شاهین، شاعر یهودی ایرانی سده ۱۴ میلادی است.
گرچه قسمت کوتاهی از اشعار یهودی-ایرانی در گنیزه قاهره یافت شد، شاهین اولین و بزرگترین شاعر یهودی-ایرانی که در قرن ۱۴ م شکوفا شده است، در نظر گرفته میشود. به احتمال زیاد، شاهین، تخلص این شاعر بوده و در جاهای مختلفی در اشعار نمایان است. نام واقعی و اطلاعات شخصی او نامعلوم است. پژوهشگران بهطور خلاصه از روی آثار شاهین گفتهاند که او شیرازی است، ولی مدارک داخلی نشان میدهد که فراتر از اینها است و اینکه او از شیراز یا مناطق جنوبی یا مرکزی ایران باشد، مورد تردید است. ممکن است او متعلق به خراسان بزرگ، احتمالاً شهر مرو باشد. شاهین در نظر یهودیان ایرانی، همانند فردوسی - سراینده شاهنامه - برای ایرانیان است.
شمعون حاخام تمام آثار شاهین شیرازی را در اورشلیم چاپ کردهاست.
اولین اثر شعری شاهین تفسیر چهار کتاب آخر افسار پنجگانه عهد عتیق (تورات) بود که دربارهٔ کردار موسی دربارهٔ کوکان اسرائیل بود، از این رو توسط شمعون حاخام بخارایی و ویلهلم باخر بوداپستی (کسی که به کارهای شاهین علاقهمند بود)، موسینامه نام گذاشته شد. این کتاب توسط خود شاهین، «شرح تورات» نامگذاری شد. موسینامه، شامل ۱۰ هزار بیت است که در ۱۳۲۷ میلادی جمعآوری شد.
کار دوم شعری شاهین، تفسیر مگیلات استر (تفسیر کتاب استر) است که در بین پژوهشگران به نام اردشیرنامه شهرت دارد. اردشیر (حکومت ۴۶۵–۴۲۵ پ. م) بر طبق روایت شاهین، اخشورش است، گرچه بیشتر پژوهشگران اخشورش را خشایارشا (حکومت ۴۸۶–۴۶۵ پ. م) در نظر دارند که با استر ازدواج کردهاست. اردشیرنامه شامل ۳ مجموعه مجزا ولی مرتبط با هم میشود:
توصیف طبیعت، شکار، و جنگ در این کتاب عالی است. اردشیر نامه حدود شش هزار بیت دارد و در ۱۳۳۳ میلادی جمعآوری شد.
سومین کار شعری شاهین، منظومهسازی تفسیر اولین کتاب تورات - کتاب پیدایش- است که توسط شاعر به شرح تورات، سفر برشیت و توسط پژوهشگران به برشیتنامه نامیده شدهاست. بیشتر قسمت این کتاب روایت داستان یوسف و همسر پوتیفار است که به عنوان «یوسف و زولیخا» شناخته شدهاست. برشیتنامه استفاده گستردهای از میدراش و مخصوصاً منابع اسلامی (قصص الانبیاء) کردهاست. به عنوان آخرین کار شاعر، این کار نشاندهنده بلوغ فکری، فضل و دانش عالی و دانش عمیق زبان فارسی با تمام ابزارهای بلاغیاش است که حدوداً شامل ۱۰ هزار بیت میشود که در ۱۳۵۹ میلادی تکمیل شد.
سخن در آفرینش کردم آغاز | درون پرده این سان میزنم ساز | |
یکی در وادی حکمت بپویم | به قدر عقل خود رمزی بگویم | |
چنین فرمود استاد سخن گوی | کاربر بود او به چوگان خرد گوی | |
که پیش از آفرینش قادر پاک | که عرش را آفرید و چرخ و افلاک |
در سال ۲۰۲۲ ایمان حبیبی، آهنگساز ایرانی مقیم کانادا اثری به نام «شاهین نامه» روی سروده های شاهین شیرازی آفرید. این اثر برای نخستین بار با ارکستر متروپولیتن در مونترال و با تکخوانی سپیده رئیس السادات اجرا شد.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article شاهین شیرازی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.