شبنم مقدمی: بازیگر ایرانی

او با سه دهه حضور مستمر در تئاتر، سینما، تلویزیون، رادیو و همچنین تولید کتاب‌های صوتی، مشارکتی گسترده در صنعت سینما و سرگرمی داشته و جوایز متعددی از جمله دو سیمرغ بلورین را نیز از آن خود کرده‌است. مقدمی از بازیگران کم‌حاشیه و پرکار ایران است که از اواخر دههٔ هشتاد مورد توجه و ستایش منتقدین سینما قرار گرفته و همچنین رضایت مخاطبین را نیز جلب کرده‌است.

شبنم مقدمی
مقدمی در سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر
زادهٔ	۳ فروردین ۱۳۵۱ ‏(۵۲ سال) تهران، ایران
ملیت	ایرانی
پیشه	بازیگر، نریتور
سال‌های فعالیت	۱۳۷۶–اکنون
قد	۱۷۳
همسر(ها)	علیرضا آرا (ا. ۱۳۸۳)

فعالیت حرفه‌ای مقدمی از دهه هفتاد با بازیگری تئاتر آغاز شده‌است. به شهادت آثاری که در آن‌ها حضور داشته او بازیگری است که عمق و وجوه مختلف شخصیت‌ها را به نمایش می‌گذارد. این قابلیت به همراه تعهدش به این حرفه او را به بازیگری برجسته بدل ساخته‌است. طیف گسترده نقش‌های او در ژانرهای متنوع (کمدی، درام، تاریخی و…) و همچنین قابلیت انطباق با مدیوم‌های مختلف (تئاتر، سینما، تلویزیون و رادیو) به همراه دقت به ریزه‌کاریهای نقش و به‌کارگیری گویش‌های مختلف موجب شده تا از او با عنوان بازیگر هزار چهره یاد شود.

مقدمی تا کنون منتخب حدود بیست نامزدی و برندهٔ بیش از ده جایزه بازیگری بوده‌است. او تجربه سال‌ها فعالیت در رادیو، نقش آفرینی در شمار کثیری فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی و حضور مستمر بر صحنه تئاتر را دارد.

شبنم مقدمی سوم فروردین ماه سال ۱۳۵۱ در تهران در خانواده‌ای اهل فرهنگ، هنر و ادب متولد شد. پدر او مهندس برق و مادرش کارمند عالی‌رتبهٔ دانشگاه تهران بوده‌اند و یک برادر کوچک‌تر به نام بهنام دارد. او در سال ۱۳۸۳ با علیرضا آرا که تا به امروز شریک زندگی اوست ازدواج می‌کند.

مقدمی از همان دوران کودکی در کلاس‌های بازیگری ثبت‌نام می‌کند و در سال‌های دبیرستان با گروه کودک رادیو آشنا می‌شود و کارهای پراکنده‌ای را نیز تجربه می‌کند. با این حال مقدمی تحصیلات متوسطه را در رشته علوم تجربی به پایان می‌رساند و در دانشگاه نیز از رشته ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی فارغ‌التحصیل می‌شود.

اما در نهایت علاقه خود به بازیگری را با شرکت در مدرسه فیلمنامه‌نویسی حوزه هنری زیر نظر اساتید مطرح پی می‌گیرد و پس از آن با گذراندن دوره‌های آموزشی در مدرسهٔ بازیگری امین تارخ فصل جدیدی را در زندگی خود آغاز می‌کند.

 

اولین تجربه‌های بازیگری

مقدمی از میانهٔ دههٔ هفتاد شمسی با عضویت در «گروه تئاتر شایا» فعالیت در فضای حرفه‌ای تئاتر را با بازی در نمایش خانهٔ کاغذی به کارگردانی شهرام کرمی آغاز کرد و پس از آن بازیگری حرفه‌ای تئاتر را در کنار کارگردان‌های سرشناسی چون حمید امجد، محمد رحمانیان، مسعود رایگان و کیومرث مرادی ادامه داده‌است.

از اجراهای او می‌توان به نمایش‌هایی چون «زائر»، «پل»، «بی‌شیر و شکر»، «سکوت میراث من است»، «ترمینال»، «باغ مرگ»، «نامه‌هایی به تِب»، «قاتل بی رحم، هسه کارلسون»، «شرق شرق است!»، «تونل» و «مرغ دریایی من»اشاره کرد. او در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۷ به عنوان بهترین بازیگر زن سال از سوی خانهٔ تئاتر ایران معرفی شده‌است.

