπνωτικών φαρμάκων (όπως το αλκοόλ ή οι βενζοδιαζεπίνες) όταν διαπράττουν αυτοκτονία, με τον αλκοολισμό να συνυπάρχει στο 15% και 61% περίπου των περιπτώσεων. Επίσης, σε χώρες με υψηλότερα ποσοστά χρήσης αλκοόλ και περισσότερα μπαρ παρουσιάζονται γενικά υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών, με τον εν λόγω συσχετισμό να συνδέεται κυρίως με χρήση αλκοολούχων ποτών παρά με γενικευμένη χρήση αλκοόλ. Περίπου 2,2–3,4% των ατόμων που σε κάποια στιγμή της ζωής τους έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για αλκοολισμό, οδηγούνται στην αυτοκτονία. Οι αλκοολικοί που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν είναι συνήθως άνδρες, είναι μεγαλύτερης ηλικίας, και έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν στο παρελθόν. Ποσοστό από 3 έως 35% των θανάτων σε άτομα που κάνουν χρήση ηρωίνης αποδίδεται σε αυτοκτονία (περίπου 14 φορές περισσότεροι από τους μη χρήστες).

Η κατάχρηση κοκαΐνης και μεθαμφεταμινών συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την αυτοκτονία. Σε όσους κάνουν χρήση κοκαΐνης, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος κατά τη φάση της απεξάρτησης. Άτομα που έκαναν χρήση εισπνεόμενων ουσιών διατρέχουν επίσης σοβαρό κίνδυνο, με ποσοστό γύρω στο 20% εξ' αυτών να έχει αποπειραθεί να αυτοκτονήσει σε κάποια περίοδο της ζωής του και ποσοστό μεγαλύτερο του 65% να εξετάζει σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο. Το κάπνισμα τσιγάρου συνδέεται με τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Ελάχιστα στοιχεία υπάρχουν που να εξηγούν αυτόν τον συσχετισμό· ωστόσο, εικάζεται ότι αυτοί που έχουν προδιάθεση για κάπνισμα έχουν επίσης προδιάθεση για αυτοκτονία, ότι το κάπνισμα προκαλεί προβλήματα υγείας, τα οποία στη συνέχεια κάνουν τους ανθρώπους να θέλουν να βάλουν τέλος στη ζωή τους, και ότι το κάπνισμα επηρεάζει τη χημεία του εγκεφάλου προκαλώντας μια τάση για αυτοκτονία. Παρόλα αυτά, η κάνναβη δεν φαίνεται να αυξάνει μεμονωμένα τον κίνδυνο.

Προβληματική συμπεριφορά με τα τυχερά παιχνίδια

Η προβληματική συμπεριφορά με τα τυχερά παιχνίδια σχετίζεται με αυξημένο αυτοκτονικό ιδεασμό και απόπειρες συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό. Ένα ποσοστό 12 έως 24% των παθολογικών παικτών αποπειράται να αυτοκτονήσει. Το ποσοστό των αυτοκτονιών μεταξύ των συζύγων τους είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από εκείνο του γενικού πληθυσμού. Στους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο σε παίκτες με προβληματική συμπεριφορά συγκαταλέγονται η ψυχική ασθένεια, η κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Κλινικές περιπτώσεις

Υπάρχει σύνδεση μεταξύ της αυτοκτονικότητας και των προβλημάτων σωματικής υγείας, όπως: χρόνιος πόνος, τραυματική εγκεφαλική βλάβη, καρκίνος, ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοδιύλιση, HIV, συστημικός ερυθηματώδης λύκος, μεταξύ άλλων. Η διάγνωση καρκίνου σχεδόν διπλασιάζει τον επακόλουθο κίνδυνο αυτοκτονίας. Η επικράτηση της αυξημένης αυτοκτονικότητας συνεχίστηκε και μετά από τη διευθέτηση της ασθένειας της κατάθλιψης και της κατάχρησης αλκοόλ. Σε ανθρώπους με περισσότερες από μία ιατρικές παθήσεις, ο κίνδυνος ήταν ιδιαίτερα υψηλός. Στην Ιαπωνία, τα προβλήματα υγείας αναφέρονται ως το κύριο αίτιο αυτοκτονίας.

Διαταραχές ύπνου όπως η αϋπνία και η υπνική άπνοια αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την κατάθλιψη και την αυτοκτονία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου ανεξαρτήτως της κατάθλιψης. Μια σειρά από άλλες παθήσεις ενδέχεται να παρουσιάσουν συμπτώματα παρόμοια με τις διαταραχές διάθεσης, όπως: υποθυρεοειδισμός, Αλτσχάιμερ, εγκεφαλικός όγκος, συστημικός ερυθηματώδης λύκος και ανεπιθύμητες παρενέργειες αρκετών φαρμάκων (όπως ο β-αναστολέας και τα στεροειδή).

