دین نیاهندواروپایی

اگرچه شواهد مستقیمی از وجود چنین دینی در دست نیست، پژوهشگران با بررسی اشتراکات اعتقادی، اسطوره‌شناسی و خداشناسی ملل هندواروپایی‌زبان، به بازسازی آن دست زده‌اند. مهمترین نظریه‌ای که در این‌باره و با مقایسه اساطیر حاصل‌شده، نظریه سه‌شخصیت ژرژ دومزیل است.

از راه بررسی‌های زبان‌شناسانه، نام برخی از خدایان در زبان نیا-هندواروپایی بازسازی شده‌است:

• خدا در این زبان *deiwos خوانده می‌شده‌است، هم‌ریشه با دیو در فارسی، daeva اوستایی، در زبان هیتی sius، در لاتین deusو divus، در سانسکریت deva و ...
• دیئوس پیتر (*Dyēus Ph2tēr) به معنای پدر آسمانی، رئیس خدایان هندواروپایی، بعدها متجلی در زئوس یونانی و ژوپیتر رومی، در سانسکریت دیائوس پیتا
• *Plth2wih2، به معنای فرد پهن، خدای مادینه سرزمین‌های پهناور، برابر با پریثوی سانسکریت و للوانی الهه هیتی
• پرکوونُس(*Perkwunos)، به معنای ضربه‌زن، بازسازی شده از پرون اسلاوی، فیورگون نورس (بعدها ثور، و ...
• *H2eus(os)، زن‌خدای سپیده‌دم، متجلی در ائوس یونانی و آورورا رومی، آستقیک ارمنی و ...
• *PriHeh2، به معنای دوست، الهه عشق، برابر با فریگ و فریا در نورس باستان، priyeی اسلاوی و puruی هیتی
• *Deh2nu-، زن‌خدای رود، برابر با دنوی سانسکریت و دانوی ایرلندی و ...نام رودهای چندی چون دنیپر، دن، دانوب و ... مرتبط با این الهه است.
• ولنُس (*Welnos)، بازسازی شده از روی ولس اسلاوی، احتمالاً مرتبط با وارونای سانسکریت و...
• توأمان الهی، امتداد یافته در اشوین‌های سانسکریت
• خدای آب یا دریا
• ایزدان خورشید و ماه
• *Peh2uson، خدای چوپانان، بازسازی‌شده از روی پان یونانی و فانوس و پشوپتی سانسکریت
• شماری ایزدان مربوط به روح طبیعت، مشابه ساتیر یونانی و نیمف رومی-یونانی و...
• زن‌خدایان مرتبط با سرنوشت

• آتش در فرهنگ ایران باستان
• ادیان ماقبل تاریخ
• اسطوره‌شناسی ایرانی
• اسطوره‌شناسی اوستیایی
• اسطوره‌شناسی کردی
• اسطوره‌شناسی آذری
• اسطوره‌شناسی مازندرانی
• اسطوره‌شناسی ایرانی در فرهنگ عامه
• آیین‌های مرتبط
  • آیین نیاآریایی‌ها
  • آیین سکاها
  • آیین ایرانی‌های باستان
  • آیین ودائی
  • آیین مادها
  • مزداپرستی پیشا زرتشتی
  • آیین زرتشتی
  • دین در دوران هخامنشی
  • آیین مهر
  • آیین زروانی
  • آیین مانوی
  • آیین مزدک
  • آیین زرتشتگان
  • دین در دوران ساسانی
• تأثیر آیین‌های کهن ایرانی بر آیین زرتشت
• فهرست ایزدان آریایی (هندوایرانی)
• فهرست ایزدان مزدیسنا
• فهرست ایزدان ایرانی
• رده:ایزدان ایرانی
• رده:اسطوره‌شناسی ایرانی
• فهرست ایزدان ایران باستان

Wiki contributors, "Proto-Indo-European religion," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Proto-Indo-European_religion&oldid=700138385 (accessed January 22, 2016).