فعالیت هنری با رادیو

مقدمی هم‌زمان با بازیگری تئاتر به عنوان گوینده و مجری-بازیگر در رادیو نیز فعال بوده. او به دلیل تحصیل در رشته ادبیات فارسی و علاقه‌اش به ادبیات، در اجرای برنامه‌های ادبی مستعد بوده‌است. مقدمی در رادیو جوان، رادیو ایران و رادیو فرهنگ فعالیت داشته و از میان برنامه‌های رادیویی‌اش می‌توان به «هفت شنبه»، «سه‌شنبه خط‌خطی»، «صدای عبرت» و «هفت ترانه» اشاره کرد که برنامه‌های نام آشنایی برای مخاطبان رادیو هستند. علاوه بر این مقدمی با «رادیو سوینا» (سینمای ویژهٔ نابینایان) نیز همکاری داشته‌است.

بر پردهٔ سینما

 

مقدمی فعالیت در سینما را نیز از اواسط دههٔ هفتاد شمسی با فیلم زخمی به کارگردانی کامران قدکچیان آغازکرد. اما می‌توان گفت فعالیت‌های سینمایی مقدمی با حضور در فیلم به نام پدر به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا جدی‌تر شد و در این فیلم کیفیت بازی او مورد توجه واقع شد و راه را برای بازی در نقش‌های چالش برانگیزتر برای او هموار ساخت.

او تا به امروز با کارگردان‌های سرشناسی از جمله اصغر فرهادی، ایرج کریمی، سیروس مقدم، رضا میرکریمی، مازیار میری، حمید امجد، جعفر پناهی، ابراهیم حاتمی‌کیا، کمال تبریزی، سعید روستایی و عباس کیارستمی همکاری داشته‌است.

کارنامهٔ بازیگری شبنم مقدمی بسیار متنوع است. تجربهٔ نقش آفرینی در ژانرهای گوناگون (درام، کمدی، تاریخی و غیره) حکایت از قابلیت تطبیق‌پذیری و توان بازیگری او دارد. علاوه بر این، او از اعضای دائمی انجمن بازیگران جامعهٔ اصناف سینمای ایران (خانه سینمای ایران) است.

از میان فیلم‌هایی که شبنم مقدمی در آن‌ها بازی کرده‌است، می‌توان به فرش‌ایرانی، گزارش یک جشن، پاداش سکوت، فرزند خاک، همیشه پای یک زن در میان است، کودک و فرشته، زیر آب، امروز، نفس، زاپاس، ابد و یک روز، آباجان، خجالت نکش، شبی که ماه کامل شد، و شیرین اشاره کرد.

حضور در تلویزیون

شبنم مقدمی پس از چندین تجربه سینمایی، در دههٔ ۸۰ مجدداً به تلویزیون بازمی‌گردد. در سال ۸۵ در سریال محبوب زیر تیغ ایفای نقش می‌کند و در کنار بازیگران سرشناسی چون پرویز پرستویی، فاطمه معتمدآریا و آتیلا پسیانی بازی در این سریال را تجربه می‌کند. او همچنین در سال ۸۷ در مجموعهٔ تلوزیونی پس از سال‌ها حضور می‌یابد.

مقدمی در سال ۹۳ (یکسال پس از دریافت اولین سیمرغ خود) هیچ کار سینمایی‌ای را قبول نمی‌کند و به‌جای آن در سه سریال حضور می‌یابد و سریال‌های پر مخاطب هفت سنگ و مدینه را برای تلویزیون و سریال ابله ساخته کمال تبریزی را در شبکه خانگی بازی می‌کند.

از دیگر سریال‌های او می‌توان به هیولا، خاتون، بی‌گناه، مردم معمولی و شبکه مخفی زنان اشاره کرد.

صداپیشگی

با سالیان سال فعالیت در رادیو و اجرای نمایشنامه‌های رادیویی می‌توان گفت که کارنامهٔ حرفه‌ای مقدمی با صداپیشگی عجین شده‌است. او در مجموعه تلویزیونی «یکی بود یکی نبود» به کارگردانی رضا فیاضی نیز که برای صدا و سیمای مرکز خوزستان به ۱۳۸۴ تهیه شد، صداپیشهٔ عروسک بوده‌است و در اپیزود سوم پویانمایی چهار قسمتی نام‌ها به کارگردانی رضا میرکریمی، صداپیشهٔ پروین داعی‌پور همسر حسن باقری است.