Ψυχοκοινωνικές καταστάσεις

Μια σειρά από ψυχολογικές καταστάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας, όπως οι εξής: απελπισία, απώλεια της ευχαρίστησης στη ζωή, κατάθλιψη και αίσθημα άγχους. Η μειωμένη ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η απώλεια των ικανοτήτων που κάποιος συνήθιζε να έχει και ο μειωμένος έλεγχος των παρορμήσεων παίζουν επίσης ένα ρόλο. Σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, η αντίληψη ότι είναι βάρος για τους άλλους είναι σημαντικός παράγοντας.

Πρόσφατα άγχη, όπως η απώλεια ενός μέλους της οικογένειας ή ενός φίλου, η απώλεια της θέσης εργασίας και η κοινωνική απομόνωση (όπως το να ζει κανείς μόνος) αυξάνει τον κίνδυνο. Εκείνοι που δεν έχουν παντρευτεί ποτέ διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο. Το να είναι κάποιος θρησκευόμενος ενδεχομένως να μειώσει τον κίνδυνο αυτοκτονίας ενός ατόμου. Αυτή η αντίληψη έχει επικρατήσει λόγω της αρνητικής στάσης που διατηρούν πολλές θρησκείες κατά της αυτοκτονίας και της μεγαλύτερης διασύνδεσης που μπορεί να προσφέρει η θρησκεία. Οι μουσουλμάνοι, μεταξύ των θρησκευόμενων, μοιάζει να έχουν χαμηλότερα ποσοστά.

Ορισμένοι ενδέχεται να αυτοκτονούν για να ξεφύγουν από εκφοβισμό ή προκαταλήψεις. Ένα ιστορικό παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης και ο χρόνος παραμονής σε ανάδοχες οικογένειες αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου. Η σεξουαλική κακοποίηση πιστεύεται ότι συμβάλλει περίπου κατά 20% στο συνολικό κίνδυνο.

Μία εξελικτική ερμηνεία για την αυτοκτονία είναι ότι μπορεί να βελτιώσει την εγκλείουσα αρμοστικότητα. Αυτό μπορεί να συμβεί σε περιπτώσεις όπου το πρόσωπο που διαπράττει αυτοκτονία δεν μπορεί να αποκτήσει περισσότερα παιδιά και καταναλώνει πόρους από συγγενείς μένοντας εν ζωή. Μία ένσταση υποστηρίζει ότι οι θάνατοι από υγιείς εφήβους πιθανόν να μην αυξάνουν την εγκλείουσα αρμοστικότητα. Η προσαρμογή σε ένα πολύ διαφορετικό προγονικό περιβάλλον μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα για την προσαρμογή στο τρέχον περιβάλλον.

Η φτώχεια είναι συνδεδεμένη με το κίνδυνο της αυτοκτονίας. Η αύξηση της σχετικής φτώχειας γύρω από ένα άτομο αυξάνει τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Πάνω από 200.000 αγρότες στην Ινδία αυτοκτόνησαν αυτοκτονία από το 1997, εν μέρει λόγω χρεών. Στην Κίνα, η αυτοκτονία είναι τρεις φορές πιο πιθανό να συμβεί σε αγροτικές περιφέρειες, από ότι στα αστικά κέντρα, εν μέρει λόγω των οικονομικών δυσκολιών που πιστεύεται ότι υπάρχουν στις συγκεκριμένες περιοχές.

Μέσα μαζικής ενημέρωσης

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που περιλαμβάνουν και το διαδίκτυο, παίζουν σημαντικό ρόλο. Ο τρόπος που παρουσιάζεται η αυτοκτονία μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις καθώς ο μεγάλος όγκος, οι επιφανείς, επαναλαμβανόμενες καλύψεις που προσδίδουν δόξα ή εξιδανικεύουν την αυτοκτονία, έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Όταν προβάλλεται λεπτομερής περιγραφή για το πώς να αυτοκτονήσει κάποιος με έναν συγκεκριμένο τρόπο, η μέθοδος αυτή της αυτοκτονίας μπορεί να αυξηθεί στον συνολικό πληθυσμό.

