پایتخت، یک مجموعهٔ تلویزیونی ایرانی در سبک طنز به کارگردانی سیروس مقدم و تهیهکنندگی الهام غفوری است که در شش فصل از شبکه ۱ صدا و سیما پخش شدهاست.
پایتخت | |
---|---|
ژانر | طنز، اجتماعی، خانوادگی |
نویسنده | محسن تنابنده |
کارگردان | سیروس مقدم |
بازیگران | محسن تنابنده ریما رامینفر علیرضا خمسه احمد مهرانفر نسرین نصرتی سلمان خطی هومن حاجیعبداللهی مهران احمدی سارا فرقانی اصل نیکا فرقانی اصل بهرام افشاری |
آهنگساز | آریا عظیمینژاد |
کشور سازنده | ایران |
زبان اصلی | فارسی |
شمار فصلها | ۶ |
شمار قسمتها | ۱۰۲ |
تولید | |
تهیهکننده | الهام غفوری |
فیلمبرداری | امیر معقولی فرشاد گلسفیدی |
تدوینگران | خشایار موحدیان سعید سیاح |
مدت | ۴۰–۹۰ دقیقه |
تولیدکنندهها | صدا و سیما اوج (فصل ۵) |
پخش | |
شبکهٔ اصلی | شبکه ۱ |
فرمت تصویر | ۵۷۶آی (۱۶:۹ اسدیتیوی) ۱۰۸۰پی (اچدیتیوی) |
فرمت صدا | استریو |
انتشار اولیه | ۲۹ اسفند ۱۳۸۹ – ۳۰ اسفند ۱۳۹۹ |
فصل اول مجموعه ماجرای خانوادهٔ «نقی معمولی» را روایت میکند که تصمیم میگیرند از علیآباد به تهران کوچ کنند؛ اما پس از ورود به پایتخت با مشکلات زیادی مواجه میشوند … صاحبخانه میمیرد و وراث حاضر به تحویل خانه نمیشوند، بدین ترتیب در پی مشکلاتی که در تهران برای آنها پیش میآید مجبور میشوند مدتی را در کامیون ارسطو (احمد مهرانفر) زندگی کنند…
نقی در گنبد و گلدسته سازی کار میکند و با کامیون ارسطو از طرف محل کارش، مسئول میشود یک گنبد و گلدسته را به روستایی در قشم ببرند. او با خانوادهاش به همراه سرپرست بار راهی تهران میشوند تا گنبد و گلدسته را به صاحبش که در خانه سالمندان زندگی میکند نشان دهند و بعد به طرف مکان نصب بروند. در این بین اتفاقات جالبی از جمله مسابقه تلفنی، گیر افتادن در رستوران، یدک کشیدن خودرو مسئولان شورا و عاشق شدن ارسطو رخ ميدهد…
ارسطو برای سومین بار عاشق شدهاست و قصد برپایی مراسم عروسی دارد. نقی که در حال ساخت خانه خود است، این مراسم را در همان خانه نیمهکاره برگزار میکند و شام مراسم را هم هما به عهده میگیرد. اوس موسی (معمار مشهدی ساختمان) به نقی اصرار میکند تا ستونی را برای استحکام بیشتر، وسط خانه تعبیه کند ولی نقی قبول نمیکند. مراسم برگزار میشود و بعد از شام هنگامیکه همه مشغول رقص و پایکوبی در طبقه دوم هستند ساختمان فرو میریزد و همه مصدوم میشوند. چند هفته از این ماجرا میگذرد و نقی در خانه خواهرش فهیمه سکونت دارد و با ارسطو قهر کردهاست. بهبود (مهران احمدی)(همسر فهیمه) که جنگلبان است به گفته خودش در راه نجات جان پلنگ مازندران از دست شکارچیها با برخورد تیر به لگنش جانفدایی کردهاست و این قصه را همیشه با آب و تاب فراوان تعریف میکند. نقی که چند وقتی است بیکار شده تصمیم میگیرد در مسابقات کشتی پیشکسوتان شرکت کند…
