جمهوری خلق آذربایجان: نخستین حکومت سکولار و دموکراتیک جهان اسلام
جمهوری خلق آذربایجان (به ترکی آذربایجانی: آذربایجان خالق جمهوریتی، Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC)) نخستین تلاش موفق برای تأسیس دولتی سکولار و دمکراتیک در جهان اسلام بود.
این جمهوری که در ۲۸ مه سال ۱۹۱۸ در گنجهٔ آذربایجان توسط سیاست‌مداران ملی‌گرای شورای ملی آذربایجان بعد از انحلال روسیه تزاری و بعد از منحل شدن جمهوری فدرال دموکراتیک قفقاز جنوبی اعلام استقلال کرد در نتیجه حمله دولت شوروی برچیده شد و دولتی بود نسبتاً کم عمر (۲۳ ماه). مرزهای این جمهوری از شمال به روسیه و جمهوری دموکراتیک گرجستان و از غرب به اولین جمهوری ارمنستان و از جنوب به ایران محدود می‌شد. جمعیت این جمهوری ۲٫۸۶ میلیون بود و نخست گنجه به پایتختی گزیده شد چون باکو در آن زمان تحت کنترل بلشویک‌ها بود. این جمهوری نخستین جمهوری در جهان اسلام محسوب می‌شود که حق رای را برای زنان برابر با مردان مساوی اعلام کرد. جمهوری خلق آذربایجان اولین دانشگاه نوین آذربایجان را در باکو دایر کرد.
جمهوری خلق آذربایجان آذربایجان خلق جمهوریتی Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti آذربایجان | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۹۱۸–۱۹۲۰ | |||||||||
 پرچم (۱۹۱۸–۱۹۲۰)  نشان ملی | |||||||||
.gif) | |||||||||
| پایتخت | |||||||||
| زبان(های) رایج | ترکی | ||||||||
| حکومت | حکومت یکپارچه پارلمانی جمهوری | ||||||||
| صدر اعظم‌ها | |||||||||
• ۱۹۱۸–۱۹۱۹ | فتحعلی‌خان خویسکی | ||||||||
• ۱۹۱۹–۱۹۲۰ | نصیب بیگ یوسف بیگلی | ||||||||
• ۱۹۲۰ | محمدحسن حاجینسکی | ||||||||
| رئیس مجلس ملی شورا | |||||||||
• ۱۹۱۸ | محمدامین رسول‌زاده | ||||||||
| علیمردان توپچوباشوف | |||||||||
| تاریخ | |||||||||
• بنیان‌گذاری | ۲۸ مه ۱۹۱۸ | ||||||||
• فروپاشی | ۲۸ آوریل ۱۹۲۰ | ||||||||
| |||||||||
حزب مساوات اکثریت اعضای مجلس را تشکیل می‌داد و احزاب دیگر همچون احرار، اتحاد، سوسیال دمکرات‌های مسلمان (هِمّت) در مجلس نماینده داشتند. نماینده‌هایی از اقلیت‌های ارمنی (۲۱ نماینده از مجلس ۱۲۰ نفری)، روسی، لهستانی، یهودی و آلمانی در مجلس بودند. بعضی از نماینده‌ها از اندیشه‌های پان اسلامی و پان ترکی حمایت می‌کردند.
با توجه به تحولات وسیعی که در زبان ترکی آذربایجانیِ کشور آذربایجان رخ داده و کلماتی مانند «جومهوریّت» در آن منسوخ شده و کلمهٔ «رسپوبلیکا» امروزه به جایش به کار می‌رود، در متون کنونی این جمهوری را «Azərbaycan Demokratik Respublikası» (آذربایجان دموکراتیک رسپوبلیکاسی) می‌نامند؛ ولی نام رسمی‌اش در زمان خود، «آذربایجان خالق جومهوریّتی» (جمهوری خلق آذربایجان) بود.
نگارخانه
-
در نقشه( ۱۹۲۰ میلادی)اراضی جمهوری دمکراتیک آذربایجان مشخص شده -
-
جستارهای وابسته
یادداشت
منابع
Wiki contributors, "Azerbaijan Democratic Republic," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaijan_Democratic_Republic&oldid=189677698 (accessed March ۵، ۲۰۰۸). ویکی‌پدیای آذری
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ جمهوری خلق آذربایجان موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article جمهوری خلق آذربایجان, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.