Η ενεργοποίηση αυτής της μεταδοτικής αυτοκτονίας ή αλλιώς μιμητική αυτοκτονία είναι γνωστή ως σύνδρομο του Βέρθερου, που πήρε το όνομά του από τον πρωταγωνιστή στο έργο του Γκαίτε Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου ο οποίος αυτοκτόνησε. Ο κίνδυνος αυτός είναι μεγαλύτερος σε εφήβους που ίσως να εξιδανικεύουν το θάνατο. Φαίνεται ότι, ενώ τα μέσα ενημέρωσης έχουν σημαντική επίδραση, τα μέσα ψυχαγωγίας είναι διφορούμενα. Ο αντίποδας του συνδρόμου του Βέρθερου είναι το λεγόμενο σύνδρομο του Παπαγκένο, κατά το οποίο η κάλυψη των αποτελεσματικών μηχανισμών αντιμετώπισης, μπορεί να έχει προστατευτική επίδραση. Ο όρος βασίζεται σε έναν χαρακτήρα από την όπερα του Μότσαρτ Ο μαγικός αυλός ο οποίος φοβούμενος την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου επρόκειτο να αυτοκτονήσει μέχρι να δεχθεί τη βοήθεια φίλων του. Όταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ακολουθούν κατάλληλες κατευθυντήριες γραμμές αναφοράς του γεγονότος, ο κίνδυνος των αυτοκτονιών μπορεί να μειωθεί. Η αποδοχή αυτού από τη βιομηχανία, ωστόσο, μπορεί να είναι δύσκολη, ιδίως μακροπρόθεσμα.

Ορθολογική

Ορθολογική αυτοκτονία είναι η αιτιολογημένη αυτοκτονία, παρόλο που μερικοί θεωρούν ότι η αυτοκτονία δεν μπορεί ποτέ να ενέχει λογική. Η πράξη της αυτοκτονίας ενός ατόμου προς όφελος των άλλων είναι γνωστή ως αλτρουιστική αυτοκτονία. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι ένας ηλικιωμένος, ο οποίος βάζει τέλος στη ζωή του για να αφήσει μεγαλύτερες ποσότητες τροφίμων στους νεότερους ανθρώπους της κοινότητας. Σε ορισμένες κοινωνίες Εσκιμώων αυτό έχει θεωρηθεί ως μια πράξη σεβασμού, θάρρους, ή σοφίας.

Μια επίθεση αυτοκτονίας αποτελεί πολιτική πράξη όπου ένας επιτιθέμενος διαπράττει βία έναντι άλλων αντιλαμβανόμενος ότι αυτό θα οδηγήσει και στον θάνατο του ιδίου. Μερικοί βομβιστές αυτοκτονίας το πράττουν σε μια προσπάθεια να αποκτήσουν καθεστώς μαρτυρικού θανάτου. Αποστολές καμικάζι διενεργούνται στο πλαίσιο του καθήκοντος ενώπιον του ανώτερου ή ως ηθική υποχρέωση. Η δολοφονία - αυτοκτονία είναι μια ενέργεια ανθρωποκτονίας την οποία, εντός μιας εβδομάδας, ακολουθεί η αυτοκτονία του ατόμου που διενήργησε την πράξη. Η μαζική αυτοκτονία/ες συχνά πραγματοποιείται κάτω από κοινωνική πίεση όπου τα μέλη παραδίδουν την αυτονομία τους σε έναν ηγέτη. Οι μαζικές αυτοκτονίες είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν και με μόλις δύο άτομα, ενώ συχνά αναφέρονται και ως σύμφωνο αυτοκτονίας.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου η συνέχιση της διαβίωσης θα ήταν αφόρητη, ορισμένοι άνθρωποι χρησιμοποιούν την αυτοκτονία ως μέσο διαφυγής. Ορισμένοι συγκρατούμενοι σε Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης είναι γνωστό ότι αφαίρεσαν τη ίδια τους τη ζωή αγγίζοντας εσκεμμένα την ηλεκτροφόρα περίφραξη.

 

Η βασική μέθοδος αυτοκτονίας ποικίλει μεταξύ των χωρών. Οι βασικές μέθοδοι στις διάφορες περιοχές περιλαμβάνουν απαγχονισμός, δηλητηρίαση με φυτοφάρμακο, και πυροβόλο. Αυτές οι διαφοροποιήσεις θεωρούνται ότι διαχωρίζονται λόγω της διαθεσιμότητας των διαφορετικών μεθόδων. Μία επισκόπηση 56 χωρών αποκάλυψε ότι ο απαγχονισμός αποτελεί συχνή μέθοδο στις περισσότερες χώρες, που υπολογίζεται ως το 53% των αυτοκτονιών στους άντρες και το 39% των αυτοκτονιών των γυναικών.