هما سعادت در انتخابات شورای شهر رأی میآورد و طرفداران او در منزلشان جمع میشوند. همسر چینی ارسطو در سانحه هوایی جان خودش را از دست داده و این مسئله موجب شده تا کام ارسطو هر روز تلخ و تلختر بشود. نقی از همسرش درخواست میکند تا برای ساخت خانه فهیمه (خواهر نقی) مجوز بگیرد اما او این کار را خلاف میداند و به هیچ وجه زیر بار نمیرود. نقی به همراه اقوام و خویشانش و کمک اوس موسی دست به کار میشوند و خانه فهیمه را بهطور پنهانی با آوردن مصالح از راه و بیراه میسازند… در این بین، ماجراهایی از جمله ازدواج بابا پنجعلی، دعوای نقی و هما و حضور بهبود در آفریقا اتفاق میافتد…
ارسطو خورویی گران قيمت میخرد و خانواده را برای سور دادن به گردش میبرد امّا در میانهٔ راه، ماشین چپ میکند و در رودخانه میافتد. خانواده نقی معمولی بر اثر این حادثه، صدمات شدیدی دیدهاند و همین موضوع منجر به كدورت و قطع ارتباط نقی با ارسطو شدهاست. پس از مدتى، نقى که بخيال گرفتن مجوز داورى كشتى و عوض شدن روحیه، با خانواده اش عازم تركيه ميشود. اما هنوز پايش به تركيه نرسيده درميابد كه اين سفر نقشه ارسطو بوده براى استفاده كردن از گذرنامه هاى آنها به قصد آوردن لباس از تركيه. اين موضوع باعث تنش مجدد ميان نقى و ارسطو ميشود. اين تنشها با موضوع خواستگارى رحمتالله در بالنى كه آنها در تركيه سوار ميشوند به اوج خود ميرسد. اما مسئول هدایت بالن بر اثر مصرف مشروبات الکلی سکته کرده و بالن از مدیریت خارج شده و به سمت سوریه و جبههٔ داعش ميرود…
قصهٔ مجموعه «پایتخت ۶» با فوت باباپنجعلی و اهدای اعضای بدن او آغاز میشود. بهبود فریبا پس از سالها به ایران بازمیگردد اما ماجراهایی برایش پیش میآید که فهیمه را از شوهرش دلسرد میکند. بهبود در این فصل به بیماری سندرم دست بیقرار مبتلا است. بهتاش که در فصل ۵ بیکار و آس و پاس بود، حالا دروازهبان باشگاه فوتبال نساجی مازندران شدهاست و به بازیکن فوتبال پیتر چک علاقه دارد و نقی معمولی هم سیاسی شده و راننده و محافظ شخصی نمایندهٔ مجلس است. هما همسر نقی هم گویندهٔ اخبار شدهاست. ارسطو با فردی به اسم کاووس ناخواسته وارد فروش مواد مخدر میشود و از خودرو نقی که رانندهٔ نمایندهٔ مجلس است، برای جابهجایی مواد استفاده میکند و در این بین رحمتالله قصد ازدواج با فهیمه را دارد تا اینکه ....
مقدم با اشاره به علت نامگذاری این مجموعه به نام «پایتخت» و نحوهٔ دنبالهدار کردن داستان گفت:
بهدلیل اینکه خانوادهٔ ما از یک شهر دیگری وارد تهران، پایتخت ایران میشوند و دچار یکسری معضلات میشوند پایتخت نام گرفت و این اسم هم روی آن ماند، حتی در سری چهارم که ممکنه قصهاش به تهران هم کشیده نشود، ولی به هرحال مردم این مجموعه را به نام پایتخت میشناسند.
محسن تنابنده طراح و سرپرست نویسندگان مجموعه پایتخت بوده و فیلمنامه هر فصل از این مجموعه را با همکاری یک یا چند نویسنده نوشتهاست.
