مدافعان حرم
مدافعان حرم عنوان مصطلح جمهوری اسلامی ایران برای عده‌ای از نیروهای نظامی است که توسط جمهوری اسلامی سازماندهی و به کشور سوریه اعزام می‌شوند و به گروه‌های همفکر در این کشور برای جنگ داخلی سوریه کمک مستشاری، تجهیزاتی و عملیاتی می‌کنند بیشتر افراد این گروه را نیروهای رسمی سپاه پاسداران، بسیج و گاهی ارتش جمهوری اسلامی ایران تشکیل می‌دهند که اکثر کشته‌های ایرانی نیز از این سه نهاد نظامی ایران هستند.
منتقدان جمهوری اسلامی ایران از آن به عنوان «مدافعان بشار اسد» یاد می‌کنند، آنها حضور این نیروها در سوریه را برای حمایت از حکومت بشار اسد و سرکوب اعتراضات مردم سوریه می‌دانند.
این گروه بخشی از نیروی نظامی ایران هستند که در جنگ نیابتی ایران و عربستان مبارزه می‌کنند و بیشتر شیعه مذهب و به «سپاه بین‌المللی شیعیان» معروف هستند. این افراد بیشتر از کشورهای ایران، یمن، افغانستان، عراق، سوریه و لبنان هستند. بنا بر ادعای جمهوری اسلامی، این افراد از حرم اهل بیت در مقابل حملهٔ گروه‌های داعش حفاظت می‌کنند. عده‌ای از این افراد در درگیری‌های بین نیروهای دو طرف کشته شده‌اند. مدافعان حرم بخشی از دو هزار نیروی ایرانی یا تحت حمایت ایران در سوریه هستند. کشته شدگان این گروه تحت حمایت بنیاد شهید و امور ایثارگران جمهوری اسلامی ایران قرار می‌گیرند که کمتر از نیمی از این افراد افغانستانی هستند.
جمهوری اسلامی در ابتدا فقط به نقش مستشاری در جنگ داخلی سوریه اذعان می‌داشت ولی بعد از کشته شدن نظامیان بلندپایه سپاه پاسداران، از این کشته‌ها به عنوان مدافعان حرم یاد کرد و این اصطلاح رواج یافت. این اصطلاح پس از تخریب مقبره حجر بن عدی توسط گروه‌های شبه‌نظامی و تهدید این گروه‌ها مبنی بر حمله به حرم زینب بنت علی، در اوایل ۱۳۹۲ خورشیدی وارد ادبیات جمهوری اسلامی شد.
نحوهٔ شکل‌گیری
جبهه النصره شاخه القاعده در سوریه، در ۲ مه ۲۰۱۳ علاوه بر نبش قبر حجر بن عدی، تهدید به تکرار این اقدام در حرم زینب بنت علی کرد. حسن نصرالله، در اولین واکنش‌ها، ضمن آنکه حمله به حرم زینب را دارای پیامدهای بسیار خطرناک دانست، از کسانی سخن گفت که در حال دفاع از حرم زینب بنت علی هستند و در این راه کشته می‌شوند.
در ۲۴ اوت ۲۰۱۲، مشهد السقط (مزار محسن بن حسین) در منطقه المشهد حلب در سوریه، مورد حمله نیروهای مخالف دولت سوریه قرار گرفت و پس از آن بود که گروه‌هایی برای جلوگیری از تکرار این اقدام دربارهٔ حرم سکینه دختر حسین بن علی، اقدام به دفاع از آن کردند. تشکیل تیپ ابوالفضل العباس در عراق، و اعزام به سوریه برای دفاع از حرم زینب بنت علی هم اقدامی بود که در بهمن ۱۳۹۱ رخ داد، اما استفاده از عبارت «مدافعان حرم»، اواخر اردیبهشت ۱۳۹۲ش در رسانه‌های ایرانی و فارسی‌زبان رایج شد. البته برخی منابع دیگر تمامی اینها را اقدامات ایران برای قدرت نمایی می‌دانند و اینکه نیروی قدس و سپاه پاسداران تجربه‌شان برای سرکوب موفقیت‌آمیز «جنبش سبز» در ایران را به سوریه منتقل کردند.
در اوایل جنگ داخلی سوریه، اسلام‌گرایان مخالف بشار اسد با یک کامیون حامل مواد منفجره به طرف حرم زینب بنت علی حرکت می‌کنند. این کامیون در ترمینال منفجر می‌شود. انتشار خبر چنین اقدامی سبب می‌شود که افراد زیادی برای دفاع از حرم راهی سوریه شوند.