Παγκοσμίως το 30% των αυτοκτονιών προκαλείται από φυτοφάρμακα. Η χρήση αυτού του τρόπου ωστόσο ποικίλει σημαντικά από το 4% στην Ευρώπη σε πάνω από 50% στην περιοχή του Ειρηνικού. Είναι επίσης κάτι συνηθισμένο στην Λατινική Αμερική λόγω της εύκολης πρόσβασης στους αγροτικούς πληθυσμούς. Σε πολλές χώρες, οι υπερβολικές δόσεις ναρκωτικών αντιστοιχούν περίπου στο 60% των αυτοκτονιών στις γυναίκες και στο 30% στους άντρες. Οι περισσότερες αυτοκτονίες είναι απρογραμμάτιστες και συμβαίνουν κατά τη διάρκεια οξείας περιόδου αμφιθυμίας. Το ποσοστό θνησιμότητας ποικίλει ανά μέθοδο: πυροβόλα όπλα 80-90%, πνιγμός 65-80%, απαγχονισμός 60-85%, καυσαέρια αυτοκινήτου 40-60%, πτώση 35-60%, καύση άνθρακα 40-50%, φυτοφάρμακα 6-75%, υπερβολική δόση φαρμάκων 1.5-4%. Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι απόπειρας αυτοκτονίας διαφέρουν από τις πιο συνηθισμένες πετυχημένες μεθόδους μέχρι και 85% των προσπαθειών μέσω υπερβολικής δόσης ναρκωτικών στον αναπτυγμένο κόσμο.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 57% των αυτοκτονιών πραγματοποιούνται με τη χρήση πυροβόλων όπλων και αυτός ο τρόπος είναι κάπως περισσότερος συνηθισμένος στους άντρες από όσο στις γυναίκες. Η επόμενη πιο συνηθισμένη αιτία είναι ο απαγχονισμός στους άντρες και η δηλητηρίαση στις γυναίκες. Μαζί αυτές οι μέθοδοι αποτελούν περίπου το 40% των αυτοκτονιών στις Η.Π.Α. Στην Ελβετία, όπου σχεδόν όλοι κατέχουν πυροβόλα όπλα, ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών γίνεται με απαγχονισμό. Η αυτοκτονία από πτώση είναι συνηθισμένη τόσο στο Χονγκ Κονγκ όσο και στην Σιγκαπούρη σε ποσοστό 50% και 80% αντίστοιχα. Στην Κίνα η κατανάλωση φυτοφαρμάκων αποτελεί τον πιο συνηθισμένο τρόπο. Στην Ιαπωνία, η αυτοεκσπλάγχνιση γνωστή ως σεπούκου ή χαρακίρι εξακολουθεί να συμβαίνει, ωστόσο, ο απαγχονισμός είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος.

Δεν υπάρχει καμία γνωστή υποκείμενη παθοφυσιολογία είτε για την αυτοκτονία είτε για την κατάθλιψη. Ωστόσο θεωρείται ότι προκύπτει από την αλληλεπίδραση συμπεριφοριστικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και ψυχιατρικών παραγόντων.

Τα χαμηλά επίπεδα του εγκεφαλικής προέλευσης νευροτροφικού παράγοντα (BDNF) συνδέονται άμεσα τόσο με την αυτοκτονία όσο και συνδέονται έμμεσα μέσω του ρόλου του στη μείζονα κατάθλιψη, διαταραχή μετατραυματικής καταπόνησης, σχιζοφρένεια και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Οι μετά θάνατον μελέτες έδειξαν μειωμένα επίπεδα BDNF στον ιππόκαμπο και τον προμετωπιαίο φλοιό, σε άτομα με ή χωρίς ψυχολογικές καταστάσεις. Η Σεροτονίνη, ένας εγκεφαλικός νευροδιαβιβαστής, πιστεύεται ότι είναι χαμηλή σε όσους αυτοκτονούν. Αυτό εν μέρει βασίζεται στην απόδειξη των αυξημένων επιπέδων του υποδοχέα 5-HT2A που εντοπίζεται μετά το θάνατο. Άλλα στοιχεία περιλαμβάνουν μειωμένα επίπεδα προϊόντος διάσπασης σεροτονίνης, 5-Υδροξυ-ινδολοξικού οξέος, στο νωτιαίο εγκεφαλικό υγρό. Άμεσα στοιχεία ωστόσο είναι δύσκολο να συλλεχθούν. Η Επιγενετική, η μελέτη των αλλαγών στη γενετική έκφραση σε απάντηση των περιβαλλοντικών παραγόντων που δεν αλλοιώνουν το υποκείμενο DNA, επίσης θεωρείται ότι παίζει ρόλο στον καθορισμό του κινδύνου αυτοκτονίας.

 

Η πρόληψη των αυτοκτονιών είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για τις συλλογικές προσπάθειες για τη μείωση του κινήτρου αυτοκτονίας μέσω των μέτρων πρόληψης. Η μείωση της πρόσβασης σε συγκεκριμένες μεθόδους, όπως πυροβόλα όπλα ή τοξίνες μειώνει τον κίνδυνο. Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν την μείωση πρόσβασης σε άνθρακα και κάγκελα σε γέφυρες και πλατφόρμες στο μετρό. Η θεραπεία τοξικομανίας και αλκοολισμού, της κατάθλιψης και όσων έχουν διαπράξει απόπειρα αυτοκτονίας στο παρελθόν πιθανώς να είναι αποτελεσματική. Μερικοί έχουν προτείνει τη μείωση της πρόσβασης στο αλκοόλ ως μία προληπτική στρατηγική (όπως η μείωση των μπαρ). Παρόλο που οι τηλεφωνικές γραμμές κρίσεων είναι συνηθισμένες, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν ή να διαψεύδουν την αποτελεσματικότητά τους. Στους νέους έφηβους που έχουν πρόσφατα σκεφτεί την αυτοκτονία, συμπεριφορική γνωστική θεραπεία εμφανίζεται να επιφέρει βελτιωμένα αποτελέσματα. Η Οικονομική ανάπτυξη μέσω της ικανότητάς της να μειώνει την φτώχεια μπορεί να πετύχει τη μείωση των ποσοστών αυτοκτονίας. Οι προσπάθειες αύξησης κοινωνικών συνδέσμων ειδικότερα σε άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας πιθανώς να είναι αποτελεσματική.