این مجموعه اکثراً در شیرگاه فیلمبرداری شدهاست. تهران، ساری و قائمشهر از دیگر نقاطیاست که این مجموعه در آن فیلمبرداری شده. همچنین قسمتهایی از فصل دوم در قشم و پنجم در آدانا (ترکیه) فیلمبرداری شده و قسمتهای سوریه در فصل پنجم نیز در شهرک دفاع مقدس فیلمبرداری شدهاند.
فصل اول پایتخت در نوروز ۱۳۹۰ از شبکه ۱ سیما پخش شدهاست. در نوروز سال ۱۳۹۲ فصل دوم این مجموعه پخش شد. پایتخت ۳ در نوروز ۱۳۹۳ و پایتخت ۴ در رمضان ۱۳۹۴، پایتخت ۵ در نوروز سال ۱۳۹۷ و پایتخت ۶ در نوروز سال ۱۳۹۹ پخش شد. پخش قسمتهای پایانی پایتخت ۶ به دلیل همهگیری کووید-۱۹ در ایران به تعویق افتاد و در روزهای پایانی اسفند ۱۳۹۹ پخش شد. همچنین این سریال بارها در شبکههای مختلف صدا و سیما بازپخش شدهاست.
بازیگر | نقش | فصل | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۵ | ۶ | ||
محسن تنابنده | نقی معمولی | اصلی | |||||
علیرضا خمسه | پنجعلی معمولی | اصلی | |||||
ریما رامینفر | هما سعادت | اصلی | |||||
احمد مهرانفر | ارسطو عامل | اصلی | |||||
سارا فرقانی اصل | سارا معمولی | اصلی | |||||
نیکا فرقانی اصل | نیکا معمولی | اصلی | |||||
نسرین نصرتی | فهیمه معمولی | مهمان | اصلی | ||||
مهران احمدی | بهبود فریبا | مهمان | اصلی | اصلی | |||
بهرام افشاری | شیرافکن فریبا/بهتاش فریبا | مهمان | اصلی | ||||
هومن حاجیعبداللهی | رحمتالله امینی شالیکار هزار جریبی | مهمان | اصلی | ||||
مجتبی بلال حبشی | رحمان امینی شالیکار هزار جریبی | مهمان | اصلی | ||||
مصطفی بلال حبشی | رحیم امینی شالیکار هزار جریبی | مهمان | اصلی | ||||
سکینه شفافی | عسل جویباری/کارگر خانه | مهمان | اصلی | مهمان | اصلی | ||
سلمان خطی | تقی معمولی | مهمان | اصلی | ||||
آتیه جاوید | جمیله معمولی | اصلی | |||||
ابوالفضل رجبی | بهروز فریبا | اصلی | |||||
سمیرا حسنپور | گلرخ | اصلی | |||||
لیندا کیانی | شعله فدوی/لیندا کیانی | اصلی | مهمان | ||||
منگ هان ژانگ | چو چانگ (راحله چانگ) | اصلی | |||||
هدایت هاشمی | اوس موسی | اصلی | |||||
پژمان بازغی | پلیس | مهمان | |||||
پدرام فیضی | علی | مهمان | مهمان | ||||
مریم خدارحمی | همسر پلیس | مهمان | |||||
حسین مهری | شاگرد آشپزخانه | مهمان | |||||
آرش نوذری | هادی سعادت | مهمان | |||||
پوریا پورسرخ | مسعود کبیری | مهمان | |||||
مجید واشقانی | برادر زن مسعود کبیری | مهمان | |||||
بهرام مشتاقی | بهرام مشتاقی (سرمربی تیم پیشکسوتان و نقی معمولی) | مهمان | |||||
محمدرضا علیمردانی | عبدالفتاح بائو | اصلی | |||||
محیا دهقانی | سوسن | اصلی | |||||
عطا صفرپور | رجب سوادکوهی (مرده شور) | مهمان | |||||
نیلوفر رجاییفر | الیزابت | اصلی | |||||
