شوتی: پدیده‌ای اجتماعی-اقتصادی در ایران

این خودروهای سواری خودروی شوتی نامیده می‌شوند، که اغلب خودروهایی مانند؛ پژو ۴۰۵، پژو پارس و زانتیا می‌باشند. تصادف خودروهای شوتی در جاده‌های ایران اغلب به دلیل سرعت‌های بسیار بالا است. قربانی تصادف این خودروها شامل راننده خودروها، همچنین عابران پیاده، سرنشینان خودروی شوتی (در صورت قاچاق انسان) و سرنشینان خودروهای دیگر بوده‌است.

خودروهای شوتی اغلب با سرعت‌های غیرمجاز بالاتر از 180 کیلومتر بر ساعت حرکت می‌کنند، که گاهی تا 260 کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسد. ارتفاع عقب خودروهای شوتی اغلب بیش از حد استاندارد بوده و معمولاً بین ۸ تا ۱۴ انگشت بوده‌است. یکی از علل سرعت بالای خودروهای شوتی، شناسایی نشدن و فرار از دست پلیس است. همچنین این خودروها گاهی پلاک خود را نیز مخدوش می‌کنند. شوتی‌ها به‌طور معمول در جاده توقف نمی‌کنند.

دستمزد رانندگان این خودروها در سال ۱۳۹۸ بین یک تا ۳ میلیون تومان متغیر بود. محموله این خودروها شامل کالای قاچاق و گاهی مواد مخدر،اسلحه و انسان است. شوتی‌های ساحلی، کالای ته‌لنجی نیز جابه‌جا می‌کنند. شوتی‌های شرق ایران، به قاچاق مهاجران غیرقانونی نیز می‌پردازند. با توجه به شدت گرفتن تنش‌ها در افغانستان و قدرت گرفتن طالبان، آمار قاچاق انسان توسط خودروهای شوتی افزایش داشته‌است.

شوتی‌ها بیشتر از خودروهایی مثل پژو ۴۰۵ ، پژو پارس و زانتیا استفاده می‌کنند. برخی از این خودروها دارای تعلیق تغییریافته و موتورهای تقویت‌شده وگاهی توربو شده هستند. همچنین گاهی در خودروهای شوتی کاتالیزور اگزوز حذف شده‌است.برخی از شوتی‌ها به دودزا نیز مجهز هستند که با انتشار دود غلیظ سفید، مانع دید خودروهای تعقیب‌کننده می‌شود. بیشتر خودروهای شوتی فقط صندلی راننده دارند و مابقی صندلی‌ها را درمی‌آورند.

شوتی‌ها بیشتر به صورت گروهی فعالیت می‌کنند و یکی از اعضای گروه به نام به‌پا یا راه پاک‌کن که وظیفه اطلاع‌رسانی به راننده‌های شوتی را دارد. راه پاک‌کن‌ها همیشه جلوتر از ماشین‌های شوتی حرکت می‌کنند و اغلب به وسیله بیسیم با راننده‌ها در ارتباط می‌باشند. به‌پا یا راه پاک‌کن وظیفه چک‌کردن پلیس را دارد. رانندگانی که در زمینهٔ شوتی تجربهٔ بیشتری دارند گاهی به‌صورت تکی کار می‌کنند.