شاه محمد خدابنده: شاه ایران از ۱۵۷۷ تا ۱۵۸۷

شاه محمد خدابنده (۱۵۳۱ م – ژوئیهٔ ۱۵۹۵) چهارمین پادشاه ایران صفوی بود که از ۱۵۷۷ تا ۱۵۸۷ م حکومت کرد.

او فرزند تقریباً نابینای شاه تهماسب یکم بود و پیش از سلطنت، به‌عنوان حاکم فارس منصوب شده بود. پس از مرگ تهماسب، در جنگ جانشینی به‌دلیل نابینایی از کشتار خانوادگی شاه اسماعیل دوم جان سالم به در برد و پس از کشته شدن اسماعیل از سوی امرای قزلباش به حکومت برگزیده شد. وی به علت نابینایی نتوانست با اقتداری مانند پدرش تهماسب حکومت کند و در دورهٔ کوتاه حکومت وی عثمانیان از اوضاع نابسامانی که پس از مرگ اسماعیل ایجاد شده بود استفاده کرده و تبریز را اشغال کردند. او به‌دلیل نابینایی مجبور بود که قزلباش‌ها را ساکت نگاه دارد؛ به‌همین‌دلیل پول‌های خزانه را به قزلباش‌ها می‌داد؛ بنابراین، پس از مدتی خزانه خالی شد.

شاه محمد خدابنده
شاهنشاه ایران
شاه محمد خدابنده: ولیعهدی حمزه میرزا, لقب خدابنده, بخشش دارایی‌های شاه طهماسب یکم
نگاره شاه محمد خدابنده
چهارمین پادشاه صفوی
سلطنت۹۸۵–۹۹۵ قمری
۱۵۷۷–۱۵۸۷ میلادی
تاج‌گذاری۹۸۵ قمری
۱۵۷۷ میلادی
قزوین
پیشیناسماعیل دوم
جانشینشاه عباس بزرگ
زاده۱۵۳۱ میلادی
اردبیل، ایران
درگذشتهژوئیه ۱۵۹۵ (۶۳/۶۴ سال)
قلعه الموت، قزوین، ایران
آرامگاه
همسر(ان)خیرالنسا بیگم
فرخنده بیگم
فرزند(ان)حسن میرزا
حمزه میرزا
عباس میرزا
ابوطالب میرزا
تهماسب میرزا
شاه بیگم
ایلاریام بیگم
نام کامل
ابوالمظفر سلطان محمد خدابنده الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان
دودمانصفوی
پدرتهماسب یکم
مادرسلطانم بیگم

تلاش‌های شاه محمد خدابنده برای بازپس‌گیری تبریز به‌دلیل اختلافات داخلی امرای قزلباش با شکست مواجه شد و این شهر تا زمان سلطنت فرزندش، شاه عباس بزرگ در تصرف عثمانیان باقی‌ماند. سلطنت کوتاه وی (به مدت ۱۰ سال) با به قدرت رسیدن عباس به کمک مرشدقلی خان، حاکم مشهد، به پایان رسید. با به سلطنت رسیدن عباس، وی کاملاً از امور سیاسی فاصله گرفت تا این که در سال نهم حکومت فرزندش عباس در قزوین به بیماری مبتلا شده و درگذشت. پیکر وی به عتبات نقل شده و در آنجا دفن شد.

شاه محمد خدابنده در جنگ‌های خراسان، محاصره قلعه نیشابور، محاصره قلعه تربت و نبرد تیرپل در مقابل پسرش عباس میرزا (شاه عباس بزرگ آینده) و علی‌قلی‌بیگ گورکان شاملو جنگید. جنگ‌های طولانی و طاقت‌فرسای شاه محمد خدابنده و شاه عباس بزرگ با عثمانی (بین سال‌های ۱۵۷۸ تا ۱۵۹۰) در زمان مراد سوم اتفاق افتاد.

ولیعهدی حمزه میرزا

شاه محمد خدابنده: ولیعهدی حمزه میرزا, لقب خدابنده, بخشش دارایی‌های شاه طهماسب یکم 
دیدار شاه محمد خدابنده از فرزندش حمزه میرزا در خلال جنگ های ایران و عثمانی از کتاب خلاصة التواریخ احمد منشی قمی

پس از تاجگذاری شاه محمد خدابنده، مهدعلیا خیرالنساء بیگم همسر شاه که به نیابت شاه اکثر امور مملکتی را در دست گرفته بود، حمزه میرزا را که ۱۱ ساله بود به نیابت سلطنت (ولیعهدی یا به اصطلاح آن زمان وکالت دیوان اعلی) منصوب کرد.