Ανίχνευση

Υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα για τα αποτελέσματα ανίχνευσης του γενικού πληθυσμού για τον ανώτατο δείκτη αυτοκτονίας. Καθώς υπάρχει ένα υψηλό ποσοστό ατόμων θετικών στο τεστ μέσω αυτών των εργαλείων ότι δεν διατρέχουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας, υπάρχουν σκέψεις ότι η εξέταση μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη χρήση πηγών φροντίδα της ψυχικής υγιεινής. Ωστόσο συνιστάται η αξιολόγηση όσων βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο. Τυχόν ερωτήματα σχετικά με την τάση αυτοκτονίας δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο.

Ψυχική ασθένεια

Σε εκείνους που πάσχουν από προβλήματα ψυχικής υγιεινής υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Αυτοί που έχουν ενεργή τάση αυτοκτονίας μπορούν να εισαχθούν για ψυχιατρική φροντίδα είτε εκούσια είτε ακούσια. Τα προσωπικά είδη με τα οποία μπορεί κάποιος να βλάψει τον εαυτό του συνήθως απομακρύνονται. Μερικοί κλινικοί ιατροί απαιτούν από τους ασθενείς να υπογράφουν ένα συμβόλαιο αποφυγής αυτοκτονίας όπου συμφωνούν ότι δεν θα βλάψουν τον εαυτό τους αν αφεθούν ελεύθεροι. Ωστόσο τα στοιχεία δεν υποστηρίζουν μία σημαντική επίδραση από αυτήν την πρακτική. Αν ένα άτομο βρίσκεται σε χαμηλό κίνδυνο, μία εξωτερική θεραπεία ψυχικής υγείας του ασθενούς μπορεί να προγραμματιστεί. Η βραχυχρόνια νοσηλεία δεν βρέθηκε να είναι περισσότερο αποτελεσματική από την κατ’ οίκον φροντίδα για βελτιωμένα αποτελέσματα σε εκείνους με οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας που πάσχουν από χρόνια τάση αυτοκτονίας.

Υπάρχει μία τάση ένδειξης ότι η ψυχοθεραπεία, ειδικότερα η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία, μειώνει την τάση αυτοκτονίας στους εφήβους καθώς επίσης σε όσους πάσχουν από οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας. Ωστόσο δεν έχουν βρεθεί ενδείξεις για τη μείωση των ολοκληρωμένων αυτοκτονιών.

Υπάρχει διαφωνία σχετικά με την ωφέλεια ενάντια στη βλάβη από τα αντικαταθλιπτικά. Στα νεαρά άτομα τα νέα αντικαταθλιπτικά όπως SSRIs εμφανίζονται να αυξάνουν τον κίνδυνο της τάσης αυτοκτονίας από 25 ανά 1000 σε 40 ανά 1000. Ωστόσο σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας πιθανώς να αυξήσουν τον κίνδυνο. Το Λίθιο εμφανίζεται να είναι αποτελεσματικό στη μείωση του κινδύνου σε πάσχουν από διπολική και μονοπολική κατάθλιψη σχεδόν στα ίδια επίπεδα με το γενικό πληθυσμό.

Επικρατεί, εντούτοις, η άποψη ότι αν κάποιος πάσχει από ψυχική ασθένεια ή δεν αντέχει στην ιδέα του ψυχικού πόνου, φέρει μικρότερη ευθύνη εάν προβεί σε αυτοκτονία.

Θρησκευτικές απόψεις

Ορισμένοι αντιτάσσουν ότι η έκτη εντολή που αναφέρει «ου φονεύσεις» δεν αναφέρεται απαραίτητα στον ίδιο μας τον εαυτό, ότι ο Θεός έδωσε στον άνθρωπο την ελεύθερη βούληση, ότι όσο παραβιάζουμε το νόμο του Θεού όταν καταπολεμούμε μια ασθένεια άλλο τόσο αποτελεί παραβίασή του και ο τερματισμός της ζωής μας και ότι ορισμένες αυτοκτονίες πιστών είναι καταγραμμένες στη Βίβλο χωρίς να επικρίνονται ιδιαίτερα.

