وزارت راه و شهرسازی: یکی از وزارتخانههای ایران
وزارت راه و شهرسازی یکی از وزارتخانههای دولت ایران است.
پیشینه شکل‌گیری این وزارت‌خانه به سال ۱۲۶۰ و تأسیس وزارت فوائد عامه در دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه بازمی‌گردد. فرم کنونی این وزارت‌خانه در ۳۱ خرداد ۱۳۹۰ با رأی مجلس و تأیید شورای نگهبان، از ادغام وزارت راه و ترابری با وزارت مسکن و شهرسازی شکل گرفت.
 | |
| وزارت دید کلی | |
|---|---|
| بنیانگذاری | ۶ تیر ۱۳۹۰ |
| سازمان‌های پیشین | |
| حوزهٔ قدرت | ایران |
| ستاد | تهران، بلوار آفریقا |
| بودجه سالانه | ۳۱٬۰۷۰ میلیارد تومان (سال ۱۴۰۲) |
| وزیر مسئول | |
| گروه بالادست | دولت جمهوری اسلامی ایران |
| وبگاه | |
وزارت راه و شهرسازی متولی ادارهٔ امور حمل‌ونقل زمینی، دریایی و هوایی در محدودهٔ داخلی کشور و ارتباطات ترابری میان ایران و دیگر کشورهای جهان، همچنین سیاست‌گذاری در حوزه مسکن و شهرسازی در کشور می‌باشد. هم‌اکنون مهرداد بذرپاش به‌عنوان وزیر وزارت راه و شهرسازی فعالیت می‌کند.
تاریخچه
.jpg)
ساختار و سازمان وزارت راه و شهرسازی در درازای مدتی که از فعالیت آن می‌گذشته‌است به‌دلیل ضرورت‌های ملی به دفعات دچار تغییر و تحول گشته‌است. روند این تحول را می‌توان به دوره‌های زیر تقسیم‌بندی نمود.
وزارت فوائد عامه
وزارت فوائد عامه در سال ۱۲۶۰ مقارن با ۱۲۹۸ هجری قمری و در دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه وزارت فوائد عامه بنیانگذاری شد و امور مربوط بر ساخت راه، پل و راهداری برعهدهٔ وزارت‌خانهٔ مذکور گذاشته شد. این وزارت‌خانه تدریجاً در سال‌های پس از بنیانگذاری به وظائف دیگری مانند تجارت و فلاحت پرداخته که به همین دلیل بعدها بنام وزارت فوائد عامه و تجارت و فلاحت تغییر نام یافت. هزینه‌های راه‌سازی در این دوران با اخذ «باج راه» که در راه‌دارخانه‌ها گرفته می‌شده تأمین می‌گردید و این مبلغ سالیانه از سه میلیون ریال تجاوز نمی‌کرد.
وزارت راه و ترابری
از سال ۱۳۰۱ اداره‌ای بنام «اداره‌کل طرق و شوارع» در وزارت فلاحت و تجارت و فوائد عامه به‌منظور اقدام مؤثر برای ساختمان راه‌ها، نگهداری و بهره‌برداری تشکیل گردید. این اداره‌کل، راه‌های کشور را به نواحی مختلف تقسیم و مسئولیتی برای ادارهٔ امور تعمیر و نگهداری آن‌ها معین کرد.
در ۲۷ اسفند ۱۳۰۸ به‌موجب قانونی که از مجلس شورای ملی گذشت، اداره‌کل طرق و شوارع به «وزارت طرق و شوارع» تبدیل و در ۲۸ فروردین ۱۳۰۹ سید حسن تقی‌زاده به‌عنوان نخستین وزیر طرق و شوارع به مجلس شورای ملی معرفی شد. با تأسیس این وزارت‌خانه، راه‌سازی در ایران گسترش یافت و با امکاناتی که تدریجاً فراهم شد، برنامه‌ها و پروژه‌های راه‌سازی ادامه پیدا کرد.
