Planeta

• Izar baten inguruan mugitzen dira planetak.
• Masa nahikoa du, eta bere grabitateak objektu ia esferiko bihurtzen du.
• Ez dute berezko argirik, eta izarrek igorritako argiagatik ikus ditzakegu.

Eguzki-sistemak zortzi planeta ditu: Merkurio, Artizarra, Lurra, Marte, Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno. Pluton planetatzat hartzen zen 2006. urtera arte. Orduan, planeta nano izatera pasatu zen, Zeres eta Eris-ekin batera.

Exoplaneta deitzen zaie Eguzkia ez den beste izarren inguruan dabiltzan planetei.

"Planeta" hitza latinetik dator, eta honek grezierako πλανήτης planētēs ("alderrai") eta planaö-tik ("ni alderrai nabil"). Hortaz, planeta hitzak astro ibiltaria esan nahi du, espazioan mugitzen direlako.

Eguzki-Sistemako planetan sailkatzeko bi modu erabiltzen dira, batez ere: egituraren arabera eta Eguzkiarekiko distantziaren arabera:

Egituraren arabera

• Harrizko planetak: planeta solidoak dira, arroka eta metalez osatuak. Merkurio, Artizarra, Lurra eta Marte dira. Planeta txikiak dira, gainazal harritsu eta solidoa dute, dentsitate handia eta antzeko tamaina dute. Planeta lurtarrak edo planeta telurikoak ere deitzen zaie.

• Gasezko planetak: gasez osatuta daude eta dentsitate oso handiko atmosferak dituzte. Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno dira. Oso handiak dira ("gasezko erraldoiak" deitzen zaie), errotazio azkarra egiten dute, eremu magnetiko oso handiak dituzte, satelite asko eta eraztunak. Planeta jobianoak ere deitzen zaie.

Eguzkiarekiko distantziaren arabera

• Barne-planetak: Eguzkitik hurbilen daudenak, Asteroide-gerrikoa baino lehenago. Merkurio, Artizarra, Lurra eta Marte dira; hau da, harrizko planetak.

• Kanpo-planetak: Eguzkitik urrutien daudenak, Asteroide-gerrikoa baino urrutiago. Jupiter, Saturno, Urano eta Neptuno dira; hau da, gasezko planetak.