لقب خدابنده

تاریخ عالم آرای عباسی می‌گوید از کودکی لقب خدابنده داشت ولی برخی از مورخان نوشته‌اند که چون پس از نابینایی بیشتر به عبادت مشغول بود به خدابنده معروف شد.

بخشش دارایی‌های شاه طهماسب یکم

پس از به قدرت رسیدن شاه محمد خدابنده، وی برای جلب سران دولت و امیران قزلباش و سپاهیان دست به بذل و بخشش‌های گسترده زد و خزانه دربار را که در مدت ۵۴ سال پادشاهی شاه طهماسب یکم جمع شده‌بود، خالی کرد.

شاعری

شاه محمد خدابنده گاهی شعر هم می‌گفت و تخلص وی فهمی بود. وی همچنین به هزل، شوخی و مطایبه نیز علاقه‌مند بود.

مرگ

شاه محمد در سال ۱۰۰۴ هجری، هنگامی که شاه عباس به خراسان لشکر کشیده بود، در قزوین به مرض اسهال درگذشت. جسدش را نخست در امامزاده حسین قزوین به امانت نهادند، و پس از چندی به عتبات فرستادند.

جستارهای وابسته

یادداشت‌ها

پانویس

منابع

شاه محمد خدابنده
زادهٔ: ۱۵۳۲ درگذشتهٔ: ۱۵۹۵
پادشاهی ایران
پیشین:
شاه اسماعیل دوم
شاه ایران
۱۵۷۸–۱۵۸۷
پسین:
شاه عباس بزرگ

Tags:

شاه محمد خدابنده ولیعهدی حمزه میرزاشاه محمد خدابنده لقب خدابندهشاه محمد خدابنده بخشش دارایی‌های شاه طهماسب یکمشاه محمد خدابنده شاعریشاه محمد خدابنده مرگشاه محمد خدابنده جستارهای وابستهشاه محمد خدابنده یادداشت‌هاشاه محمد خدابنده پانویسشاه محمد خدابنده منابعشاه محمد خدابندهایران صفویشاه اسماعیل دومشاه تهماسب یکمعثمانیانقزلباش

🔥 Trending searches on Wiki فارسی:

سارا بهرامیماه‌های هجری خورشیدیمحسن چاوشیزیرزمین (مجموعه تلویزیونی)کاخ‌موزه سعدآبادمهتاب کرامتیتخت سلیمانهفت‌سینباشگاه فوتبال رئال مادریدفراماسونریرضا پیشروحمیراگرگیعانسعید عزت‌اللهیمحمد علی کلیگلنون خحمیدرضا هدایتیآزادی سینه‌لختیبندرعباسدریای خزرکسوف (فیلم ۱۹۶۲)راهنمای آمیزش جنسیشی‌میلپلاک وسایل نقلیه استان فارسحماسبابک خرمدینلبه کوچکایران صفویجزیره کیشچینفرانسهمایکل جکسونجنگل پرتقالکانر مک‌گرگورگادوین منشااندیسکس ضربدریلیلا فروهرمنظومه شمسیعشق‌آباداستقلال ایرانازبکستانسعید آقاخانیحرم امام رضاجدول تناوبییوسف تیموریمیل جنسی در انسانکاهش کلاهک کلیتورالسوئیسشمع‌کوب (پوزیشن سکس)پریناز ایزدیاربهروز شعیبیدودمان پهلویاکبر قدمیدودمان‌های ایرانماهجی. رابرت اوپنهایمردزفولعلی نصیریانسحر جعفری جوزانیمثلث برموداشیعهحکم (بازی)مظفرالدین‌شاهآمیزش جنسی بدون دخولسرنرهپوکرمرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال ۲۰۲۶ (اروپا)انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا (۲۰۲۴)الویس پرسلیتیم ملی فوتبال اسپانیانشان تاج (ایران)خلیفه کولیبالیبادام هندیتیم ملی فوتبال افغانستانپلاک وسایل نقلیه استان‌های تهران و البرزروبرت لواندوفسکی🡆 More