Astronomiya Bulan
Ang bulan o buwan (simbolo astronomiya: ) ang nag-inusarang natural nga satelayt sa kalibotan.
Ang sentro nga distansya gikan sa Kalibotan ngadto sa Bulan mokabat og 384,403 kilometros (238,857 milyas), mga 30x sa diametro sa Kalibotan. Aduna kiniy diametro nga 3,474 kilometros (2,159 milyas) — mas dako'g gamay sa 1/4 sa Kalibotan. Ang iyang gibultohon 1/50 lang sa Kalibotan. Ang iyang gravitational pull sa surface mga 1/6 sa Kalibotan. Ang Bulan mokompleto sa iyang paglibod sa Kalibotan matag 27.3 ka adlaw, ug ang mga baryasyon nga peryodiko sa heyometriya sa sistemang Kalibotan–Bulan–Adlaw mao ang responsable sa mga dagway sa mga lihok sa Bulan (lunar phases) nga mobalik matag 29.5 ka adlaw.
Mga lihok sa bulan
| Hulagway | Ngalan | Katin-awan |
|---|---|---|
| | Unang Subang | unang gabii Unang Subang - unang gabii sa pagkabuhi sa bulan, gitawag usab og Bag-ong Subang ug ingon man Buhing Buwan walay bulan nga makita sa una ug ikaduhang subang kay duol kaayo kini sa adlaw |
| Unang Pakita | ikatulong gabii Unang Pagpakita - ikatulong gabii sa pagkabuhi sa bulan, gitawag usab og Ikatulong Subang magsugod ang puasa sa mga Muslim kon bulan sa Ramadan | |
| Udtong Katin | ikapitong gabii Udtong Katin - ikapitong gabii sa pagkabuhi sa bulan, gitawag usab og Mudto tungang gabii mosalop ang bulan (ang gipasabot sa katin nag-inanay kadako) | |
| Lakad Pagkatibuok | ikawalong gabii
| |
| Talitakdol | ikanapulog-tulong gabii Talitakdol - lakad og pito aron matibuok, halos lingin na ang bulan mao kini ang tingalimango o tinglambay | |
| Takdol | ikanapulog-upat nga gabii Takdol - gitawag usab og Tibuok ang Bulan naay bulan sa tibuok gabii ug kadlawon | |
| Da-il | ika napulog-limang gabii Da-il - una ug ikaduhang gabii human sa takdol, gitawag usab og Dulom o Dulom-dulom | |
| Bahilig | ikanapulog-pitong gabii Bahilig - ikatulo hangtod ikaunom nga gabii human sa takdol | |
| Udto sa Himatayon | ikakawhaag-unang gabii Udto sa Himatayon - ikapitong gabii human sa takdol | |
| Himatayon | ikakawhaag-duhang gabii Himatayon - dagway sa bulan sugod molakad og usa hangtod lima ka gabii human sa udto sa himatayon kadlawon na mosubang ang bulan maong ngitngit ang gabi | |
| Lukay-lukay | ikakawhaag-walong gabii Lukay-lukay - dagway sa bulan inig molakad og ikaunom nga gabii human sa udto sa himatayon | |
| Patay nga Bulan/ Patay ang Bulan | ikakawhaag-siyam nga gabii (usahay ikakatloang gabii) Patay nga Bulan - walay bulan tibuok gabii ug kadlawon apan dili pa unang subang | |
| Unang Subang | balik na pud sa uno og ihap alang sa lain na pud tuyok sa lihok sa bulan |
This article uses material from the Wikipedia Sinugboanong Binisaya article Bulan (astronomiya), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ang sulod magamit ubos sa CC BY-SA 4.0 gawas kon giingong dili. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Sinugboanong Binisaya (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.