امیر کسارنژاد | دکتر/داعش | مهمان | |||||
عارفه معماریان | طاهره (دختر محمود نقاش) | اصلی | |||||
وحید قاضیزاده | کاووس | اصلی | |||||
امیر سیدزاده | مالکی | اصلی | |||||
محمدرضا عقدایی | مهمان | ||||||
غلامعلی رضایی | مهمان | ||||||
خسرو امیرصادقی | آقای بیاتی | مهمان | |||||
عاطفه باقری | افشین خانم/خانم بیاتی | اصلی | |||||
امیر جعفری | امیر جعفری | مهمان | |||||
عباس جدیدی | عباس جدیدی | مهمان | |||||
جواد خیابانی | جواد خیابانی | مهمان | مهمان | ||||
محمدرضا حیاتی | محمدرضا حیاتی | مهمان | |||||
بهنام بانی | بهنام بانی | مهمان | |||||
محمدرضا مهاجری | محمدرضا مهاجری | مهمان | |||||
علیرضا حقیقی | علیرضا حقیقی | مهمان |
برای تأییدپذیری کامل این بخش به منابع بیشتری نیاز است. (مه ۲۰۲۳) |
مهران احمدی علت ترک مجموعه را اینگونه تعریف میکند:
«هرکسی برای خود برنامههایی دارد. من مهران احمدی هستم و کمدین نیستم که نقش ثابتی را بازی کنم، عکس آنچه آقای محمد رضا شریفی نیا گفتند که بازیگر خوب باید بتواند یک نقش را خوب بازی کند. من بازیگر هستم و سعی میکنم نقشهای متفاوتی را بازی کنم و اگر بهبود ادامه پیدا کند، تبدیل میشود به عینالله باقرزاده در فیلمهای صمد آقا.»
وی همچنین از علت بازگشت خود میگوید:
«خودم گفته بودم که نمیخواهم یک کاراکتر را مجدد تکرار کنم، ولی مردم جایگاهی دارند که به هر صورت برای من عزیز و محترم است. در واقع با قبول بازی در فصل ششم پایتخت، من در برابر خواست مردم تسلیم شدم.»
به گفتهٔ عوامل سریال و علیرضا خمسه دلیل حذف بابا پنجعلی از سریال، آلزایمر زیاد و بیش از حد شخصیت بودهاست زیرا استفاده از این شخصیت بسیار محدود میشد. همچنین کارگردان سریال در این باره گفتهاست که به این شخصیت در پنج فصل به اندازه کافی پرداخته شدهاست و دلیلی برای ادامه دادن شخصیت نیست. گرچه در ابتدا خشایار الوند میخواست از روح بابا پنجعلی در فصل ششم استفاده کند اما محسن تنابنده نظرش این بود که این شخصیت در فصل ششم حضور نداشته باشد. سرانجام با از دنیا رفتن خشایار الوند و گفتگو بین علیرضا خمسه و عوامل مجموعه، تصمیم گرفتند که این شخصیت را حذف کنند و از مرگ او موقعیتهای خندهدار خلق کنند.
هدایت هاشمی از علت حضور نداشتن خود میگوید:
«شخصیت اوس موسی قرار بود فقط دو قسمت در فصل سه پایتخت باشد؛ اما به سبب پیشرفت قصه و اینکه جا داشت به این شخصیت بیشتر پرداخته شود، قرار شد در فصلهای چهار و پنج هم حضور داشته باشد که من به علت فوت مادرم نتوانستم در فصل ۵ حضور پیدا کنم و فقط یک قسمت صدایم بود.»
وی همچنین به این سؤال که آیا دوست دارد به مجموعه برگردد گفتهاست:
«به نظر خودم در مورد شخصیت اوس موسی حق مطلب ادا شد و من خودم بشخصه از آن سیراب شدم.»
