بیماری (پارسی میانه: ویماری) به ناهنجاری در بدن یا روان میگویند که بهعلت ناراحتی، اختلال عملکرد یا تنش در بیمار یا دیگر افراد مرتبط با او ایجاد میگردد.
البته باید میان بیماری و سایر حالتهای پزشکی مانند خستگی، سستی، کسالت و اندوه، تفاوت قائل شد. عامل ایجاد بیماری میتواند یک عامل بیرونی (مانند باکتری، انگل، سوءتغذیه) یا درونی (مانند پرکاری تیروئید، دیابت) باشد. همچنین بیماری میتواند مادرزادی و ژنتیکی مانند نشانگان ترنر، لبشکری یا آلبینیسم باشد. بیماریها همچنین میتوانند حاد، مزمن، واگیردار یا غیرواگیر باشند.
بیماری بهعنوان یک وضعیت غیرطبیعی خاص، بر ساختار یا عملکرد تمام یا بخشی از پیکرهٔ یک جاندار، تأثیر منفی میگذارد و بلافاصله ناشی از یک آسیب خارجی نیست. برای مثال، شکستگی استخوان پس از تصادف رانندگی، یک بیماری نیست اما میتواند زمینهساز بیماری باشد.
هر بیماری با تعدادی علائم و نشانههای ویژه تشخیص داده میشود. تشخیص و درمان بیماری بر عهدهٔ پزشک است.
کشندهترین بیماریها در انسان، بیماری سرخرگ کرونری (انسداد جریان خون) و بهدنبال آن بیماریهای مغزی-عروقی و عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی هستند. در کشورهای توسعهیافته، بیماریهای عصبی-روانی مانند افسردگی و اضطراب، بیشترین فراوانی را دارند.
بیماریها را به روشهای مختلف میتوان طبقهبندی کرد:
در یک بیماری عفونی، دورهٔ نهفتگی، زمان میان ورود عامل عفونی و ظاهر شدن علائم است. دورهٔ نهفتگی زمان میان عفونت و توانایی سرایت بیماری به فرد دیگر است که ممکن است پیش، متعاقب یا همزمان با ظهور علائم باشد. برخی از ویروسها فاز خفتهای بهنام فاز تأخیر ویروسی دارند که در آن، ویروس بهصورت غیرفعال در بدن پنهان میشود. برای مثال، ویروس واریسلا زوستر باعث ایجاد آبلهمرغان در فاز حاد عفونت میشود. پس از بهبودی از آبلهمرغان، ویروس ممکن است سالها در سلولهای عصبی، نهفته بماند و بعداً باعث ایجاد زونا شود.
در طب سنتی بیماری یعنی خروج افعال از حالت طبیعی خود به گونه ای که عضو یا بدن عملکرد درست نداشته باشد.
بیماری ها در طب سنتی به دو دستهی کلی مفرد و مرکب تقسیم میشوند.:
بیماری های مفرد سه نوع هستند.
١_سوء مزاج
در طب سنتی خارج شدن از حالت تعادلی مزاجی بدن یا غلبهی یکی از اخلاط چهارگانه بر مزاج اصلی عضو یا بدن را سوء مزاج می گویند. البته خود سوء مزاج به دو نوع ساده(ساذج) و مادی تقسیم میشود.
الف_سوء مزاج ساده:در نوع ساده خلطی وجود ندارد و عوامل آب و هوایی و عوامل روانی(مانند تنش و استرس) سبب ایجاد سوء مزاج هستند و در طی آن فقط یک کیفیت تغییر میکند؛ مثلاً گرمای معده مقداری بیش از حد تعادل می رود که با مصرف اندکی مبرّدات (سردکننده ها) به حالت طبیعی بازمی گردد.
ب_سوء مزاج مادی:در سوء مزاج مادی، سبب سوء مزاج، اخلاط هستند و در طی آن یک یا چند تا از اخلاط اربعه (صفرا، دم، بلغم و سودا) در اندامی یا اندام هایی دچار تغییر از لحاظ کمیّت یا کیفیت می شوند. بنابراین درمان آن نیز دشوارتر بوده و نیاز به اصلاح آن خلط و خروج از بدن هست.
۲_سوء هیئت ترکیب(مرض ترکیب)
بیماری های ترکیب خود چهار نوع هستند
۱_امراض خلقت. شامل:الف_مرض شکل(مانند انحنای غیر طبیعی استخوان) ب_مرض مجاری(مانند انسداد رگهای قلب) ج_مرض اوعیه(هیدروسل) د_مرض سطوح(مانند از بین رفتن پُرزهای معده)
۲_امراض مقدار. شامل موارد بزرگ شدن یا کوچک شدن عضوی نسبت به حالت طبیعی(مانند بزرگی غیر طبیعی سر)
۳_امراض تعداد.شامل موارد غیر طبیعی(مانند شش انگشتی)
۴_امراض وضع.شامل موارد نقش و جایگاه اعضای بدن نسبت به یکدیگر(مانند در رفتگی کامل مفصل.
۳_تفرق اتصال
شامل موارد جدایی بین اجزا(مانند شکستگی استخوان و یا قطع عضو)
شامل بیماریهایی که ترکیبی از دو یا چند بیماری مفرد هستند.
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به بیماری در ویکیگفتاورد موجود است. |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ بیماری موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article بیماری, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.