گروه‌های تشکیل دهنده
- لشکر فاطمیون یا لواء فاطمیون: مبارزان افغانستانی
- حزب‌الله لبنان
- حزب‌الله سوریه
- سپاه بدر
- گردان لواء ابوالفضل‌العباس
- نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- مستشاران ارتش جمهوری اسلامی ایران
- لشکر زینبیون: مبارزان پاکستانی
- گردان لواء ذوالفقار
- گروه عصائب اهل حق
- بدر الجناح العسکری
- سرایا السلام
- سرایا الخراسانی
- کتائب حزب‌الله
- حزب‌الله عراق
- کتائب امام علی
- کتائب سید الشهداء
- حرکة النجباء
انتقادات
در رابطه با اعزام داوطلبانه نیروهای موسوم به مدافعان حرم به سوریه انتقاداتی وجود داشته و بیان می‌شود که بسیاری از آنها در ازای دریافت اقامت و مبالغ پول از ایران به جنگ می‌روند. تعداد کشته شدگان افغانستانی که مقیم ایران بوده‌اند، سبب توجه گروه‌های مدافع حقوق بشر شده‌است.
در مستند نبرد پنهان، حسن شمشادی نحوه شکل‌گیری گروه موسوم به مدافعان حرم را هم‌زمان با اوج‌گیری بحران در سوریه و نزدیک شدن شورشیان اسلامگرا مخالف بشار اسد به حرم زینب بنت علی می‌داند.
اتهام جنایت جنگی و سرکوب مردم سوریه
منتقدان این حکومت جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند که اعزام این نیروها تحت اسم «مدافع حرم» به سوریه در راستای حمایت نظامی، سیاسی، و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران از حکومت بشار اسد و سرکوب مردم سوریه می‌باشد. شورای ملی سوریه، معترضان سوری، و بعضی کشورها شامل آمریکا، اروپا، و انگلستان با ارائه مستنداتی نیروهای ایرانی در سوریه را به همدستی در جنایات علیه مردم سوریه و کشتار غیر نظامیان متهم می‌کنند. برخی کارشناسان اسرائیلی معتقدند که مدافعان حرم، مدافعان دولت بشار اسد هستند و در جنایات جنگی علیه مخالفان بشار اسد شریک نیروهای اسد می‌باشند. بنابر اعتقاد کارشناسان، مدافعان حرم در کشتن غیرنظامیان بی‌دفاع و کودک‌کشی دست دارند. نظریهٔ منتقدان این است که ولایت فقیه از طریق مدافعان حرم قصد این را ندارد که از حرم دفاع کند بلکه قصد دارد مخالفان سوریه و دیگر ملت‌های اسلامی را سرکوب کند و عبارت «مدافعان حرم» یک عبارت پرواپاگاندایی و عوام‌فریبانه‌ای می‌باشد که ولایت فقیه صرفاً می‌خواهد از آن سوءاستفاده تبلیغاتی کند. جمهوری اسلامی ایران این اتهامات را رد کرده‌است.
در فرهنگ و هنر
نخستین جشنواره فیلم مدافعان حرم در خرداد ماه ۱۳۹۵ در تهران برگزار شد.
کتاب «راه خانه ام را بلدم» نوشته مریم حضرتی است که توسط انتشارات خط مقدم منتشر شده‌است. عذرا شوقی همسر یکی از رزمندگان جنگ در سوریه است و در این کتاب ۱۵۰ صفحه ای روایتگر ۱۴ سال زندگی مشترک خود با فرید کاویانی می‌شود و فراز و فرودهای یک زندگی ساده و عاشقانه را به قلم مریم حضرتی، پیش روی خواننده قرار می‌دهد.
کتاب «رنج مقدس» نوشته نرجس شکوریان‌فرد و منتشر شده در انتشارات عهد مانا، حکایت دختری است که پدرش در مأموریت نظامی عراق و سوریه به سر می‌برد و به دلیل موقعیت شغلی پدر و دوری و نبود او، دختر در تضادهایی بین خانواده و اجتماع دست و پنجه نرم می‌کند. این کتاب به چاپ هفتم رسیده‌است.
جستارهای وابسته
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- داعش
- جنگ داخلی سوریه
- مداخله ایران در جنگ داخلی سوریه
- روابط ایران و سوریه
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مدافعان حرم موجود است. پانویس
This article uses material from the Wikipedia فارسی article مدافعان حرم, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.