نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران: نیروهای نظامی ایران

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
نشان‌واره ستاد کل نیروهای مسلح
بنیان‌گذاری	۱۳۰۰ (نیروهای مسلح شاهنشاهی ایران)
شکل کنونی	۱۳۵۷
شاخه‌ها	ارتش جمهوری اسلامی ایران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران
ستاد	تهران
رهبری
فرمانده کل قوا	سید علی خامنه‌ای
رئیس ستاد کل	محمد باقری
نیروی انسانی
سن سربازی	۱۸
خدمت سربازی	بله
نیروی فعال	۶۱۰٬۰۰۰ (رتبه ۸اُم)
نیروی ذخیره	۳۵۰٬۰۰۰
دخل و خرج
بودجه	۲۳۳ هزار میلیارد تومان (۱۴۰۰)
درصد تولید ناخالص داخلی	۳٫۸٪ (۲۰۱۹)
صنعت
تأمین کنندگان داخلی	سازمان صنایع هوافضا سازمان صنایع دفاع ایران سازمان صنایع هوایی ایران سازمان فضایی ایران صنایع الکترونیک ایران سازمان صنایع دریایی
صادرات سالانه	عراق  روسیه  سودان  سوریه  ونزوئلا
جستارهای وابسته
تاریخ	تاریخ نظامی ایران اشغال ایران در جنگ جهانی دوم غائله آذربایجان شورش ظفار بازپس‌گیری جزایر سه‌گانه دوران تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران جنگ ایران و عراق جنگ داخلی کردستان عراق شورش ۲۰۰۱ هرات کشمکش بلوچستان درگیری ایران و پژاک جنگ داخلی سوریه جنگ داخلی عراق (۲۰۱۴–۲۰۱۷)
رتبه	درجه‌های نیروهای مسلح ایران

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هم‌اکنون با در اختیار داشتن ۶۱۰ هزار نفر کارکنان فعال و بیش از ۳۵۰ هزار نفر نیروی ذخیره، بزرگ‌ترین سازمان نیروهای مسلح در غرب آسیا محسوب می‌شود.

نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با در اختیار داشتن ۶۱۰ هزار نفر کارکنان فعال و بیش از ۳۵۰ هزار نفر نیروی ذخیره، بزرگ‌ترین سازمان نیروهای مسلح در غرب آسیا محسوب می‌شود.البته در برخی منابع کارکنان فعال نظامی ایران ۵۲۳ هزار نفر، ذخیره ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تن و نیروهای شبه نظامی ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر جمعاً با بیش از ۴٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر ذکر شده‌است و ایران را پنجمین نیروی بزرگ جهان از جهت تعداد نیروهای فعال، ذخیره و شبه‌نظامی ذکر کرده‌است.

سال ۱۳۹۱

بودجهٔ نظامی ایران که برای تصویب به مجلس تحویل داده شد، با افزایشی ۱۲۷ درصدی در سال ۱۳۹۱ نسبت به سال قبل از آن همراه بود.

سال ۱۳۸۸

براساس اعلام انستیتو بین‌المللی تحقیقاتی صلح استکهلم، بودجه نظامی ایران در سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۸) بودجهٔ نظامی ایران برابر با ۹٫۱۷۴ دلار که ۲٫۷٪ از تولید ناخالص داخلی است.

سال ۱۳۸۷

بر اساس برآورد وبگاه نظامی defense tech سرانه بودجه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برای هر ایرانی در سال ۱۳۸۷ حدود ۹۵ تا ۱۰۰ دلار می‌باشد. این میزان بودجه در میان کشورهای حوزه خلیج فارس کمترین سرانه می‌باشد.

سال ۱۳۸۶

بر اساس برآورد مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک لندن(IISS)، بودجه نظامی ایران در سال ۱۳۸۶ برابر ۷٫۳ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

سال ۱۳۸۵

به نقل از کتاب واقعیت‌های جهان سیا، در سال ۱۳۸۵ حدود ۲٫۵ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران به نیروهای نظامی اختصاص یافته که ایران را در رتبه ۶۷اُم دنیا، قرار می‌دهد.

سال ۱۳۸۴

مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک لندن، بودجه نیروهای دفاعی ایران در سال ۱۳۸۴ را بیش از ۶ میلیارد دلار برآورد کرد، که حدود ۳٫۵ درصد تولید ناخالص داخلی و ۹۱ دلار برای هر نفر است.