Ο Ιουδαϊσμός δίνει έμφαση στη σπουδαιότητα του σεβασμού της ζωής κι επομένως η αυτοκτονία ισοδυναμεί με άρνηση της αγαθότητας του Θεού. Παρόλα αυτά και οι Εβραίοι έχουν προβεί σε αυτοκτονίες είτε μεμονωμένες είτε μαζικές όταν είχαν βρεθεί σε ακραίες περιστάσεις, όπου η μόνη επιλογή ήταν είτε η αυτοκτονία είτε η προδοσία της θρησκείας τους (βλέπε Μασάντα, Πρώτη καταδίωξη των Εβραίων στη Γαλλία και η υπόθεση των Εβραίων που κατέφυγαν στο κάστρο του Γιορκ). Υπενθύμιση του θλιβερού γεγονότος γίνεται επίσης σε μια εβραϊκή προσευχή με τα λόγια «όταν το μαχαίρι βρίσκεται στο λαιμό» και για εκείνους που έχασαν τη ζωή τους «για να αγιαστεί το όνομα του Θεού» (βλέπε θάνατος των μαρτύρων). Οι αντιδράσεις της εβραϊκής κληρικής ηγεσίας απέναντι σε αυτές τις ενέργειες υπήρξαν μικτές. Ορισμένοι τις θεώρησαν παραδείγματα ηρωικού μαρτυρικού θανάτου ενώ για άλλους ήταν λάθος να τερματίσουν τη ζωή τους προκειμένου να θεωρηθούν μάρτυρες.

Το ισλάμ απαγορεύει την αυτοκτονία. Στον ινδουισμό δεν είναι αποδεκτή και στη σύγχρονη ινδουιστική κοινωνία θεωρείται εξίσου αμαρτωλή πράξη όσο και ο φόνος. Οι ινδουιστικές Γραφές αναφέρουν ότι αυτός που θέτει τέλος στη ζωή του επέρχεται στον κόσμο των πνευμάτων και περιφέρεται στη Γη μέχρι τη στιγμή που θα αποβίωνε αν δεν είχε αυτοκτονήσει. Ο ινδουισμός, όμως, αποδέχεται το δικαίωμα του ανθρώπου να θέτει τέλος στη ζωή του μέσω της νηστείας, μιας μη βίαιης πράξης που καλείται Prayopavesa. Η πρακτική αυτή περιορίζεται αυστηρά σε άτομα που δεν έχουν πια επιθυμίες, φιλοδοξίες ή ευθύνες στην επίγεια ζωή. Παρόμοια πρακτική εφαρμόζεται στο Τζαϊνισμό που είναι γνωστή με το όνομα Santhara. Το έθιμο ονόματι Sati, ο αυτοπυρπολισμός χήρων γυναικών, ήταν κατά το μεσαίωνα διαδεδομένο στην ινδουιστική κοινωνία.

Φιλοσοφία

 

Διάφορα ερωτήματα εγείρονται όσον αφορά τη φιλοσοφία της αυτοκτονίας, όπως για παράδειγμα τι τη συνιστά, εάν αποτελεί ορθολογική επιλογή ή όχι και αν είναι επιτρεπτή από ηθικής πλευράς. Στη φιλοσοφία οι απόψεις όσον αφορά την ηθική ή μη αποδοχή της αυτοκτονίας ξεκινούν από την απόλυτη αντίθεση (θεωρείται ανήθικη) και φτάνουν μέχρι την πεποίθηση ότι αποτελεί απαράβατο δικαίωμα κάθε ατόμου (ακόμη και για τους νεαρούς και υγιείς), το οποίο πιστεύει ότι έχει καταλήξει συνειδητά στην απόφαση να δώσει τέλος στη ζωή του.

Ανάμεσα σε αυτούς που αντιμάχονται την αυτοκτονία υπάρχουν και αρκετοί χριστιανοί φιλόσοφοι, όπως ο Αυγουστίνος Ιππώνος, ο Θωμάς Ακινάτης, ο Ιμμάνουελ Καντ και πιθανόν ο Τζον Στιούαρτ Μιλ – Η εστίαση του Μιλ στη σπουδαιότητα της ελευθερίας και της αυτονομίας σήμαινε ότι αποποιούνταν επιλογές, οι οποίες θα εμπόδιζαν ένα άτομο να παίρνει στο μέλλον αυτόνομες αποφάσεις. Για άλλους πάλι η αυτοκτονία αποτελεί ξεκάθαρα υπόθεση προσωπικής επιλογής. Οι υποστηρικτές αυτής της θέσης ισχυρίζονται ότι κανένας δε θα έπρεπε να αναγκάζεται να υποφέρει παρά τη θέλησή του, ιδιαίτερα στα γηρατειά ή σε περίπτωση ανίατης ή ψυχικής ασθένειας για την οποία δεν υπάρχει πιθανότητα βελτίωσης. Απορρίπτουν την άποψη ότι η αυτοκτονία είναι πάντοτε πράξη παραλογίας με το επιχείρημα ότι μπορεί να αποτελεί έσχατη και δικαιολογημένη λύση για όσους υποφέρουν από εξαιρετικά έντονο άλγος. Σύμφωνα με μια πιο ακραία άποψη οι άνθρωποι θα πρέπει να έχουν ελευθερία επιλογής ανεξαρτήτως εάν υποφέρουν ή όχι. Στους επιφανείς υποστηρικτές αυτής της σχολής συμπεριλαμβάνονται ο Σκοτσέζος εμπειριστής φιλόσοφος Ντέιβιντ Χιουμ και ο Αμερικανός βιοηθικός Τζέικομπ Άπελ (Jacob M. Appel).

