آتیلا پسیانی (۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ – ۱۴ مهر ۱۴۰۲) بازیگر و نویسنده و کارگردانِ تئاتر ایرانی بود.
او در طول بیش از چهار دهه فعالیت، یکی از پرکارترین بازیگران ایرانی بهشمار میرفت و در بیش از ۴۰ نمایش، حدود ۸۰ فیلم، و بیش از ۷۰ مجموعه حضور یافت. پسیانی یکی از پیشگامان تئاتر تجربی در ایران دانسته میشود.
آتیلا پسیانی | |
---|---|
زادهٔ | ۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ تهران، ایران |
درگذشت | ۱۴ مهر ۱۴۰۲ (۶۶ سال) فرانسه |
علت مرگ | سرطان |
آرامگاه | قطعه هنرمندان بهشت زهرا، تهران |
محل تحصیل | دانشکده هنرهای زیبا |
پیشه |
|
سالهای فعالیت | ۱۳۴۷–۱۴۰۲ |
همسر(ها) | فاطمه نقوی (ا. ۱۳۵۷) |
فرزندان |
|
والدین | جمیله شیخی (مادر) |
آتیلا پسیانی در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ در تهران زاده شد. او فرزند بازیگر جمیله شیخی بود. در دوران کودکی، پدرش حین مأموریتی در بهشهر درگذشت و او بههمراه مادرش به تهران بازگشت.
پسیانی در ۱۳۴۶ در ده سالگی به همراه مادرش در تمرین تئاتر نمایش حکومت زمانخان اثر میرزا آقا تبریزی حضور یافت و با بازیگری آشنا شد. او در این نمایش دو نقش، یعنی ولیعهد شاه قاجار و شاگرد دلاک را بازی کرد. بازیگر این نقشها آن زمان برای اجرا حاضر نشد و به درخواست رکنالدین خسروی پسیانی با بداههکاریهایاش به بازیگران این نمایش پیوست. او برای این کار ۲۴۰ تکتومانی دستمزد گرفت.
به گفتهٔ پسیانی او در ۱۱ سالگی با دیدن نمایش پژوهشی ژرف و سترگ و نو، در سنگوارههای دوره بیست و پنجم زمینشناسی یا چهاردهم، بیستم، و غیره، فرقی نمیکند به این نتیجه رسید که قطعاً در کار نمایش خواهد بود. او در ۱۶ سالگی وارد کارگاه نمایش شد. پسیانی فارغالتحصیل دانشکده هنرهای زیبا بود. او در دانشگاه در کلاسهای افرادی مانند بهرام بیضایی، حمید سمندریان و شمیم بهار شرکت کرد.
نخستین تجربهٔ سینمایی او در سال ۱۳۴۸ در تلهفیلم گمشدهای بهنام آرتیست اثر ابراهیم وحیدزاده بود که ۴۰ ثانیه در آن نقش داشت. او از سال ۱۳۶۳ حضور در تئاتر را با نمایش هفتخان رستم آغاز کرد و بازی در سینما را از سال ۱۳۶۰ با فیلم عفریت تجربه کرد. او سال بعد در مرگ سفید حضور داشت که همسرش نیز از بازیگران آن بود. پسیانی برای مدتی از سینما فاصله گرفت و در سال ۱۳۶۵ با طلسم یکی از برجستهترین نقشهایش را بازی کرد.
بخشی از پرکاری پسیانی به دلیل بازی او در نقشهای مکمل، همکاری با طیف متنوعی از سینماگران، بدون ملاکهای ایدئولوژیک، و چهره منعطفی بود که میتوانست قالبهای گوناگون به خود بگیرد.
پسیانی طی حدود پنج دهه فعالیت با طیف گستردهای از کارگردانان کار کرد. او با تأسیس گروه تئاتر بازی، جریانسازی مطلوبی در تئاتر ایران و روند پیشرفت آن رقم زد. فرزاد مؤتمن پسیانی را بازیگری تکنیکی با تمرکزی بالا در صحنه دانست که قادر بود نقشهای پیچیده و روانشناختی را به گونهای ادراکپذیر بازی کند.
