زبان گُرجی (به گرجی: ქართული ენა، کارْتولی اِنا) زبان مردم گرجی و زبان رسمی کشور گرجستان بوده و جز زبان های قفقازی هست.
این زبان یکی از ده زبانیست که بیشترین قدمت را داشته و تا امروز نیز تکلم میشود.
گرجی | |
---|---|
ქართული کارتولی | |
زبان بومی در | گرجستان |
شمار گویشوران | ۹٫۷ میلیون (۲۰۱۴) |
زبانهای قفقازی
| |
خط گرجی | |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | گرجستان |
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | ka |
ایزو ۲–۶۳۹ | geo (B) kat (T) |
ایزو ۳–۶۳۹ | kat |
گلاتولوگ | nucl1302 |
زبانشناسی | 42-CAB-baa – bac |
زبان گرجی یکی از زبانهای قفقازی و از خانوادهٔ زبانهای کارتولی میباشد. این زبان با خط گرجی نوشته میشود که یکی از ۱۶ دبیره دنیا است.
قدیمیترین کتیبهٔ کشف شده از زبان گرجی، نوشته شده به نخستین الفبای گرجی (آسومتاورولی) مربوط به سدهٔ یکم پیش از میلاد مسیح است.
این زبان علاوه بر گرجستان در بخشهایی از آذربایجان، شمال شرق ترکیه و در استان اصفهان ایران در شهرهای فریدونشهر و بوئین میاندشت و همچنین چند روستای این دو شهرستان تکلم میشود.
زبان گرجی در شمار زبانهای قفقازی است و زبانهای قفقازی به آن دسته از زبانها گفته میشود که در منطقهٔ قفقاز بین دریای سیاه و دریای خزر با آن ارتباط برقرار میشود.
زبانهای قفقازی را از دیدگاه طبقهبندی منطقهای میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
گروه کارتولی شامل زبانهای: گرجی، مگرلی، لازی و سوانی است. زبان گرجی به زبان ادبی و علمی از زبانهای کارتولی گفته میشود و زبان رسمی کشور گرجستان میباشد.
خط گرجی یکی از قدیمیترین دبیرههای جهان است. با استناد به کتاب باستانی «سرگذشت کارتلی»، خط گرجی به وسیلهٔ پارناواز یکم پادشاه گرجستان باستان اختراع شدهاست.
یکی از قدیمیترین سنگنبشتههای گرجی به وسیلهٔ کوربو باستانشناس ایتالیایی در فلسطین کشف شدهاست و تاریخ کتابت آن در حدود سال ۴۳۳ میلادی تعیین گردیدهاست؛ و یکی دیگر از قدیمیترین سنگنبشتههای گرجی بر دیوار کلیسای بولنیسی واقع در جنوب گرجستان وجود دارد و تاریخ کتابت آن به سال ۴۹۲ میلادی تخمین زده شدهاست. در اکتشافات اخیر در ایالت کاختی گرجستان نیز اشیایی به دست آمدهاست که در حدود ۱ قرن پیش از میلاد مسیح بر روی آنها جملات کوتاهی با الفبای گرجی نوشته شدهاست.
حروف | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ლ | კ | ი | თ | ზ | ვ | ე | დ | გ | ბ | ა | ||||
ქ | ფ | უ | ტ | ს | რ | ჟ | პ | ო | ნ | მ | ||||
ჰ | ჯ | ხ | ჭ | წ | ძ | ც | ჩ | შ | ყ | ღ |
الفبای گرجی نتیجهٔ تطور الفبایی است که از قرون وسطی در گرجستان رایج بود. الفبای گرجی دارای ۳۳ حرف است که به صامت و مصوت تقسیم میشود. در زبان گرجی ۵ مصوت (ა–ე–ი–ო–უ) و ۲۸ صامت وجود دارد و از چپ به راست نوشته میشود.
روشهای خوشنویسی گرجی دارای صدها سال سابقه هستند. کتابهای دستنویس گرجی متعلق قرنهای اولیه میلادی، از گنجینههای ملی و فرهنگی گرجستان بهشمار میآیند. مسیحیت در ادبیات گرجی نقشی مهم داشتهاست و این راهبان کلیسای ارتدکس گرجی بودهاند که با نسخهبرداری کتب مذهبی و نوشتن تاریخ گرجستان، خوشنویسی و خط گرجی را نگاه داشتهاند.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ زبان گرجی موجود است. |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به زبان گرجی در ویکیگفتاورد موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article زبان گرجی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.