Συνηγορία της αυτοκτονίας

 

Αρκετοί πολιτισμοί και υποκουλτούρες έχουν συνηγορήσει υπέρ της αυτοκτονίας. Ο ιαπωνικός στρατός ενθάρρυνε και εξυμνούσε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τις επιθέσεις καμικάζι, οι οποίες ήταν επιθέσεις αυτοκτονίας που εφαρμόζονταν από την ιαπωνική πολεμική αεροπορία κατά των Συμμαχικών νηοπομπών στα τελευταία στάδια της εκστρατείας του Ειρηνικού στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ιαπωνική κοινωνία στο σύνολό της έχει χαρακτηριστεί ως κοινωνία που ανέχεται γενικά την αυτοκτονία.

Αναζητήσεις στο διαδίκτυο για πληροφορίες σχετικά με την αυτοκτονία εμφανίζουν ιστότοπους στους οποίους κατά ένα ποσοστό από 10-30% ενθαρρύνονται οι απόπειρες αυτοκτονίας και στις προσφέρονται επίσης διευκολύνσεις. Αρκετοί ανησυχούν ότι τέτοιου είδους ιστότοποι μπορεί να ωθήσουν τα άτομα με προδιάθεση στην τελική πράξη. Ορισμένοι κλείνουν διαδικτυακές συμφωνίες αυτοκτονίας είτε με παλιούς φίλους, είτε με άτομα που έχουν μόλις συναντήσει σε chat room ή σε τοίχους μηνυμάτων. Το διαδίκτυο μπορεί, ωστόσο, να συμβάλλει και στην πρόληψη μέσω κοινωνικών ομάδων που βοηθούν άτομα κοινωνικά απομονωμένα.

Τοποθεσίες

Ορισμένες τοποθεσίες έχουν γίνει γνωστές για τις συχνές απόπειρες αυτοκτονίας. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται η Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ του Σαν Φρανσίσκο, το δάσος Αokigahara που βρίσκεται στην Ιαπωνία, το ακρωτήριο Beachy Head στην Αγγλία, και η υπόστυλη γέφυρα Bloor Street Viaduct στο Τορόντο του Καναδά.

Από την κατασκευή της το 1937 μέχρι το 2010 περισσότερα από 1300 άτομα αυτοκτόνησαν από τη Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ πηδώντας στο κενό. Σε πολλές τοποθεσίες όπου οι αυτοκτονίες είναι συχνές έχουν κατασκευαστεί φράγματα για λόγους πρόληψης. Όπως για παράδειγμα το φράγμα με το όνομα Luminous Veil (φωτεινό πέπλο) που βρίσκεται στο Τορόντο, τα φράγματα στον Πύργο του Άιφελ στο Παρίσι και εκείνα στο Κτήριο Εμπάιρ Στέιτ (Empire State Building) που βρίσκεται στην πόλη της Νέας Υόρκης. Από το 2011 έχει ξεκινήσει η κατασκευή φράγματος και στη Γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ. Σε γενικές γραμμές τα φράγματα αυτά φαίνονται να είναι πολύ αποτελεσματικά.

Αξιοσημείωτα περιστατικά

Παράδειγμα ομαδικής αυτοκτονίας υπήρξε η αυτοκτονία το 1978 στο «Τζόουνσταουν» των ΗΠΑ, κατά την οποία 918 μέλη της αμερικανικής αίρεσης Ναός του Λαού (Peoples Temple), με αρχηγό τον Τζιμ Τζόουνς έθεσαν τέλος στη ζωή τους πίνοντας ρόφημα με γεύση σταφύλι ανακατεμένο με κυανίδιο. Πάνω από 10.000 άμαχοι Ιάπωνες διέπραξαν αυτοκτονία τις τελευταίες μέρες της Μάχης της Σαϊπάν το 1944, ορισμένοι από αυτούς πηδώντας από το «βράχο της αυτοκτονίας» (Suicide Cliff) και το «βράχο του Μπανζάι» (Banzai Cliff).