به عقیدهٔ مهسا بهادری در خبرآنلاین، پسیانی، درگیری درخوری با نقش پیدا میکرد و در مواجهه با آن، گارد سرسختانهای نمیگرفت. … عمده نقشهایی که ایفا کرده با صمیمیت و راحتی خاصی همراه بودهاند که سبب شده تا مخاطب به آن نزدیک شود. این ویژگی البته در شمایل اخلاقی این بازیگر نیز به چشم میخورد. وجود این خصیصه سبب شده بود تا او همانند همان سالهای ابتدایی حضور خود در عرصه هنر کشور، همچنان موردتوجه کارگردانان جریانهای فکری مختلف باشد.
پسیانی به ندرت با رسانهها گفتگوهای اختصاصی و مصاحبه داشت. آخرین حضور عمومی او مربوط به مراسم بزرگداشتی بود که در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ برای وی برگزار شد.
پسیانی در سال ۱۳۵۶ با بازیگر فاطمه نقوی آشنا شد و سال بعد با او ازدواج کرد. این دو صاحب دو فرزند بازیگر، ستاره و خسرو شدند. این زوج در سال ۱۳۶۸ گروه تئاتر بازی با هدف توسعهٔ تئاتر تجربی را بنیانگذاری کردند.
پسیانی در آبان ۱۴۰۰ در مصاحبه با فریدون جیرانی گفت که ۱۷ سال است که تلویزیون نگاه نمیکند و حتی سریالهای خود را نمیبیند. این صحبتها واکنشهای زیادی از کیهان و اخبار ۲۰:۳۰ تا منتقدان و سریالسازان و کاربران فضای مجازی در پی داشت. در نهایت دو روز بعد پسیانی با انتشار پستی در اینستاگرام از همکاران و بینندگان تلویزیون عذرخواهی کرد.
پسیانی در سالهای آخر زندگی به سرطان مبتلا بود. همزمان با سالروز تولد او مراسم بزرگداشتی برای پسیانی در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ برگزار شد. در ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ اعلام شد که او در بیمارستانی در فرانسه بستری شدهاست. او بر اثر عوارض بیماری در ۱۴ مهر ۱۴۰۲ در این کشور درگذشت. پیکر او در ۱۹ مهر به ایران بازگردانده شد و روز بعد در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران دفن شد.
پسیانی که فعالیت در تئاتر را با پیوستن به «کارگاه نمایش» در سالهای نخست دهه ۱۳۵۰ آغاز کرد و پس از انقلاب ۱۳۵۷ تا پیش از بیماری در سالهای پایانی زندگی، یکی از راهبران تئاتر تجربی بود. پسیانی از دهه ۱۳۶۰ خورشیدی به بعد حضور فعالی در عرصه تئاتر ایران داشت که شامل اجراهای جشنوارهای و آزاد میشد. او با آثار خود در چندین دوره جشنواره تئاتر فجر حضور داشت که از این میان میتوان به جشنواره فجر سال ۱۳۷۰ اشاره کرد. پسیانی در این دوره واقعهخوانی جهاز جادو نوشته محمد چرمشیر را کارگردانی کرد و در کنار آثاری نظیر سایه ماه به کارگردانی انوشیروان ارجمند، مرگ یزدگرد به نویسندگی بهرام بیضایی و کارگردانی گلاب آدینه، دلدار به نویسندگی و کارگردانی حسین نوری، و مالکنون به نویسندگی و کارگردانی مریم معترف و عزتالله مهرآوران به روی صحنه برد.