در سال ۱۳۱۵ وزارت طرق و شوارع با تصویب مجلس شورای ملی به «وزارت راه» تغییر نام یافت.
در تاریخ ۱۶ تیر ۱۳۵۳ به‌منظور اعمال سیاست جامع و هماهنگ برای ترابری کشور و توسعه و تجهیز، گسترش، نگاهداری و ایجاد تأسیسات زیربنایی آن با توجه به مقتضیات توسعهٔ اجتماعی، اقتصادی و عمرانی و دفاع ملی با رعایت قوانین مربوط نام وزارت راه به «وزارت راه و ترابری» تغییر یافت.
وزارت مسکن و شهرسازی
به‌موجب قانون مشتمل بر ۱۰ ماده و ۷ تبصره در مورخ ۱۳۴۲/۱۲/۲۲ به تصویب رسید، وزارت‌خانه‌ای از تلفیق بانک ساختمانی، سازمان خانه‌سازی وزارت دارائی و دفاتر فنی سازمان برنامه بنام «وزارت آبادانی و مسکن» تأسیس و موجودیت یافت. در سال ۱۳۵۳ وزارت آبادانی و مسکن با تصویب مجلس شورای ملی به «وزارت مسکن و شهرسازی» تغییر نام می‌یابد و تعیین وظایف آن از طرف مجلس انجام می‌شود.
ادغام و جابه‌جایی
طبق برنامهٔ پنجم توسعه برای کوچک‌سازی دولت قرار بود که وزارتخانههای دولت از ۲۱ (که پس از تشکیل وزارت ورزش و جوانان به ۲۲ تا رسید) به ۱۷ تا بکاهد. برای همین دولت تصمیم گرفت که فرایند ادغام چند وزارت‌خانه را آغاز کند؛ از جمله ادغام وزارت راه و ترابری در مسکن و شهرسازی. از این رو ماجرا در هیئت دولت تصویب شد و آمادهٔ ارائه به مجلس. پس در آغاز ادغام دو وزارت‌خانهٔ راه و ترابری و مسکن و شهرسازی در هیئت دولت تصویب شد و وزارت امور زیربنایی نام گرفت. در آن هنگام وزارت راه و ترابری پس از استیضاح حمید بهبهانی هنوز زیردست رئیس‌جمهور بود. وی همان وزیر مسکن و شهرسازی علی نیکزاد را به سرپرستی وزارت گماشت و برای وزارت امور زیربنایی به مجلس معرفی کرد.
در ۴ خرداد ۱۳۹۰ لایحهٔ وظیفه‌ها و اختیارات وزارت را به مجلس دادند.
۱۱ خرداد مجلس به ادغام وزارتخانههای راه و ترابری، مسکن و شهرسازی و ارتباطات و فناوری اطلاعات رأی داد و وزارت امور زیربنایی و ارتباطات رای داد که شورای نگهبان، چون دولت ادغام وزارت ارتباطات با این دو را تصویب نکرده‌بود، رد کرد.
در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۰ با تصویب مجلس شورای اسلامی و در ۱ تیر تأیید شورای نگهبان قانون اساسی، وزارت راه و ترابری با وزارت‌خانهٔ مسکن و شهرسازی ادغام شد و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از او بیرون رفت، و با تصویب مجلس تغییر نام آن را، وزارت راه و شهرسازی درست شد. پس همهٔ وظیفه‌های دو وزارت‌خانه و وزیرهایشان به وزارت نوین و وزیر او رسید.
