Pneumonia birikei eragiten dien hantura da, gehien bat albeoloetan agertzen dena.
Herri hizkeran, beste izen hauek ere hartzen ditu: alborengo, birikeri, birik(et)ako min, biriketako eta birika-min.
Pneumonia | |
---|---|
| |
Deskribapena | |
Mota | pneumopatia, beheko arnasbideetako infekzioa, pneumonitis (en) eritasuna |
Espezialitatea | pneumologia infektologia |
Arrazoia(k) | infekzio, aspiration pneumonia (en) Erretze |
Sintoma(k) | Eztula, tachypnea (en) , sukarra, Arnasestua, hemoptisia, Zurrunga hotzikara |
Azterketa medikoa | chest radiograph (en) , ordenagailu bidezko tomografia axiala sputum culture (en) |
Tratamendua | |
Erabil daitezkeen botikak | Bakterio-kontrako, Antibiriko, oxigenoterapia, tobramycin (en) , albuterol / ipratropium (en) , sulfamethoxazole / trimethoprim (en) , tigecycline (en) , doxiziklina, voriconazole (en) , meropenem trihydrate (en) , Tiotropio, Ziprofloxazino, Azitromizina, budesonide/formoterol (en) , moxifloxazino, zeftriaxona, linezolid (en) , Klaritromizina, levofloxacin hemihydrate (en) , metronidazol, Salbutamol, cefepime (en) , zefuroxima, Bankomizina, Azitromizina, dicloxacillin sodium (en) , tosufloxacin (en) eta cefepime (en) |
Identifikatzaileak | |
GNS-10-MK | J12, J13, J14, J15, J16, J17, J18, P23 |
GNS-9-MK | 480-486, 770.0 |
GNS-10 | J12, J13, J14, J15, J16, J17, J18, P23 |
GNS-9 | 480-486, 770.0 |
DiseasesDB | 10166 |
MedlinePlus | 000145 |
eMedicine | topic list |
MeSH | D011014D011014 |
Disease Ontology ID | DOID:552 |
Gehienetan birusek edo bakterioek sortutako gaixotasun infekzioso baten ondorioz agertzen da, baina beste mikroorganismo batzuek ere eragiten dute, bai eta beste baldintza batzuek ere: esaterako, zenbait drogak eta gaixotasun autoimmunek.
Sailkatzeko orduan, bi mota nagusi bereizten ditugu: ospitaletik kanpo edo bertan harrapatutakoak. Horren arabera, eragile mikrobiologikoak eta tratamenduak aldatzen dira. Sintoma nagusiak sukarra, eztula, arnasestua eta toraxeko mina dira. Badaude pneumonia mota batzuk prebenitzeko txertoak.
Urtero 450 milioi pertsonak pairatzen dute pneumonia, munduko populazioaren % 7k, eta 4 milioi inguru hiltzen dira, gehien bat garapen bidean dauden herrialdeetan. Herrialde horietan, oraindik ere heriotza zio nagusietako bat da zaharrenen, gazteenen eta gaixotasun kronikoak dituztenen artean.
Hipokratesek (K.a. 460 - K.a. 380) horrelako deskribapena egin zuen aspaldiko garai hartan:
"Peripneumonia eta pleurako eritasunak begiratu beharrekoak dira: Sukarra akutua bada, eta mina baldin badago alde batean edo bietan, eta arnasa hartzean mina balego eztularekin batera, eta karkaxa horixka edo iluna izanez gero edo mehe eta gorrixka, edo bestelako ezaugarri anormalak edukiz... Pneumonia punturik altuenean dagoenean, gaixoa purgatu ezean kasuak konponbiderik ez dauka, eta arnasestua edukiz gero txarra da, eta txiza mehea eta garratza, eta izerdia agertzen bada lepo eta buru inguruan, izerdi horiek txarrak direlako, itolarriak eta gaixotasunaren bortizkeriak eragindakoak, eritasuna gailentzen ari delako."
Sintoma nagusiak sukarra, eztula eta karkaxa, arnasestua eta toraxeko mina dira.
Zeinuen artean, biriketako auskultazioan krepitatzaileak entzuten dira.
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Pneumonia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.