در آذر ۱۳۹۹، اخباری تأیید نشده از ممنوعیت حضور «سارا و نیکا» در برخی رسانهها، از جمله ایسنا و همشهریآنلاین منتشر شد که آنان در فصل جدید حذف شدهاند. ایسنا نوشت «حذف نقش سارا و نیکا و بازگشت نقش بابا پنجعلی با بازی علیرضا خمسه، مهمترین تغییراتی است که در همین گمانهزنیها برای فصل هفتم از سریال پایتخت برشمرده میشود.». مهران احمدی و بهرام افشاری به این موضوع واکنش نشان دادند. برخی معتقدند که علت حذف این بازیگران، لو رفتن فیلمهای خصوصی آنان در استخر است.
سانسورهایی در این سریال وجود داشت که مورد اعتراض عوامل سریال قرار گرفت. اوج سانسورها در فصل پنجم و به خصوص فصل ششم بود.
میان پایتخت ما و پایتختی که شما میبینید از زمین تا آسمان فاصله است.
نگران نباشید حال ارسطو خوب میشه اگر سانسور بذاره.
یک تکههایی از این کار شما را دیدم. … «پایتخت». خیلی خوب بود. یک فیلم ایرانی. من همیشه اعتراضم به هنرمندان این است که حتی دیالوگها را از روی کپیهای فرنگی انتخاب میکنید. این، خب خیلی غلط و بد است. این نه، یک فیلم ایرانیِ کامل و درست است»
شما باید ببینید که مردم در این سریالها چه میآموزند و نکات مثبت اینها در چیست؟»
هزینههایی که برای این سریال شدهاست در واقع صرف سرمایههای نظام است بدون اینکه فایده آموزندهای داشته باشد.
حتی ما شاهد عادی سازی کودکهمسری در پایتخت پنج بودهایم، اما با این حال چیزی که پایتخت شش را شاخصتر از سریهای قبل این مجموعه میکرد، کلیشههای جنسیتی بسیار پررنگتر و جنسیتزدگی عریان این مجموعه نسبت به مجموعههای قبلی بود و دلیل آن هم ظاهرشدن «هما» و «فهیمه» با تغییر کاراکترها به سمت زنانی کلیشهای بود.
فارغ از نقدهایی چون اختلاط نامحرم، تعابیر بیادبانه مخصوصاً نسبت به والدین، بیاحترامی به نماز و حج و… ولکن نقد ریشهایتر این سریال رویکرد ایرانگریزی و ایران تضعیفی است که متأسفانه از دوره قاجار توسط مستشرقین و بعد روشنفکرنمایان داخلی دنبال میشود. این سریال با نشان دادن ایرانیانی که یا قاچاقچی (ارسطو) هستند یا روانی (بهبود) یا مسئول ناتوان و بیعرضه و منفعل (مالکی نماینده مجلس) یا دارای کمبود شخصیت (بهتاش) یا نوجوانان غرق در اینستاگرام و فضای مجازی (دختران دوقلو) یا مدعیان پرادعای هیچکاره و فرصتطلب (نقی) یا مروج آرایشگری و رفتارهای نامناسب (رحمت و فهیمه) یا عقل کلی که در مواردی احساسی داوری میکند (هما)، برای بیننده مخصوصاً بیننده خارجی تصویر بسیار منفی علیه ایران میسازد
مجموعه پایتخت از جهت مختلفی مورد اعتراض مخاطبهای قرار گرفتهاست. این بخش از مقاله به انتقادات وارده به مجموعه تلویزیونی پایتخت میپردازد؛ انتقاداتی که حتی به احتمال وجود ستون پنجم فرهنگی دشمن در میان سازندگان این سریال نیز دامن زدهاست.
فصل سوم سریال پایتخت که در نوروز سال ۱۳۹۳ از تلویزیون ایران پخش شد، نمونه آشکار و بیسابقهای از تبلیغات در سریالهای ایرانی بود، بهطوریکه به بهانههای مختلف پروژه اطلس مال که اسپانسر سریال پایتخت بود در سکانسهای مختلف تبلیغ میشد؛ با همه اینها این تبلیغات در هیچیک از فصلهای دیگر این سریال دیده نشد.