وزیران
وزارت راه در دوره پهلوی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
وزارت مسکن و آبادانی در دوره پهلوی | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
وزارت راه پس از انقلاب اسلامی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
وزارت مسکن و شهرسازی پس از انقلاب | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
دوره مدیریتی وزارت راه و شهرسازی | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
نمودار سازمانی
ماموریت‌ها و چشم‌اندازها
- تأمین راه‌های کشور اعم از زمینی (راه و راه‌آهن) و راه‌های دریائی و هوائی
- اداره امور ترابری کشور، پی‌ریزی سیاست جامع هماهنگ برای آن و ایجاد توسعه، تجهیز، گسترش و نگاهداری تأسیسات زیربنایی آن با توجه به مقتضیات توسعه اجتماعی، اقتصادی، عمرانی و دفاع ملی
- تعیین مراکز جمعیتی و تعادل مطلوب بین جمعیت و وسعت شهرها در سطح کشور به‌منظور برنامه‌ریزی عمران منطقه‌ای و استفاده بهتر از منابع سرزمین نظیر خاک و آب و جلوگیری از ایجاد مشکلات شهری در اثر رشد و توسعه ناموزون آن‌ها و در نتیجه اتلاف منابع اقتصادی و انسانی کشور
- مدیریت یکپارچه زمین با همکاری دستگاه‌های اجرائی
- تأمین رفاه اجتماعی در زمینه مسکن
- مشارکت در ساماندهی بازار سرمایه در امر زمین و مسکن
- کمک به حفظ تعادل اقتصادی از طریق اعمال سیاست‌های تشویقی و استفاده از سرمایه‌گذاری در امر ساختمان و مسکن
- راهبری تحقیقات ساختمانی به‌منظور ایمن‌سازی ساختمان‌ها در قبال حوادث طبیعی، استفاده بهتر از منابع و مصالح محلی و افزایش کیفیت مصنوعات ساختمانی
- هماهنگی و تمرکز در تهیه واجرای طرح‌ها و ساختمان‌های دولتی و عمومی در سطح کشور
معاونت‌های ستادی
- معاونت برنامه‌ریزی و مدیریت منابع
- معاونت مسکن و ساختمان
- معاونت گسترش مدیریت و منابع انسانی
- معاونت حمل‌ونقل
- معاونت شهرسازی و معماری
- معاونت حقوقی، امور مجلس و استان‌ها
سازمان‌ها، شرکت‌ها و مراکز تابعه
- سازمان ملی زمین و مسکن
- سازمان بنادر و دریانوردی
- سازمان مجری ساختمان‌ها و تأسیسات دولتی و عمومی
- سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای
- شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران
- سازمان هواشناسی کشور
- سازمان هواپیمایی کشوری
- شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران
- شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) (ایران ایر)
- شرکت بازآفرینی شهری ایران
- شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور
- شرکت عمران شهرهای جدید
- آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک
- مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
- بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
- صندوق ملی مسکن
شوراها و هیئت‌ها
- شورای‌عالی هماهنگی ترابری کشور
- شورای‌عالی فنی امور زیربنایی حمل‌ونقل
- شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران
- ستاد ملی بازآفرینی پایدار
- کمیسیون ایمنی راه‌ها
- شورای‌عالی سازماندهی مبادی ورودی و خروجی مجاز زمینی کشور
- شورای‌عالی هواپیمایی کشوری
سامانه‌ها
سامانه ملی املاک و اسکان
سامانه ملی املاک و اسکان برای جمع‌آوری کلیهٔ اطلاعات محل سکونت و املاک تحت مالکیت ایرانیان در یک سامانهٔ واحد ایجاد شد و در آدرس amlak.mrud.ir قابل دسترسی است. از دلایل راه‌اندازی این سامانه، ممکن شدن اخذ مالیات به‌ویژه مالیات از خانه‌های خالی اعلام شده‌است.
سامانه شهراه
این سامانه به‌منظور ارائه یکپارچهٔ خدمات به شهروندان، سال ۱۳۹۵ راه‌اندازی شد.
منابع
پیوند به بیرون
- وبگاه رسمی وزارت راه و شهرسازی بایگانی‌شده در ۲۸ نوامبر ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
- سامانه ملی املاک و اسکان
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ وزارت راه و شهرسازی موجود است.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article وزارت راه و شهرسازی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.