بر اساس برآورد وبگاه نظامی defense tech، تعداد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ۵۱۳٬۰۰۰ نیروی عمل‌کننده و ۳۵۰٬۰۰۰ نیروی ذخیره می‌باشد.

ارتش جمهوری اسلامی ایران

ارتش جمهوری اسلامی ایران، ارتشی از نوع منظم محسوب می‌شود که حدوداً دارای ۴۲۰ هزار نفر نیرو است. از این رو، ارتش جمهوری اسلامی ایران خود، از چهار زیر مجموعه تشکیل می‌شود که به آن‌ها قوای چهارگانه ارتش می‌گویند.

• نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران: حدود ۳۵۰ هزار نفر نیرو
• نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران: حدود ۵۲ هزار نفر نیرو
• نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران: حدود ۱۸ هزار نفر نیرو
• نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، دارای ۱۵ هزار نفر نیرو

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حدود ۱۹۰ هزار نفر نیرو دارد و خود به ۵ زیر مجموعه تقسیم می‌شود.

• نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
• نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
• نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
• نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
• سازمان بسیج مستضعفین: بسیج از مجموعه شبه‌نظامیان داوطلب تشکیل می‌شود و عضویت در آن در زمان جنگ اهمیت بیشتری دارد. بر اساس ادعای محمدرضا نقدی، تعداد افراد عضو بسیج به ۲۵ میلیون نفر می‌رسد. برخی منابع داخلی ایران، تعداد این شبه‌نظامیان را ۱۲٫۶ میلیون نفر می‌دانند که شامل زنان نیز می‌شود و در مجموع، ۶۰۰٬۰۰۰ عضو بسیج، قابلیت حضور در جنگ دارند.

فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران

فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران حدود ۶۰ هزار نفر نیرو دارد و دارای چندین زیرمجموعه است.

• پلیس پیشگیری فراجا
• پلیس آگاهی فراجا
• پلیس مبارزه با مواد مخدر فراجا
• پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا
• پلیس امنیت عمومی فراجا
• پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فراجا
• فرماندهی مرزبانی جمهوری اسلامی ایران
• پلیس بین‌الملل
• فرماندهی یگان‌های ویژه فراجا
• فرماندهی هواپیمایی فراجا
• سازمان وظیفه عمومی فراجا

• سید علی خامنه‌ای (فرمانده کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران)
• سرلشکر پاسدار محمد باقری (رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران)
• سرلشکر پاسدار غلامعلی رشید (فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا)
• سرتیپ عزیز نصیرزاده(جانشین ستاد کل نیروهای مسلح)
• سرتیپ پاسدار علی عبداللهی (معاون هماهنگ‌کننده ستاد کل نیروهای مسلح)
• سرلشکر حسین حسنی سعدی (جانشین فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا)
• سرتیپ پاسدار علی شادمانی (معاون هماهنگ‌کننده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا)
• سرتیپ قادر رحیم‌زاده (فرمانده قرارگاه مشترک پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء)
• سرتیپ محمدرضا قرایی آشتیانی (وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح)
• سرتیپ پاسدار احمد وحیدی (وزیر کشور، رئیس شورای امنیت کشور و جانشین فرمانده کل قوا در فرماندهی انتظامی)

ارتش

• سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی (فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران)
• سرتیپ محمدحسین دادرس (جانشین فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران)
• دریادار حبیب‌الله سیاری (معاون هماهنگ‌کننده ارتش)
• سرتیپ کیومرث حیدری (فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران)
• سرتیپ حمید واحدی (فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران)
• دریادار شهرام ایرانی (فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران)
• سرتیپ علیرضا صباحی‌فرد (فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران)

سپاه پاسداران

• سرلشکر پاسدار حسین سلامی (فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• دریادار پاسدار علی فدوی (جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• سرتیپ پاسدار محمدرضا نقدی (معاون هماهنگ‌کننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• سرتیپ پاسدار محمد پاکپور (فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی‌زاده (فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• دریادار پاسدار علیرضا تنگسیری (فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• سرتیپ پاسدار اسماعیل قاآنی (فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• سرتیپ پاسدار غلامرضا سلیمانی (رئیس سازمان بسیج مستضعفین)
• سرتیپ پاسدار عبدالرضا عابد (فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا)

