شب‌های برره: سریال تلویزیونی ایرانی

این مجموعه از تاریخ ۲ مهر ۱۳۸۴ تا ۱۸ بهمن ۱۳۸۴ هر شب حدود ساعت ۲۰ (و در پایان دوران پخش حدود ساعت ۲۲) از شبکهٔ سه پخش می‌شد. داستان در زمان رضاشاه رخ می‌دهد و مصیبت‌های کیانوش در روستای خیالی برره را به تصویر می‌کشد. از بازیگران اصلی سریال می‌توان به سیامک انصاری و مهران مدیری اشاره کرد. این سریال در بین مردم جزء محبوب‌ترین سریال های تاریخ کمدی ایران است.

پخش این مجموعه طبق روال معمول در شب‌های محرم متوقف شد. اما در ۲۷ بهمن ۱۳۸۴ که قرار بود از سر گرفته شود در بخش خبری ساعت ۲۲ شبکهٔ سوم سیما اعلام شد که این مجموعه پایان یافته و قسمت‌های دیگری از این مجموعه پخش نمی‌شود.

این سریال در شبکهٔ آی‌فیلم ۲ یک بار بازپخش شده‌است.

کیانوش استقرارزاده سردبیر یک روزنامهٔ دههٔ ۱۳۱۰ خورشیدی است. او با نوشتن مقاله‌ای انتقادی علیه حکومت پهلوی به تبعید در نقاط دوردست ایران محکوم می‌شود. او در بین راه توسط یک مار (نشیمن‌گز) گزیده می‌شود و شیرفرهاد، پسر خان پایین‌برره یعنی سالارخان، او را به برره می‌آورد.

اتفاقات این مجموعه در ایران زمان رضاشاه پهلوی اتفاق می‌افتد. البته در داستان‌های متفاوت این مجموعه اشارات زیادی به مسائل روز و مفاهیم امروزی وجود دارد. در قسمت‌هایی از این مجموعه (قسمت هفتاد به بعد) اشاراتی به شخصیت‌ها و موقعیت‌های دیگری که در مجموعه‌های پیشین به کارگردانی مهران مدیری مانند ساعت خوش یا نقطه‌چین وجود داشت، نیز مشاهده می‌شود.

• مهران مدیری در نقش شیرفرهاد
• سیامک انصاری در نقش کیانوش
• فلامک جنیدی در نقش شادونه
• سعید پیردوست در نقش سردارخان
• رضا شفیعی‌جم در نقش کیوون
• محمد شیری در نقش سالارخان
• شقایق دهقان در نقش سحرناز
• محمدرضا هدایتی در نقش یاور طغرل
• ساعد هدایتی در نقش جان نثار
• بهنوش بختیاری در نقش لیلون
• هادی کاظمی در نقش دوبرره
• فاطمه هاشمی در نقش شاخ شمشاد
• اصغر حیدری در نقش دکتر جکول
• رضا کریمی کارمند بخشداری مرکز
• مختار سائقی در نقش سرجوخه
• علی کاظمی در نقش بگوری
• شایان احدی‌فر در نقش ملیجک
• حسن شکوهی در نقش ببری‌خان
• احمد ایراندوست در نقش غول برره
• وحید مهین‌دوست در نقش شاپور

خرزوخان

خرزوخان در اصل نام یکی از یاغی‌های برره بود که ۸۰ سال قبل به دست پدربزرگ سردارخان کشته شده بود که شخصیتی خیالی در مجموعهٔ شب‌های برره بود. هنگامی که نظام دوبرره گَرد نخود استفاده می‌کرد و دچار توهم می‌شد، خرزوخان را می‌دید. پس از این مجموعهٔ تلویزیونی، «خرزوخان» در زبان عامیانه به شخص نادیدنی، مخفی، شخصیت خیالی یا شخصی که وجود خارجی ندارد گفته می‌شود.

حسن شکوهی بازیگر و مدیر تولید مجموعهٔ تلویزیونی شب‌های برره، در گفتگویی با برنا در خصوص شایعه‌هایی که در ارتباط با پایان شب‌های برره در ایام پخش این مجموعهٔ تلویزیونی بر سر زبان‌ها افتاده بود، خاطرنشان کرد: «در آن مقطع شیطنت‌هایی بر روی فیلمنامه توسط خودمان اعمال می‌شد، همین مسئله سبب شد صدا و سیما به درخواست جمعی از مراجع قم از ادامهٔ تولید این اثر بعد از ایام محرم آن سال جلوگیری کند.»

وی در همین رابطه افزود: «در قرارداد گروه تولید با گروه فیلم و سریال شبکهٔ سوم سیما، ساخت ۱۳۵ قسمت ذکر شده بود که بنا به مشکلات رخ داده، تنها ۹۲ قسمت ساخته شد و به دستور مدیران شبکه، از ادامهٔ ساخت آن جلوگیری به عمل آمد و پروانه آن باطل شد، هرچند که پس از توقف این مجموعهٔ تلویزیونی ، به خاطر مردم و خود مجموعهٔ تلویزیونی سه ماه لوکیشن را آماده ساخت قسمت‌های بعدی کرده بودیم که متأسفانه این اتفاق هیچ وقت رخ نداد.»

لوکیشن این سریال در یک باغ ۲۱۶۰۰ متری در منطقه سعادت آباد و بلوار کوهستان متعلق به بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی قرار داشت که امروز به مرکز خرید تبدیل شده است.

1. ^  بی‌بی‌سی فارسی.
2. ^  وبگاه ترفند.
3. ^  روزنامهٔ شرق.

• نگاهی به مجموعه جنجال‌برانگیز شبهای برره، بی‌بی‌سی فارسی
• دلايل محبوبيت شبهای برره چيست؟، بی‌بی‌سی فارسی
• پخش مجموعه شب‌های برره متوقف شد، روزنامهٔ شرق.

• شب‌های برره در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)

نقد، تحلیل و نظرسنجی

• شب‌های برره، در بوته نقد استادان دانشگاه، پژوهشگران و صاحب‌نظران بایگانی‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine، وبگاه مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
• نظرسنجی از مردم در مورد شبهای برره، وبگاه مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.

خبر

• نگاهی به مجموعه جنجال‌برانگیز شبهای برره، بی‌بی‌سی فارسی.
• اولیور، کریستین.بازتاب یک سریال ایرانی در رویترز؛ فساد جامعه در «شبهای برره» بایگانی‌شده در ۲۱ اکتبر ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine، ترجمهٰ؟، وبگاه روزآنلاین، ۷ دی ۱۳۸۴.