در فصل پنجم سریال شخصیتهای اصلی داستان کاملاً اتفاقی در نبرد با گروهی از سربازان داعش در سوریه روبرو میشوند و بعد از درگیری با داعشیها به دست نیروهای مدافع حرم نجات پیدا میکنند. قصهای که هرچند همچون دیگر فصلهای این سریال در غالب طنز پیش میرفت اما در عینحال آشکارا به تبلیغ سپاه و مشروعیت بخشیدن به موضع حاکمیت دربارهٔ جنگ سوریه میپرداخت.
در قسمت اول فصل ششم که نوروز سال ۱۳۹۹ یعنی چندماه پس از گران شدن ناگهانی بنزین در آبان ۹۸ و به تبع آن اعتراضات گسترده مردمی، پخش شد، شخصیت اصلی سریال، نقی معمولی، با شنیدن قیمت بنزین جا میخورد و پس از آنکه مأمور پمپ بنزین به او یادآور میشود که بنزین گران شدهاست، میگوید: 《من هم صبح جمعه متوجه شدم》 پاسخی که در نگاه اول طعنهای به حسن روحانی (رئیسجمهور) به نظر میرسد؛ ولی به عقیده برخی هدفش درواقع تقلیل و کوچک جلوه دادن گرانی بنزین در ذهن مردم است.
سازندگان سریال پایتخت حتی در دو قسمت پایانی فصل ششم پخش شده در نوروز ۱۴۰۰ هم، تبلیغ و تشویق به فرزندآوری و ازدواج را مدنظر داشتند. برای مثال یکی از رحمت (بازی هومن حاجعبداللهی) که در قسمت قبلی ازدواج کرده بود، پدر سه فرزند شد.
حاشیهسازترین مورد دربارهٔ ترویج ازدواج اما مربوط به فصل پنجم سریال است. زمانیکه رحمت دختران دوقلوی یکی از شخصیتهای سریال (نقی معمولی) یعنی سارا و نیکای حدوداً ۱۲، ۱۳ ساله را برای ازدواج با برادران دوقلوی خود در نظر گرفتهاست و نگران است که چطور آنها را از پدر غیرتی سارا و نیکا، خواستگاری کند. مسئلهای که در چند قسمت ابتدایی سریال ذهن «رحمت» را درگیر کرده و درنهایت با واکنش تند نقی و هما (پدر و مادر دو دختر) روبرو میشود.
مادر دوقلوها با گفتن اینکه این دخترها هنوز بچه هستند و در خلوت خودشان عروسکبازی میکنند، بهصورت غیرمستقیم میخواهد به رحمت بفهماند که تفکر او مصداق مشروعیت بخشیدن به «کودکهمسری» است. اما مطرح شدن چنین مسئلهای در داستان، واکنش زیادی از کاربران در شبکههای اجتماعی را در پی داشت و حتی سازندگان سریال را به واکنش واداشت و محسن تنابنده، نویسنده و بازیگر اصلی سریال گفت که موضوع کودکهمسری را مطرح کردهاست تا در قسمتهای بعدی به مخالفت با آن بپردازد.
برخی معتقدند اغلب دیالوگها و موقعیتهای شکل گرفته سریال پایتخت پنج، نوعی توهین مستقیم و آشکار به فرهنگ مردم مازندران است. کارشناسان معتقدند توهین و تمسخر لهجهها در فیلمهای سینمائی، سریالها و همچنین پخش و انعکاس آن در رسانهٔ ملی کشور میتواند نفرت را میان مخاطبین این زبانها به وجود بیاورد و در عین حال، بخشی از سیاست رسمی و رسانهای کشور علیه قومیتها تلقی گردد.
پخش سریال نوروزی پایتخت باعث اعتراضاتی از سوی مردم مازندران نیز شد. به باور معترضین دراین مجموعهٔ نوروزی لهجهٔ مازندرانیها مورد تمسخر قرار گرفتهاست. معترضین خواستار عذرخواهی و قطع این سریال شدند. اوج گرفتن اعتراضها علیه سریال پایتخت به باور برخی از جامعه شناسان و زبانشناسان ایرانی بیشتر ریشه در مشکلات اجتماعی و فرهنگی دارد.