مقدمی در سال‌های اخیر، فعالیت خود در این زمینه را گسترش داده و اینبار صداپیشگی را در راستای تهیهٔ نسخه‌های صوتی آثار شاخصی چون «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» اثر زویا پیرزاد و کتاب قصه‌های شیخ عطار اثر مهدی آذر یزدی (از مجموعهٔ قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب) به کار گرفته‌است. علاوه بر این او فیلم کلاسیک «بربادرفته» اثر مارگارت میچل، ساختهٔ ویکتور فلمینگ و فیلم سینمایی «دلشدگان» ساختهٔ علی حاتمی را برای رادیو سوینا (سینمای ویژه نابینایان که هر ماه، ۲ فیلم سینمایی کلاسیک خاطره‌انگیز را با همراهی هنرمندان توضیح‌دار می‌کند) پرده‌خوانی کرده‌است.

درخشش و شکوفایی

 

علیرغم حضور مستمر شبنم مقدمی بر صحنهٔ تئاتر و دریافت جوایز متعدد در این مدیوم در دو دههٔ ۷۰ و ۸۰، دههٔ ۹۰ را می‌توان اوج شکوفایی شبنم مقدمی در نظر گرفت. او در سال ۱۳۹۲ اولین سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از سی و دومین جشنواره فجر برای بازی در فیلم سینمایی امروز دریافت می‌کند و در سال ۱۳۹۴ دومین سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای بازی در دو فیلم سینمایی نفس و زاپاس در سی و چهارمین جشنواره فجر کسب می‌کند.

بانوی هزار چهرهٔ سینمای ایران در سال۱۳۹۵ برای بازی در فیلم آباجان نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از سی و پنجمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم فجر شد و به سال ۱۳۹۶ نامزد دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن برای فیلم خجالت نکش شد. در سال ۱۳۹۸ اینبار نامزد بهترین بازیگر نقش مکمل زن از بیست و یکمین جشن خانه سینما برای فیلم شبی که ماه کامل شد می‌شود. علاوه بر اینها جوایز متعدد دیگری نیز در همین دهه از جشن انجمن منتقدان سینما، جشنواره بین‌المللی جام‌جم و جشن حافظ دریافت می‌کند.

شبنم مقدمی علاوه بر بازیگری در عرصه اجتماع نیز فعال است. او در زمره هنرمندانی است که اجرای نمایشنامه خوانی را به نفع زنان بی‌سرپرست، کودکان سرطانی و زلزله زدگان به کار گرفته‌است. مقدمی عضو بنیاد خیریه برکت است و در این زمینه نیز به نفع نیازمندان به اجرای نمایشنامه خوانی پرداخته.

مقدمی سخنرانی تأثیرگذاری نیز در بخش «تداکس» زیر مجموعهٔ همایش‌های «تِد» دارد که در آن تجربیات چالش‌برانگیز زندگی خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارد و به این تجربیات همچون راهی برای مواجهه با مشکلات و موانع پیش رو در زندگی می‌نگرد. سخنرانی او تلاشی است صادقانه برای گسترش امید و یافتن مسیری معنادار در زندگی.

علاوه بر این او همواره از پلتفرم پرمخاطبش برای آگاهی بخشی دربارهٔ مسائل مهم اجتماعی استفاده کرده‌است.

شهرت مقدمی دردسرهایی نیز برای او در پی داشته‌است. برای مثال سال ۱۳۹۹در برنامهٔ هم‌رفیق پیشنهاد بداههٔ مقدمی برای حضور در کنار گروه موسیقی بمرانی و همخوانی با آنها (که باعث شد برنامه شکل جذاب‌تری به خود بگیرد) واکنش برانگیز شد و موجب شد که ناگهان برنامهٔ او از آرشیو پلتفرم نماوا بدون هیچ توضیحی حذف شود.

علاوه بر این در سال ۱۴۰۱ طلاب قم از ۱۵ بازیگر زن ایرانی از جمله شبنم مقدمی شکایت کردند. اتهام این بازیگران جریحه‌دار کردن عفت عمومی بواسطه نوع پوشش در معابر و مجالس عمومی و صفحات شخصی اینستاگرام ذکر شده بود. این طرح شکایت موجب واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها شد و در نهایت در مرداد ۱۴۰۱ از طرف قوه قضائیه عدم صلاحیت برای این شکایت و قرار منع تعقیب برای این بازیگران صادر شد.

مجموعه‌های تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی

تئاتر

• شبنم مقدمی در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران
• شبنم مقدمی در IMDb
• شبنم مقدمی در اینستاگرام