سال | نام مجموعه | سمت | کارگردان | توضیحات | نقش |
---|---|---|---|---|---|
۱۴۰۰ | برف بی صدا میبارد | بازیگر | پوریا آذربایجانی | شبکه۳ | |
هم بازی | بازیگر | سروش محمدزاده | شبکه ۲ | ||
۱۳۹۹ | با خانمان | بازیگر | برزو نیکنژاد | شبکه ۳ | |
بوم و بانو | بازیگر | سعید سلطانی | محرم ۹۹ شبکه ۲ | ||
۱۳۹۸ | مرضیه | بازیگر | فلورا سام | شبکه ۲ | |
۱۳۹۶ | زیر پای مادر | بازیگر | بهرنگ توفیقی | شبکه ۱ | |
خندوانه | داور | رامبد جوان | شبکه نسیم | ||
۱۳۹۵ | آرام میگیریم | بازیگر | روحاله سهرابی | شبکه ۲ | |
کشیک قلب | بازیگر | حسین مهکام | شبکه ۱ | ||
۱۳۹۴ | آسمان من | بازیگر | محمدرضا آهنج | شبکه ۳ | |
۱۳۹۳ | بزم آخر | بازیگر | سجاد شهریاری | محرم ۹۳ - شبکه ۲ | |
خندوانه | مهمان | رامبد جوان | شبکه نسیم | ||
پردهنشین | بازیگر | بهروز شعیبی | شبکه ۱ | ||
انقلاب زیبا | بازیگر | بهرنگ توفیقی | |||
مدینه | بازیگر | سیروس مقدم | ماه رمضان ۹۳ - شبکه ۱ | ||
بین خومون بمونه | بازیگر | علی عطشانی | شبکه ۲ | ||
۱۳۹۲ | بیقرار | بازیگر | فلورا سام | ماه محرم ۹۷ - شبکه ۲ | |
مادرانه | بازیگر | جواد افشار | ماه رمضان ۹۲ - شبکه ۳ | ||
۱۳۹۱ | یه تیکه زمین | بازیگر | مهدی کرم پور | شبکه ۲ | |
دیوار | بازیگر | سیروس مقدم | شبکه ۱ | ||
خداحافظ بچه | بازیگر | منوچهر هادی | ماه رمضان ۹۱ - شبکه ۳ | ||
۱۳۹۰–۱۳۹۱ | راستش را بگو | بازیگر | محمدرضا آهنج | شبکه ۱ | |
۱۳۹۰ | سه، پنج، دو | بازیگر | حسین سهیلیزاده | شبکه تهران | |
۱۳۸۹ | تله فیلم اوباش | بازیگر | محمد خراط زاده | ||
تله فیلم عاشقانهای برای سرباز رحمت | بازیگر | پوریا آذربایجانی | شبکه ۳ | ||
تله فیلم زمانی برای شخم زدن | بازیگر | سیروس مقدم | شبکه ۱ | ||
۱۳۸۸–۱۳۸۹ | زیر هشت | بازیگر | |||
۱۳۸۸ | تله فیلم گامهای معلق | بازیگر | شاهرخ دولکو | شبکه ۲ | |
چاردیواری | بازیگر | سیروس مقدم | نوروز ۸۹ - شبکه ۱ | ||
عملیات ۱۲۵ - سری دوم | بازیگر | محمدرضا آهنج | شبکه تهران | ||
رستگاران | بازیگر | سیروس مقدم | شبکه ۳ | ||
۱۳۸۷ | تله فیلم حول حالنا | بازیگر | ابراهیم شیبانی | نوروز ۸۸ - شبکه ۲ | |
تله فیلم آماده باش | بازیگر | بهرنگ توفیقی | شبکه ۱ | ||
تله فیلم تخت جمشید، سر روزولت | بازیگر | سعید ابراهیمیفر | |||
تله فیلم بازگشت | بازیگر | علی غفاری | |||
۱۳۸۶–۱۳۸۷ | گلهای گرمسیری | بازیگر | محمدمهدی عسگرپور | ||
۱۳۸۶ | تلهفیلم «اخراجی» | بازیگر | مهدی کرم پور | شبکه ۲ | |
بیداری | بازیگر | بهرام عظیمپور | شبکه ۳ | ||
۱۳۸۵–۱۳۸۶ | راه بیپایان | بازیگر | همایون اسعدیان | شبکه ۳ | |
۱۳۸۵ | زیر تیغ | بازیگر | محمدرضا هنرمند | شبکه ۱ | |
آخرین گناه | بازیگر | حسین سهیلیزاده | ماه رمضان ۸۵ - شبکه ۲ | ||
۱۳۸۴–۱۳۸۵ | اولین شب آرامش | بازیگر | احمد امینی | شبکه ۳ | |
۱۳۸۴ | تله فیلم مادر صدایم را میشنوی | بازیگر | کامبیز کاشفی | شبکه یک | |
۱۳۸۲–۱۳۸۳ | عشق گمشده | بازیگر | حسین سهیلیزاده | شبکه ۳ | |
۱۳۸۲ | رانت خوار کوچک | بازیگر | ماه رمضان ۸۲ - شبکه تهران | ||
۱۳۸۱–۱۳۸۲ | باغ بلور | بازیگر | رامبد جوان | پخش نشد. | |
۱۳۸۰ | گمگشته | بازیگر | ماه رمضان ۱۳۸۰ - شبکه یک | ||
۱۳۷۸–۱۳۷۹ | مرگ در سکوت | بازیگر | شهریار بحرانی | شبکه ۱ | |
۱۳۷۷–۱۳۷۸ | شرکت | بازیگر | عبدالله باکیده | شبکه ۲ | |
۱۳۷۷–۱۳۷۶ | هفتسنگ | بازیگر | عبدالرضا نواب صفوی | شبکه ۲ | |
۱۳۷۶ | تلهتئاتر دستهای آلوده | بازیگر | صادق هاتفی | ||
۱۳۷۵ | سیمرغ | بازیگر | حسین قاسمیجامی | شبکه ۱ | |
