امین تارخ: بازیگر ایرانی (۱۳۳۲–۱۴۰۱)

او فعالیتش را پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در تئاتر آغاز کرد و اولین حضورش در تلویزیون در مجموعهٔ شهر من، شیراز (۱۳۵۴) بود. فعالیت سینمایی او با بازی در مرگ یزدگرد (۱۳۶۰) به کارگردانی بهرام بیضایی آغاز شد. او چهره‌های تاریخی مانند حسن جوری در مجموعهٔ سربداران (۱۳۶۲) و ابن سینا در مجموعهٔ بوعلی سینا (۱۳۶۴) را به تصویر کشید. تارخ برای نقش‌آفرینی در ماه و خورشید (۱۳۷۵) برندهٔ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد شد.

امین تارخ
زادهٔ	۱۱ اوت ۱۹۵۳ شیراز، ایران
درگذشت	۲۴ سپتامبر ۲۰۲۲ (۶۹ سال) تهران، ایران
علت مرگ	سکته قلبی
مدفن	قطعه هنرمندان بهشت زهرا
محل تحصیل	دانشگاه تهران
پیشه	بازیگر
سال‌های فعالیت	۱۴۰۱–۱۳۵۴
همسر(ها)	منصوره شادمنش (ا. ۱۳۵۶)
فرزندان	۳
خویشاوندان	پری امیرحمزه (مادر زن) مسعود کرامتی (باجناغ)

از دیگر نقش‌های برجستهٔ تارخ می‌توان به سرب (۱۳۶۷)، مادر (۱۳۶۸)، سارا (۱۳۷۱)، معصومیت ازدست‌رفته (۱۳۸۲)، پرونده هاوانا (۱۳۸۴) و اغما (۱۳۸۶) اشاره کرد.

تارخ ۲۰ مرداد ۱۳۳۲ در محلهٔ «سردوزک» شیراز زاده شد. پدرش در شش‌سالگی از شیراز به سیستان و بلوچستان منتقل شد. پس از سه سال به همراه خانواده به شیراز بازگشت و به تحصیلات خود ادامه داد. در سال ۱۳۵۱ به دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۱۳۵۶ از دانشکدهٔ هنرهای نمایشی دانشگاه تهران دانش‌آموخته شد. او تحصیلات تکمیلی خود را در سال ۱۳۶۳ با کسب مدرک کارشناسی ارشد در رشتهٔ مدیریت فرهنگی در دانشگاه فارابی به پایان برد.

امین تارخ به عنوان هنرپیشهٔ آزاد به فعالیت می‌پرداخت. او نقش‌های مختلفی را در فیلم‌ها، سریال‌های تلویزیونی، و تئاتر ایفا کرد. وی هم به عنوان هنرپیشه و هم به عنوان عضو هیئت داوری در جشنواره‌های ملی مختلف و به عنوان عضو هیئت مدیره خانه سینما حضور داشت. او همچنین به عنوان میهمان به جشنواره‌های مسکو، ژاپن و آلمان دعوت شده بود.

 

تارخ از سال ۱۳۷۶ به عنوان یکی از چهره‌های برتر احیای تئاتر ایران شناخته شد.^{[نیازمند منبع]} او در هجدهمین جشنوارهٔ تئاتر و فیلم فجر هم به عنوان یکی از اعضای هیئت داوران و هم به عنوان یکی از کارگردان‌های هنری حضور یافت. امین تارخ در سال ۱۳۷۸ موفق به دریافت لوح افتخار «هنرمند ملی» شد. خبرگزاری فارس بعد از مرگش او را «نمادی موفق و مهم از هنر والای بعد از انقلاب» توصیف کرد.

او در سال ۱۳۷۳ نخستین مدرسهٔ بازیگری را به نام کارگاه آزاد بازیگری در تهران تأسیس کرد که یکی از مؤسسات آموزش بازیگری سینما در ایران محسوب می‌شود. تعدادی از دانش‌آموختگانِ کارگاه آزاد بازیگری تا سال ۱۳۸۷ جوایز هنرپیشهٔ برتر در رویدادهای گوناگون را به خود اختصاص داده‌اند. این مؤسسه در سال ۱۳۷۹ اقدام به برقراری ارتباط با سایر مدارس بین‌المللی آموزش بازیگری کرد و امین تارخ به مرکز فیلیندرز درامای استرالیای جنوبی دعوت شد. او دو سال نیز به عنوان مدرس در این دانشگاه تدریس کرد.

حبیب رضایی، رامین حاج عظیمی، مهتاب کرامتی، ترانه علیدوستی، پوریا پورسرخ، گلاره عباسی، مجید واشقانی فرهاد فاتحی و شبنم مقدمی از جمله دانش‌آموختگان این مدرسه بازیگری هستند.

تارخ در ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ در بیمارستانی در تهران بستری شد و در ۲ مهر درگذشت. دلیل مرگ او سکتهٔ قلبی اعلام شد. پیکر او در ۴ مهر ۱۴۰۱ در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

سینما

به عنوان تهیه‌کننده

• ۱۳۷۹ - نوبت دوم
• ۱۳۸۱ - کودکانه

مجموعهٔ تلویزیونی

برنامه‌های تلویزیونی

• گپ
• خندوانه
• دورهمی

تئاتر

دکلمه و موسیقی

• آلبوم عاشورایی «خورشید»
• آلبوم عاشورایی «سلام اولسون»
• آلبوم «صورتگر»

• جایزه بهترین بازیگر نقش اصلی مرد از جشنوارهٔ بین‌المللی فیلم جاده ابریشم Silk Road (ایرلند) برای فیلم بن‌بست وثوق - ۱۳۹۷
• کاندید سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم پرونده هاوانا
• لوح تقدیر بازیگر نقش اول مرد مجله گزارش فیلم برای فیلم مجسمه - ۱۳۷۲
• دورهٔ ۱۵ جشنوارهٔ فیلم فجر (مسابقهٔ سینمای ایران) - ۱۳۷۵
• دورهٔ ۲۴ جشنوارهٔ فیلم فجر (مسابقهٔ سینمای ایران) - ۱۳۸۴
• برندهٔ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای فیلم ماه و خورشید
• برندهٔ تندیس شبکهٔ سوم سیما بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم معصومیت از دست رفته
• برندهٔ تندیس حافظ مجلهٔ دنیای تصویر بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم معصومیت از دست رفته
• برندهٔ تندیس جشنوارهٔ عاشورائیان بهترین بازیگر نقش اول برای فیلم معصومیت از دست رفته
• لوح افتخار به‌عنوان «هنرمند ملی» - سال ۱۳۸۷

• صائمی، رضا (۶ مهر ۱۴۰۱). «امین تارخ بازیگری که بازیگری را می‌شناخت». هم‌میهن. دریافت‌شده در ۲ ژوئیه ۲۰۲۳.
• امین تارخ فرهنگ‌سرا
• امین تارخ ایران‌مانیا
• امین تارخ ایران اکت