پخش این سریال اعتراض مقامهای استانداری، امامان جمعه و تشکلهای دانشجویی استان مازندران را هم برانگیخت. هادی ابراهیمی، معاون امنیتی- سیاسی استاندار مازندران در گفتگو با رسانهها اعلام کرد که در ایام نوروزی مردم با تماس با استانداری به این فیلم اعتراض کردهاند.
یکی از تاسفبارترین سمتگیریهای رسانهٔ ملی در هر یک از شبکههای سراسری، موضعگیری قومی و ناسیونالیسم کور از جمله تعصبات دگماتیسمی شهری و تزریق شبهه برتری نژادی یا همان آپارتاید شهری به نفع خود و علیه اقوام موجود در یک ملیت یا شهرهای موجود در یک مملکت است.
عقده گشاییهای اخیر در سریال پایتخت که متأسفانه عزت اجتماعی و فرهنگ قومی مازندرانیها را به شدت هدف قرار داده و به غیرواقعیترین شکل ممکن به زبان، لهجه، رفتار، افکار، بافت خانوادگی، ارتباطات اجتماعی و اتفاقات محتمله در یک زندگی شمالی پرداخته، تنها و تنها یادآور تفکری تبعیضآمیز علیه هر قومیتی به جز قومیت تهرانی یا قومیت منسوب به رسانهایهای پایتختنشین است.— معاون امنیتی-سیاسی استانداری مازندران
معاون استانداری مازندران دربارهٔ دلایل تحقیر لهجه مازندرانی گفتهاست: «این تفکر تا دیروز جهت ضد آذری و ضد گیلانی و تا حدودی هم ضد لری داشته، اما این روزها به خاطر دریافت جوابهای دندان شکن از سوی اقوام غیور یادشده، تغییر مسیر داده و مازنیها و لرها را بهطور مستقیم هدف گرفتهاست».
دیگر معاون استانداری مازندران، گفتهاست: «تلاش کارگردان برای القاء برتری فرهنگی و اجتماعی پایتختنشینها بر قومیتهای مقیم استانها و اینبار مازندرانیهاست که این نگرشها ریشهٔ استعماری دارد».
یک حقوقدان اهل استان مازندران که از قید نامش خودداری کرد، در گفتگو با دویچه وله گفت: «افراد، چون این قضیه را توهین تلقی کردند، میتوانند به استناد صحبت اخیر رهبری بهعنوان «جرم توهین» شکایت کنند و این توهین از طرف هر کسی به هر شکلی انجام بگیرد، تحت پیگرد قرار میگیرد تا بهحال در ایران کسی به جرم توهین به لهجه محکوم نشدهاست.»
همچنین حجتالاسلام لائینی، مسئول وقت شورای نگهبان مازندران، گفتهاست: «صداوسیما نباید با پخش چنین برنامههایی خود را به نمایشخانهای بیمحتوا تبدیل کند. سازندگان این سریال حرمت مازندرانیهای غیور را خدشهدار کردهاند و این موضوع موجب اعتراضات گسترده مردم و مسئولان استان شدهاست. نباید به بهانهٔ شادی و خنداندن مردم، قوم و فرهنگ خاصی را هتک حرمت کرد.»
برخی از صحنههای سریال پایتخت، نظیر خورشت قیمه در ولیمه نقی، هیچ نسبتی با فرهنگ غذایی مازندران ندارند؛ همچنین در برخی صحنهها نظیر استقبال از زائران، میشد از سنتهای مازندرانی استفاده کرد ولی این اتفاق رخ نداد که نشاندهندهٔ عدم مشاوره و ضعف در فیلمنامه است.
