Sarajevo

Sarajevo (zirilikoz: Сарајево, serbokroazieraz sǎrajɛʋɔ ahoskatua) Bosnia-Herzegovinako hiriburu eta hiri garrantzitsuena da, 450.000 biztanlerekin (1991).

Ikusi Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa." class="duhoc-eu IPA" id="IPA" style="white-space: nowrap; font-family:'Chrysanthi Unicode', 'Doulos SIL', 'Gentium', 'GentiumAlt', 'Code2000', 'TITUS Cyberbit Basic', 'DejaVu Sans', 'Bitstream Vera Sans', 'Bitstream Cyberbit', 'Arial Unicode MS', 'Lucida Sans Unicode', 'Hiragino Kaku Gothic Pro', 'Matrix Unicode'; font-family :inherit; text-decoration: none">sǎrajɛʋɔ ahoskatua) Bosnia-Herzegovinako hiriburu eta hiri garrantzitsuena da, 450.000 biztanlerekin (1991). Hiriko erdigunea itsasoaren altueratik 511 metrora dago kokatua. Miljacka ibaiaren haranean eta Trebević mendien ondoan dago.

Sarajevo
Sarajevo
Sarajevo
Сарајево
hiriburua
Sarajevo
Sarajevo Sarajevo
Administrazioa
HerrialdeaSarajevo Bosnia-Herzegovina
HerrialdeaBosnia-Herzegovinako Federazioa
AlkateaIvo Komšić
Izen ofizialaСарајево
Jatorrizko izenaSarajevo
Sarajevo
Сарајево
Posta kodea71000
Geografia
Koordenatuak43°51′23″N 18°24′47″E / 43.8564°N 18.4131°E / 43.8564; 18.4131
Sarajevo
Azalera141,5 km²
Altuera518
Demografia
Biztanleria275.524 (2013)
Metropolia469.400
Dentsitatea1.947,17 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera1462
Telefono aurrizkia033
Ordu eremuaEuropa Erdialdeko Ordua
Hiri senidetuakKiev, Baku, Kairo, Dubrovnik, Konya, Dayton, Collegno, Ferrara, Magdeburg, Ankara, Bartzelona, Budapest, Bursa, Calgary, Scandicci, Coventry, Friedrichshafen, Innsbruck, Istanbul, Kuwait, Madril, Napoli, Prato, Serre Chevalier (en) Itzuli, Stockholm udalerria, Tirana, Tianjin, Tilimsen, Venezia, Wolfsburg, Zagreb, Skopje, Ljubljana, Amsterdam, Astana, Atenas, Amman, Pula, Bad Ischl, Tripoli, Rueil-Malmaison, Sabadell, Mexiko Hiria eta Esmirna
http://www.sarajevo.ba/

Biztanleak

Biztanleriaren erdia musulmana da, eta kristau (ortodoxoak eta katolikoak) eta judu talde garrantzitsuak bizi dira hirian. Meskitak (Begova Dzamija, 1530; Ali Pasha-ren Mezkita, 1560-1561), musulman eraikinak eta turkiar kutsuko monumentuak eta aldeak gorde ditu hiriak.

Historia

Sarajevo 
Sarajevoren ikuspegi orokorra.
Sarajevo 
Sarajevoko museoa.

Neolitoko aztarnak (Butmir kultura) aurkitu dira Sarajevo aldean. Erromatarrek inguru haietan eraiki zuten hiri bat (egungo Ilidza hirian). VII. mendean herri eslaviarrak kokatu ziren bertan. XV. mendearen bukaeran, turkiarren inbasioaren ondoren, merkataritza gune garrantzitsu eta musulmanen hiri nagusi bihurtu zen.

XVI. mendean Latinluk auzoa eraiki zuten Dubrovnikeko merkatari kroaziarrek, eta Cifuthani izenekoa Iberiar penintsulatik egotzi zituzten judu sefardiek. XVII. eta XVIII. mendeak latzak izan ziren: 1697an hiria erre zuen Eugenio Savoiako printzeak eta izurriek hil asko eragin zuten biztanleen artean. 1851. urtean turkiarren aurka matxinatu ziren Sarajevoko bosniarrak. 1878an Austria-Hungariako inperioaren barnean geratu ziren Bosnia eta Herzegovina, eta XIX. mendearen bukaeran austriarren aurkako mugimendua zabaldu zen, Mlada Bosna ("Bosnia Gaztea") taldea zela buru.

1914an Sarajevo hirian hil zuen gazte serbiar batek Austriako artxidukea, eta ekintza haren ondorioz hasi zen Lehen Mundu Gerra. 1918an, Jugoslaviako erresuma berrian sartzea erabaki zuen Sarajevoko dietak. Bigarren Mundu Gerraren garaian, borroka latzak izan ziren alde hartan erresistentziaren eta nazien artean. Gerraren ondoren, Bosnia-Herzegovinako errepublikako hiriburu bihurtu zen, eta Jugoslavia berriko kultura hiri nagusietako bat izan zen handik aurrera. 1984. urtean Neguko Olinpiar Jokoak egin ziren han.

