سید جواد خامنه‌ای: روحانی شیعه

او زاده شهر نجف، عراق است و پس از چند سال زندگی در خامنه و تبریز، برای تحصیل علوم دینی به نجف و قم نقل مکان کرد. او پس از تکمیل تحصیلات در مشهد ساکن شد و تا زمان مرگش در ۹۰ سالگی در آن شهر زندگی کرد.

سید جواد خامنه‌ای
زادهٔ	۱۵ آذر ۱۲۷۴ نجف، عراق
درگذشت	۱۵ تیر ۱۳۶۵ (۹۰ سال) مشهد، ایران
مدفن	حرم امام رضا
دوره	قاجار، پهلوی، جمهوری اسلامی
همسر(ها)	همسر اول: نامشخص همسر دوم: خدیجه میردامادی
فرزندان	علویه خامنه‌ای بتول خامنه‌ای فاطمه سلطان خامنه‌ای سید محمد خامنه‌ای سید علی خامنه‌ای بدری سادات خامنه‌ای سید هادی خامنه‌ای سید محمدحسن خامنه‌ای
والدین	پدر: سید حسین مجتهد خامنه‌ای

سید جواد خامنه‌ای در ۱۶ آذر ۱۲۷۴ (بیستم جمادی‌الثانی ۱۳۱۳) در نجف زاده شد و در کودکی همراه خانواده‌اش به تبریز رفت. جد او از سلسله سادات افطسی است. ادعا شده شجره وی به سلطان سید احمد می‌رسد که با پنج واسطه از اخلاف سجاد امام چهارم شیعیان است. از دیگر اجداد وی نیز می‌توان به سلطان سید محمد اشاره نمود که با چهار واسطه به علی بن حسین (زین العابدین) می‌رسد.

سیدمحمد از مدینه به مناطق مرکزی ایران و تفرش، آشتیان و فراهان مهاجرت کرد، ولی مأموران عباسی در تفرش او را دستگیر و کشتند. قبر او در میقان اراک است. سیدمحمد فرزند سیدمحمدتقی، فرزند سیدمیرزا علی، فرزند سیدمیرزا اکبر، فرزند سیدفخرالدین از شجره سلطان سید محمد است که از تفرش به آذربایجان مهاجرت کرد و در شهر خامنه در ۸۰ کیلومتری شمال غربی تبریز ساکن شد. پس از وی سیدحسین، فرزند سیدمحمد در خامنه مشغول تبلیغ اسلام شد. سیدحسین خامنه‌ای از روحانیان آذری مقیم نجف بود و نیایش اهل تفرش که به آذربایجان هجرت کرده‌بود. سیدحسین خامنه در شمار مدرسان حوزه علمیه نجف به‌شمار می‌آمد،^{[نیازمند منبع]} همچنین از مدرسان مدرسه علمیه طالبیه تبریز بود^{[نیازمند منبع]} و امامت مسجد جامع آن شهر را نیز برعهده داشت.

وی علوم مقدماتی را در مدارس تبریز خواند. پس از اتمام دورهٔ سطح، در حدود ۱۳۳۶ق به مشهد مهاجرت کرد.

سید جواد در فقه و اصول از افرادی چون حسین قمی، میرزا محمد آقازاده خراسانی، میرزا مهدی اصفهانی و فاضل خراسانی و در فلسفه از محضر آقابزرگ حکیم شهیدی و شیخ اسدالله یزدی بهره‌مند گردید. در ۱۳۴۵ق به نجف رفت و از حوزهٔ درس میرزا محمدحسین نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی و آقاضیاءالدین عراقی کسب فیض کرد و از سه نفر مذکور اجازهٔ اجتهاد گرفت.

سید جواد خامنه‌ای پس گرفتن اجتهاد تصمیم گرفت به ایران بازگردد و راهی مشهد شد و برای همیشه در آن شهر اقامت گزید و ضمن تدریس، امامت مسجد صدیقی‌های بازار مشهد (مسجد آذربایجانی‌ها) را عهده‌دار شد. او همچنین از امامان جماعت مسجد جامع گوهرشاد نیز بود. وی علاقهٔ زیادی به مطالعه داشت. مباحثات دینی روزانه وی با دیگر روحانیون از جمله میرزا حسین عبائی، سید علی‌اکبر خوئی و میرزا حبیب ملکی، تا ده‌ها سال ادامه داشت.

به نوشتهٔ خبرگزاری تسنیم سید جواد در مشهد به مدت پنجاه سال امام جماعت و روحانی موجهی بوده‌است. او گرچه مخالف نحوهٔ برخورد شاه با روحانیون بود، اما از فعالیت سیاسی پرهیز می‌کرد و نشست و برخاست پسرش (سید علی) با سیاسیون و روشنفکران را تأیید نمی‌کرد.

سید جواد خامنه‌ای در ۱۵ تیر ۱۳۶۵ درگذشت. شیخ ابوالحسن شیرازی امام جمعهٔ مشهد، بر او نماز گزارد و در رواق پشت ضریح علی بن موسی الرضا، جنب دارالفیض به خاک سپرده شد. در پی درگذشت سید جواد خامنه‌ای، سید روح‌الله خمینی در پیامی ضمن تسلیت به پسر وی (سیدعلی خامنه‌ای) بیان کرد:

جناب حجت‌الاسلام آقای حاج سید علی خامنه‌ای رئیس‌جمهور محترم دامت افاضاته، رحلت والد معظم جنابعالی که عمری با علم و تعهد و تقوا به سر بردند، موجب تأسف گردید. این مصیبت را به جنابعالی و اخوان محترم و خاندان جلیل تسلی گفته، سلامت و موفقیت آن جناب را از خدای تعالی مسئلت دارم.

سید جواد خامنه‌ای از ازدواج اولش سه دختر به‌نام‌های علویه، بتول و فاطمه سلطان دارد. پس از درگذشت همسر اولش با خدیجه میردامادی، دختر هاشم میردامادی نجف‌آبادی ازدواج کرد، که از این ازدواج دارای ۴ پسر (سید محمد، سید علی، سید هادی و سید محمدحسن) و یک دختر (بدری سادات همسر شیخ علی تهرانی) شد.