۱۳۷۵–۱۳۷۴ | خانواده رضایت | بازیگر | حمید امجد | شبکه تهران | |
۱۳۷۲–۱۳۷۱ | آپارتمان | بازیگر | اصغر هاشمی | شبکه ۱ | |
۱۳۷۰ | فراموشخانه (فراماسونری) | بازیگر | عبدالرضا نواب صفوی | ||
۱۳۶۴ | تلهتئاتر «مبارزان کازبا» | بازیگر | جمشید جهانزاده | ||
۱۳۶۳ | محله بهداشت | بازیگر | داریوش مودبیان | شبکه ۲ | |
۱۳۶۳–۱۳۶۲ | عالیجناب ببری، طوفان عظیم جنگل | بازیگر | اسماعیل پوررضا | ||
۱۳۶۲ | تله تئاتر ماهپنهان است | بازیگر | خسرو شایسته | ||
تلهفیلم «شبگروهبان» | بازیگر | ||||
۱۳۶۱ | محله برو بیا | بازیگر | داریوش مودیان | ||
۱۳۵۷ | سکوت و سلام | بازیگر | شاهرخ غیاثی | فیلم کوتاه | |
۱۳۵۶ | لحظه | بازیگر | محمد صالحعلاء |
سال | نام مجموعه | نقش | کارگردان |
---|---|---|---|
۱۴۰۱ | بیگناه | فرهنگ کثرتی | مهران احمدی |
۱۴۰۱ | آفتابپرست | پلیس | برزو نیک نژاد |
۱۴۰۰ | مردم معمولی | ایرج جاوید | رامبد جوان |
۱۳۹۷ | ممنوعه | یحیی کریمی | امیر پورکیان |
۱۳۹۶ | آشوب | کاظم راست گفتار |
سال | نتیجه | - | - | بخاطر فیلم |
---|---|---|---|---|
۱۳۸۵ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۱۰ جشن خانه سینما (مسابقه) | چه کسی امیر را کشت؟ |
۱۳۸۲ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۸ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترینهای سال) | گاهی به آسمان نگاه کن | |
۱۳۸۱ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۶ جشن خانه سینما (مسابقه) | شام آخر |
۱۳۸۱ | نامزدشده | لوح زرین بهترین بازیگر مرد | دوره ۲ منتخب سایت ایران اکتور (بهترینهای سال) | آب و آتش |
۱۳۸۱ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۷ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترینهای سال) | شام آخر | |
۱۳۸۰ | پیروز | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۵ جشن خانه سینما (مسابقه) | آب و آتش |
۱۳۸۰ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۶ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترینهای سال) | آب و آتش | |
۱۳۸۰ | نامزدشده | لوح زرین بهترین بازیگر مرد | دوره ۱ منتخب سایت ایران اکتور (بهترینهای سال) | نسل سوخته |
۱۳۷۹ | دومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترینهای سال) | نسل سوخته | |
۱۳۷۹ | سومین بازیگر نقش مکمل مرد سال | دوره ۱۵ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترینهای سال) | هیوا | |
۱۳۷۹ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۴ جشن خانه سینما (مسابقه) | نسل سوخته |
۱۳۷۸ | دومین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۱۴ منتخب نویسندگان و منتقدان (بهترینهای سال) | دو زن | |
۱۳۷۸ | نامزدشده | تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۳ جشن خانه سینما (مسابقه) | دو زن |
۱۳۷۳ | نامزدشده | سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد | دوره ۱۳ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) | در کمال خونسردی |
۱۳۶۵ | نامزدشده | لوح زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد | دوره ۵ جشنواره فیلم فجر (مسابقه سینمای ایران) | طلسم |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آتیلا پسیانی موجود است. |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به آتیلا پسیانی در ویکیگفتاورد موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article آتیلا پسیانی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.