فرماندهی انتظامی

• سرتیپ پاسدار احمدرضا رادان (فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران)
• سرتیپ پاسدار قاسم رضایی (جانشین فرمانده کل انتظامی)
• سرتیپ پاسدار حمیدرضا اشراق (معاون هماهنگ‌کننده فرماندهی انتظامی)
• سرتیپ دوم کیوان ظهیری (رئیس پلیس امنیت عمومی فراجا)
• سرتیپ احمدعلی گودرزی (فرمانده مرزبانی جمهوری اسلامی ایران)
• سرتیپ پاسدار سید کمال هادیانفر (رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا)
• سرتیپ محمد قنبری (رئیس پلیس آگاهی فراجا)
• سرتیپ دوم ایرج کاکاوند (فرمانده پلیس مبارزه با مواد مخدر فراجا)
• سرتیپ پاسدار حسن کرمی (فرمانده یگان‌های ویژه‌ فراجا)
• سرتیپ‌دوم وحید مجید (رئیس پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات فراجا)
• سرتیپ‌دوم محمد نیک‌نژاد (فرمانده هواپیمایی فراجا)

بالاترین درجه فرماندهان در حال خدمت در نیروهای مسلح ایران، سرلشکر (ژنرال دو ستاره) می‌باشد.

ارتش ایران هشتمین نیروی بزرگ نظامی بر اساس تعداد نفرات، چهاردهمین ارتش پرتعداد بر اساس رتبه جهانی (بدون احتساب سپاه پاسداران انقلاب اسلامی) و با ۲۵۳۱ تانک، نهمین دارنده تانک نظامی، و با ۴۰۶ فروند کشتی، چهارمین ناوگان دریایی بزرگ در جهان است^{[نیازمند منبع]} و بزرگ‌ترین سازمان نیروی مسلح در غرب آسیا است.

بر اساس رتبه بندی سایت گلوبال فایرپاور نیروی نظامی ایران در سال ۲۰۲۳ جایگاه هفدهم(۱۷) را دارد که یک رتبه بالاتر از نیروی نظامی اسرائیل(هجدهم) و یک رتبه پایین تر نیروی نظامی استرالیا(شانزدهم) قرار دارد.

• نشان‌ها و جایزه‌های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
• درجه‌های نیروهای مسلح ایران
• تجهیزات نیروی زمینی ارتش ایران
• فهرست هواپیماهای نیروی هوایی ایران
• قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا
• قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا
• قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا
• صاایران
• فهرست تجهیزات نظامی ساخت ایران
• فهرست دانشگاه‌های نظامی ایران

• IISS (2016). The Military Balance 2016. Routledge. ISBN 978-1-85743-835-2.{{cite book}}: نگهداری CS1: پیش‌فرض تکرار ref (link)
• (فرانسوی) Alain Rodier, "The Iranian Menace" (PDF)., French Centre for Research on Intelligence, ژانویه ۲۰۰۷ - Order of Battle, strategy, asymmetric warfare, intelligence services, state terrorism. Includes detailed order of battle for both regular army and Revolutionary Guard
• Anthony H. Cordesman, Iran's Military Forces in Transition: Conventional Threats and Weapons of Mass Destruction, Centre for Strategic and International Studies, شابک ‎۰−۲۷۵−۹۶۵۲۹−۵
• 'Iranian exercise reveals flaws in air defences,' Jane's Defence Weekly, ۹ دسامبر ۲۰۰۹
• Kaveh Farrokh, Iran at War: 1500-1988, Osprey Hardcover, released May 24, 2011; شابک ‎۹۷۸−۱−۸۴۶۰۳−۴۹۱−۶.

وب سایت‌های اصلی

•   ایران: aja.ir - وب سایت رسمی نیروهای مسلح ایران - نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران بایگانی‌شده در ۹ مارس ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine

اخبار مقالات

• Syria:Iran's elite Quds force advising Assad regime telegraph.co.uk
• GlobalSecurity.org, Iranian armed forces
• Iran's Military: Strangely Powerful - slideshow by Life magazine
• Air University, Bibliography on Iran's military strategy
• The Gulf: Military Forces in an Era of Asymmetric War: Iran بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine Center for Strategic and International Studies (2006)
• Iran & The Gulf Military Balance Center for Strategic and International Studies (2011)
• Iran sends special forces to Syria as advisors report i24news.tv
• Russian Soldier killed search Pilots irishmirror.ie
• Pilot Russian jet downed Turkey mirror.co.uk