یکی از سکانسهای جنجالی در فصل ششم پایتخت نمایش داده شد. این صحنه بازخورد گستردهای در میان کاربران شبکههای اجتماعی داشت و بهطور گسترده به اشتراک گذاشته و همرسانی شد. در این صحنه که بهبود فریبا بر کتاره یا نرده صفه خانه نشسته و نیمرخ او به دوربین است؛ دست بیقرارش در حال لرزش و تکان خوردن است. نحوهٔ تکان خوردن دست، به باور بسیاری از بینندگان یادآور و تداعیکنندهٔ خودارضایی است.
شما باید ببینید که مردم در این سریالها چه میآموزند و نکات مثبت اینها در چیست؟»
هزینههایی که برای این سریال شدهاست در واقع صرف سرمایههای نظام است بدون اینکه فایده آموزندهای داشته باشد.
حتی ما شاهد عادی سازی کودکهمسری در پایتخت پنج بودهایم، اما با این حال چیزی که پایتخت شش را شاخصتر از سریهای قبل این مجموعه میکرد، کلیشههای جنسیتی بسیار پررنگتر و جنسیتزدگی عریان این مجموعه نسبت به مجموعههای قبلی بود و دلیل آن هم ظاهرشدن «هما» و «فهیمه» با تغییر کاراکترها به سمت زنانی کلیشهای بود.
فارغ از نقدهایی چون اختلاط نامحرم، تعابیر بیادبانه مخصوصاً نسبت به والدین، بیاحترامی به نماز و حج و… ولکن نقد ریشهایتر این سریال رویکرد ایرانگریزی و ایران تضعیفی است که متأسفانه از دوره قاجار توسط مستشرقین و بعد روشنفکرنمایان داخلی دنبال میشود. این سریال با نشان دادن ایرانیانی که یا قاچاقچی (ارسطو) هستند یا روانی (بهبود) یا مسئول ناتوان و بیعرضه و منفعل (مالکی نماینده مجلس) یا دارای کمبود شخصیت (بهتاش) یا نوجوانان غرق در اینستاگرام و فضای مجازی (دختران دوقلو) یا مدعیان پرادعای هیچکاره و فرصتطلب (نقی) یا مروج آرایشگری و رفتارهای نامناسب (رحمت و فهیمه) یا عقل کلی که در مواردی احساسی داوری میکند (هما)، برای بیننده مخصوصاً بیننده خارجی تصویر بسیار منفی علیه ایران میسازد.
طبیعت کار این است هنگامی که میخواهید یک ناهنجاری را نقد کنید باید آن را به نمایش بگذارید و سپس نقد کنید. حال اگر در فیلم یا مجموعهای یک ناهنجاری اجتماعی یا اخلاقی نمایش داده شد اما در فیلم مورد انتقاد قرار نگرفت، به معنای تأیید آن ناهنجاری از طرف سازنده فیلم میباشد ولی اگر پاسخ آن ناهنجاری در فیلم به شکلی نمایش داده شد، به معنای آن است که سازنده فیلم به دنبال نقد آن ناهنجاری بودهاست. اما ناهنجاریهای بسیاری در این فیلم مشاهده شد که اصلاً پاسخی به آنها داده نشد و حتی به گونهای مورد تأیید نیز قرار گرفت. به عنوان مثال آنجایی که بهتاش میخواهد خانه شخصی بگیرد، عکسالعمل و پاسخ مناسبی به خانه مجردی در فیلم داده نشد.
همچنین دروغهای فراوانی که در فیلم بیان میشد، هیچگاه مورد نقد قرار نگرفت و فیلم مکرر نشان میداد که بسیاری از مشکلات را میتوان با دروغ گفتن حل کرد. به هر حال این فیلم در کنار زیباییهای زیادی که دارد به لحاظ فیلمنامه باید تقویت شود تا آسیبهای آن گرفته شود.
برای تأییدپذیری کامل این بخش به منابع بیشتری نیاز است. (مه ۲۰۲۳) |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به پایتخت (مجموعه تلویزیونی) در ویکیگفتاورد موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article پایتخت (مجموعه تلویزیونی), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.