حمیدرضا پهلوی: یازدهمین و آخرین فرزند رضاشاه (۱۳۱۱–۱۳۷۱)

حمیدرضا پهلوی
زاده	۱۳ تیر ۱۳۱۱ تهران، ایران
درگذشته	۳۱ تیر ۱۳۷۱ (۶۰ سال) بیمارستان شهدای تجریش، تهران
آرامگاه	قطعه ۷۶ ردیف ۲۷ شماره ۶۴ بهشت زهرا
همسران	مینو دولتشاهی (طلاق) هما خامنه (طلاق) حوری خامنه
فرزند(ان)	نیلوفر پهلوی نازک پهلوی (متوفی) بهزاد پهلوی (متوفی) جعفر پهلوی
دودمان	خاندان پهلوی
پدر	رضا شاه پهلوی
مادر	عصمت دولتشاهی

او که هفتمین پسر رضاشاه و پنجمین فرزند وی از عصمت دولتشاهی بود، در ۱۳ تیر ماه ۱۳۱۱ برابر با ۴ ژوئیه ۱۹۳۲ به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایی را در تهران سپری کرد.

او پس از استعفا و تبعید پدرش با او به آفریقای جنوبی رفت و پس از مرگ رضاشاه در سال ۱۳۲۳ برای ادامه تحصیل به بیروت فرستاده شد. وی اهل خوشگذرانی بود به همین خاطر در سن ۱۹ سالگی مقدمات ازدواج او را فراهم کردند و در سال ۱۳۳۰ با دخترعموی مادرش مینو دولتشاهی فرزند ابوالفتح دولتشاهی ازدواج کرد و صاحب یک دختر به نام نیلوفر پهلوی شد ولی این ازدواج اندکی بعد به جدایی انجامید.

پهلوی از جمله نقش آفرینان کلیدی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بود.

او سپس با هما خامنه ازدواج کرد که از او هم صاحب دو فرزند به نامهای نازک و بهزاد شد. این ازدواج هم دوامی نیافت.

 

در اسناد ساواک آمده که حمیدرضا در خیابان تخت جمشید مقری دایر کرده بود که در آن از شرکت‌های هوایی برای قاچاق مواد مخدر به خصوص تریاک به داخل ایران، تولید و توزیع هرویین در تهران و دیگر شهرها استفاده می‌کرد. بر اساس این سند مقامات عالی در ارتش هم گاه حمیدرضا را در سفرهای کسب و کاری اش همراهی می‌کردند. شهرت حمیدرضا به آنجا رسید که در دهه ۱۹۶۰، بهترین هرویین موجود در تهران به هرویین حمیدرضا مشهور بود.

حمیدرضا از سوی خاندان پهلوی متهم بود که در مجامع و محافل موجبات آبروریزی خانواده پهلوی را فراهم می‌آورد. گزارش‌هایی از سوی ساواک خطاب به دربار ارسال می‌گردید که حاکی از اعتیاد و اعمال خلاف شئون از سوی او بود. عصمت دولتشاهی، مادر حمیدرضا، ضمن تأیید اعتیاد وی می‌گوید که او بر سر دستگیری دو تن از دوستان هما خامنه توسط ساواک، با نصیری درگیر شده و به ضمن کندن درجه‌های او به وی سیلی زده‌است و همین امر سبب تشدید گزارش‌ها علیه او توسط ساواک بوده‌است. او پس از انقلاب نیز با نامهای مستعار مختلف به قاچاق مواد مخدر ادامه داد.

در سال ۱۳۴۰، او به‌طور کامل از خاندان پهلوی جدا شد.^{[نیازمند منبع]}

 

حمیدرضا به علت عدم ارتباط با خاندان پهلوی، پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ ایران را ترک نکرد. وی چندی زندانی شد و نهایتاً در ۳۱ تیر ۱۳۷۱ درگذشت و در قطعه ۷۶ ردیف ۲۷ شماره ۶۴ بهشت زهرا دفن شد.

• به اختصار از کتاب «پهلوی‌ها»، جلال اندرمانی زاده و مختار حدیدی، ج ۲، ص ۴۲۷–۴۴۳

• آشنایی با حمیدرضا پهلوی وبگاه تبیان
• * حوادث سال ۱۳۷۱ شمسی: استاد کابوک، انگلیسیها را قاتلان حمید رضا پهلوی و دکتر حسابی و جمعی از دانشمندان ایرانی شیعه در سال ۱۳۷۱ شمسی/۱۹۹۲ میلادی، معرّفی کرده‌است…/ اینشتین و اسلام
• ترجمه بحار الانوار توسط نیوتن/ شعر حمیدرضا پهلوی درباره کسروی خبرآنلاین، نویسنده نقد:رسول جعفریان.