آکنه معمول (به انگلیسی: Acne vulgaris) یا رُخجوش* یا جوش غرور جوانی، که مردم آن را با عنوان جوشهای ناشی از غرور جوانی میشناسند یکی از شایعترین بیماریهای پوستی و شایعترین علت مراجعه بیماران به پزشکان پوست و مو است.
آکنه | |
---|---|
آکنه معمول در یک جوان ۱۸ ساله و در ایام بلوغ | |
تخصص | پوستشناسی، پزشکی خانواده |
طبقهبندی و منابع بیرونی | |
آیسیدی-۱۰ | L70.0 |
آیسیدی-۹-سیام | 706.1 |
دادگان بیماریها | 10765 |
مدلاین پلاس | 000873 |
ئیمدیسین | derm/۲ |
پیشنت پلاس | آکنه |
سمپ | D000152 |
آکنه زمانی رخ میدهد که چربی تولید شده توسط غدد چربی پوست و سلولهای پوست باعث انسداد و انباشته شدن در فولیکول مو میشوند. موارد بروزی رایج در آکنه، شامل جوش سرسیاه، چرکدانه، پوست چرب، و جای زخم احتمالی میباشد. آکنه میتواند بهوسیله غدد چربی نسبتاً زیادی، پوست صورت، بالای قفسه سینه و قسمت پشتی بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
آکنه معمولاً همزمان با بلوغ جنسی شروع میشود. در تقسیمبندی بیماریهای پوستی، آکنه جزو یکی از بیماریهای زائدههای پوست یعنی مو است. ریشه مو در فضای کانالمانندی به اسم فولیکولِ مو قرار گرفته و رشد میکند. از طرف دیگر، غدد چربی به عنوان یکی دیگر از زوائد پوستی، ترشحات خود را داخل فولیکول مو تخلیه میکنند که به سمت بالا حرکت کرده و روی سطح پوست پخش میشوند.
سطحیترین لایهٔ پوست، لایه شاخی نام دارد و سلولهای پوستی که از لایهٔ سازنده منشأ میگیرند، به آهستگی به سمت بالا حرکت کرده و در نهایت از بین رفته، لایه شاخی را به وجود میآورند. این روند را روند شاخی شدن میگویند.
در سال ۲۰۱۵، آکنه تقریباً ۶۳۳ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داد و آن را به هشتمین بیماری شایع در سراسر جهان تبدیل کرد. آکنه معمولاً در نوجوانی رخ میدهد و تقریباً ۸۰ تا ۹۰ درصد از نوجوانان در دنیای غرب را تحت تأثیر قرار میدهد. برخی از جوامع روستایی میزان کمتری از آکنه را نسبت به جوامع صنعتی گزارش میکنند. کودکان و بزرگسالان نیز ممکن است قبل و بعد از بلوغ تحت تأثیر قرار گیرند. اگرچه آکنه در بزرگسالی کمتر رایج میشود، اما تقریباً در نیمی از افراد مبتلا تا دهه بیست و سی سالگی باقی میماند و گروه کوچکتری همچنان در چهل سالگی با مشکلاتی مواجه هستند.
بلوغ جنسی مهمترین عامل آغازکننده آکنه است و علت آن هم افزایش هورمون آندروژن میباشد. ثابت شدهاست که هورمون آندروژن یا هورمن مردانه باعث افزایش تولید چربی و همچنین افزایش روند شاخی شدن پوست میشود.
بروز آکنه به میزان بالایی به ژنتیک بستگی دارد، ژنتیک میتواند ۸۱٪ از تغییرات مربوط به آکنه در جمعیتها را توجیه کند.
تغییرات هورمونی مانند آنچه در هنگام بلوغ جنسی و قاعدگی رخ میدهد، میتوانند باعث تشدید شکلگیری آکنه شوند. در هنگام بلوغ جنسی، افزایش هورمونهای جنسی (آندروژن) باعث میشود غدد چربی پوست بزرگتر شوند و چربی (سبوم) بیشتری تولید کنند.
نوعی از باکتریهای بیهوازی باعث تشدید بروز آکنه میشوند ولی نقش دقیق آنها مشخص نیست.
رژیمهای غذایی حاوی بار قندخونی بالا، تأثیر متفاوتی بر شدت آکنه دارند.
در خصوص اینکه آیا استرس باعث بروز آکنه یا بدتر شدن آن میشود، مطالعات باکیفیت اندکی صورت گرفتهاست
سایر عوامل شروعکننده عبارتند از:
تشخیص آکنه، یک تشخیص کلینیکی است؛ یعنی پزشک با معاینه بیمار شاکی از عارضه پوستی و با مشاهده نوع ضایعات، ضمن تشخیص بیماری، شدت آن را نیز تشخیص میدهد تا پروتکل درمانی لازم را برنامهریزی کند. تشخیص بیماری آکنه برای پزشکان و بهخصوص پزشکان متخصص پوست راحت است. اگر یک پزشک صورت بیمار را معاینه میکند، بیشتر از هر چیز قصد ارزیابی شدت بیماری را دارد تا بخواهد بیماری آکنه را تشخیص دهد.
^ واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب پارسی، دفتر نخست تا چهارم، ۱۳۷۶ تا ۸۵
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آکنه موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article آکنه, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.