1992an, Bosnia-Herzegovinako estatuko hiriburu egin zuten, bosniarrek erreferendumean independentzia aukeratu ondoren, eta aste batzuk geroago hasi zen Bosniako Gerra, zeinak hondamendia ekarri zuen Sarajevora, setio luze batekin.

1992ko apirilaren 5etik 1996ko otsailaren 29ra iraun zuen setioak. Estimatzen da 10.000 lagun inguru hil zirela edo falta direla, tartean 1.500 ume. Horretaz gain, 56.000 zauritu ere eragin zuen setioak. 1995erako, hilketek eta derrigorrezko migrazioak 334.663 biztanlera murriztu zuten hiriaren populazioa, gerra aurrekoaren %64.

Gerraren amaiera Daytongo Akordioek ekarri zuten, 1995eko amaieran, nahiz eta Sarajevoren isolamenduak jarraitu zuen. Akordio haien ondoren baita ere, estatu independente gisako onarpena lortu zuen Bosniak, eta estatu-hiriburu bilakatu zen harrezkero Sarajevo.

Klima

  Sarajevo    Datu klimatikoak (Sarajevo)   Sarajevo   
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 15 19 25 30 31 33 37 38 34 26 21 17 '
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 2.7 5.9 10.4 15.1 20.3 23.1 25.5 25.7 22 16.5 9.7 3.5 15
Batez besteko tenperatura (ºC) -0.9 1.5 5.1 9.4 14.1 17 18.9 18.5 15.1 10.4 5.3 0.3 9.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -4.4 -2.3 0.7 4.4 8.5 11.4 12.8 12.6 9.7 5.7 1.6 -2.8 4.8
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -26.2 -21 -15 -6 -2 5 6 4 2 -2 -12 -16 '
Pilatutako prezipitazioa (mm) 71.4 67 70.3 73.6 81.7 91.0 80.2 70.7 70.3 77.3 94.2 84.7 932.4
Eguzki orduak 55.8 84.8 127.1 150.3 192.2 207 257.3 238.7 186.0 148.8 81 40.3 1769.3
Iturria:

Mugarri historikoak

  • 1914ko ekainaren 28an hiri honetan atentatu esanguratsua izan zen. Gavrilo Princip, Mlada Bosna talde abertzaleko kidea zen. Austrohungariar inperioaren jaraunslea zen Franz Ferdinand artxidukea eta bere emaztea erail zituen Gavrilo Princip-ek. Austriak beraien herriari eragindako min guztia mendekatzeko erail omen zituen. Atentatu hau Lehen Mundu Gerraren detonatzailea izan zen.
  • 1984ko Neguko Olinpiar Jokoak ospatu ziren bertan.
  • 1991 eta 1995. urteen artean izan zen gerran, indar armatu serbiarrek Sarajevo setiatu zuten. Biztanle kopurua arras urritu zen eta, 1994an, serbiarren etengabeko setio eta eraso hauen ondoren, ekonomia bitartekorik eta oinarrizko azpiegiturarik gabe geratu zen hiria. Berreraiketa gerra amaitu bezain laster hasi zen.

Pertsonaia ezagunak

Herri eta hiri senidetuak

Sarajevo ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Erreferentziak

Kanpo estekak

Sarajevo  Artikulu hau Bosnia-Herzegovinako geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Tags:

Sarajevo BiztanleakSarajevo HistoriaSarajevo KlimaSarajevo Pertsonaia ezagunakSarajevo Herri eta hiri senidetuakSarajevo ErreferentziakSarajevo Kanpo estekakSarajevo1991Alfabeto zirilikoBosnia-HerzegovinaNazioarteko Alfabeto FonetikoaSerbokroaziera

🔥 Trending searches on Wiki Euskara:

Pirritx, Porrotx eta MariMotots1935NeolitoaCookie2024ko KorrikaAntton MaizAlaine AgirreAlokutiboJoseba Díez AntxustegiNico WilliamsAltzaThomsonen eredu atomikoaSugaarWikiUrdaileko minbiziImanol PradalesJagoba ArrasateSantiago AranaGetaria (Gipuzkoa)Quod erat demonstrandumEgan (musika taldea)Melvyn DouglasBegoñako errepublikaKristobal KolonIrabazi arte! (telesaila)2020Tim BurtonEzker abertzaleaEnergia nuklearGarazi ArrulaAlgoritmoBradley CooperJesús NavasXavlegbmaofffassssitimiwoamndutroabcwapwaeiippohfffXErramun MartikorenaHegoiGarapen Jasangarrirako HelburuakGoogle1922Jair BolsonaroGernika-LumoBerria1843Nicolás MaduroCecilie ManzGarapen iraunkorMakazole MapimpiMadrilCubas de la SagraAreatzaMartxoaren 291940Andoni AizpuruTourmaletTxirri, Mirri eta TxiribitonHassan RouhaniNorvegiaAlexandra StanErrobi (taldea)ArcueilDaniel XavierAsturiasko PrintzerriaUEFA Euro 2008ko azken fasea2022Joaquim Vives i TutóEsklabotzaren Biktimak eta Atlantikoazgaineko Esklabuen Salerosketa Gogoratzeko Nazioarteko EgunaAberri EgunaBaionaKanadaEuskal Autonomia ErkidegoaFrantzisko XabierkoaAlbert EinsteinKuartzo🡆 More