Οι απεργίες πείνας του 1981 στην Ιρλανδία με επικεφαλής τον Μπόμπι Σάντς (Bobby Sands) κατέληξαν σε 10 νεκρούς. Ο ιατροδικαστής είχε καταγράψει ως αιτία θανάτου «ασιτία που επέβαλαν οι απεργοί στον εαυτό τους» και όχι αυτοκτονία. Ύστερα από διαμαρτυρίες των οικογενειών των νεκρών απεργών η παραπάνω διατύπωση μεταγράφηκε στα πιστοποιητικά θανάτου σε «ασιτία». Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ανακαλύφθηκε ότι ο Έρβιν Ρόμελ (Erwin Rommel) γνώριζε εκ των προτέρων για τη Συνωμοσία της 20ής Ιουλίου κατά του Χίτλερ και απειλήθηκε με δημόσια δίκη, εκτέλεση και αντίποινα κατά της οικογένειάς του εκτός και αν τερμάτιζε ο ίδιος τη ζωή του.

 

Παγκόσμια ημέρα κατά της αυτοκτονίας

Η 10η Σεπτεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Αυτοκτονίας με απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, προκειμένου να εστιάσει την παγκόσμια προσοχή σε ένα δυσάρεστο γεγονός: Την απώλεια 1 εκατομμυρίου ανθρώπων κάθε χρόνο από αυτοκτονίες. Περίπου 1 εκ. άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο παγκοσμίως ενώ περίπου 15 εκ. πραγματοποιούν απόπειρα αυτοκτονίας.

Εφόσον για τον τερματισμό της ζωής απαιτείται σκόπιμη ενέργεια, αρκετοί πιστεύουν ότι η αυτοκτονία δεν μπορεί να υφίσταται στα μη ανθρώπινα ζώα. Απόπειρες αυτοκτονίας έχουν παρατηρηθεί στο βακτήριο της σαλμονέλας, στην προσπάθειά του να υπερνικήσει ανταγωνιζόμενα βακτήρια, προκαλώντας την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος απέναντι σε αυτά. Παρόμοιες πρακτικές έχουν επίσης παρατηρηθεί και σε μυρμήγκια εργάτες της οικογένειας Forelius pusillus ,που συναντούνται στη Βραζιλία, όπου μια μικρή ομάδα μυρμηγκιών εγκαταλείπει κάθε βράδυ την ασφάλεια της φωλιάς σφραγίζοντας την είσοδό της.

Η αφίδα του μπιζελιού όταν απειλείται από πασχαλίτσα (επιστημονική ονομασία: κοκκινέλλη η επτάστικτος) είναι σε θέση να αυτοεκρήγνυται προστατεύοντας τους αδελφούς της και ορισμένες φορές να θανατώνει με αυτό τον τρόπο και την πασχαλίτσα. Μερικά είδη τερμιτών έχουν «στρατιώτες» που εκρήγνυνται σκεπάζοντας τους εχθρούς τους με ένα είδος κολλώδους γλίτσας.

Έχουν υπάρξει ανεπίσημες αναφορές σχετικά με σκύλους, άλογα και δελφίνια που έχουν αυτοκτονήσει, ωστόσο, χωρίς καταληκτική απόδειξη. Δεν υπάρχουν πολλές επιστημονικές μελέτες σχετικά με τις αυτοκτονίες ζώων.

• Κατάλογος αυτοκτονιών

• Μπέγζος Μάριος, Αυτοκτονία και θρησκεία, Αρχαιολογία και τέχνες, τχ. 99, Ιούνιος 2006, 23-29
• Minois Georges, Ιστορία της αυτοκτονίας : Η δυτική κοινωνία αντιμέτωπη με τον εκούσιο θάνατο, μετάφραση Ξανθίππη Τσελέντη, εκδ. Πολύτροπον, Αθήνα, 2006.
• Βουλγαράκης Ηλίας, Αυτοκτονία και εκκλησιαστική ταφή, εκδ.Αρμός, Αθήνα, 2000
• Αυτόχειρες στο Βυζάντιο, περιοδικό Αρχαιολογία και τέχνες, τχ. 99, Ιούνιος 2006
• Παπαρίζος Αντώνης, Η ελευθερία ενώπιον του θανάτου, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000
• Durkheim E, Αυτοκτονία (τίτλος της ελληνικής έκδοσης «Οι κοινωνικές αιτίες της αυτοκτονίας»)
• Durbin L. & B. Bunzel, Να ζει κανείς ή να μη ζει: Μια μελέτη της αυτοκτονίας
• Freud S., Ο πολιτισμός πηγή δυσφορίας
• Fromm E., Η ανατομία της ανθρώπινης καταστροφικότητας,
• Jiegler J., Οι ζωντανοί και ο θάνατος,
• Kaplan, Fredman, Sadock, Εγχειρίδιο ψυχιατρικής (τόμος 2ος έκδ. 3η, 1981),
• Roalfe W., Η ψυχολογία της αυτοκτονίας,
• Καστοριάδης Κ., Συζήτηση με τους αγωνιστές του PSU, 12.1.1974