Ness (Eskoziako ingelesez: Loch Ness, ˌlɒx_ˈnɛs ahoskatua; Eskoziako gaeleraz: Loch Nis, l̪ˠɔxˈniʃ ahoskatua) ur gezako aintzira zabal, sakon eta batez ere luzera oso handikoa da.
Ikusi Nazioarteko Alfabeto Fonetikoa." class="duhoc-eu IPA" id="IPA" style="white-space: nowrap; font-family:'Chrysanthi Unicode', 'Doulos SIL', 'Gentium', 'GentiumAlt', 'Code2000', 'TITUS Cyberbit Basic', 'DejaVu Sans', 'Bitstream Vera Sans', 'Bitstream Cyberbit', 'Arial Unicode MS', 'Lucida Sans Unicode', 'Hiragino Kaku Gothic Pro', 'Matrix Unicode'; font-family :inherit; text-decoration: none">ˌlɒx_ˈnɛs ahoskatua; Eskoziako gaeleraz: Loch Nis, l̪ˠɔxˈniʃ ahoskatua) ur gezako aintzira zabal, sakon eta batez ere luzera oso handikoa da. Eskoziako Lur Garaietan (ingelesez: Highlands; Eskoziako gaeleraz: A' Ghàidhealtachd) kokatua dago.
Ness Loch Ness (en), Loch Nis (gd) | |
---|---|
Datu orokorrak | |
Garaiera | 16 m |
Mota | aintzira |
Luzera | 39 km |
Zabalera | 1,5 km |
Azalera | 56,4 km² |
Sakonera | 272 m |
Bolumena | 7.450 hm³ |
Geografia | |
Koordenatuak | 57°18′N 4°27′W / 57.3°N 4.45°W |
Honen parte da | Kaledoniako ubidea |
Mendikatea | Eskoziako Lur Garaiak |
Estatu burujabe | Erresuma Batua |
Herrialdea | Eskozia |
Eskoziako azpibanaketak | Highland |
Hidrografia | |
Betebidea | |
Hustubidea | Ness ibaia Kaledoniako ubidea |
Erresidentzia denbora | 2,81 a |
Arroaren azalera | 1.775 km² |
Ness aintzira, Inverness hiritik 37 km hego-mendebalderantz dago. Great Glen izenaz ezagutzen den faila geologikoaren lur masa handiena da eta iparraldean Invernessetik hegoaldera Fort Williamerako norabidean finkatzen da. Kaledoniako ubideak, Glen Handiaren bidez, Ness aintzira erabiltzen du pasabidetzat bezala bi itsasaldeak lotzeko (ekialdea eta mendebaldea).
Aintzira hau, elkarri loturiko Eskoziako aintziren sarearen zati da. Glaziarrek landu zuten, aurreko glaziazio aroan. Bere urek ezohiko gardentasun oso baxua dute, erabateko kolore ilunekoak dira, bere inguruko lurrek zohikatz edo turba osagai handia baitute.
Eskoziako aintzirarik handienetan bigarrena da hedaduraz, 56,4 km2 baititu, baina bere sakontasuna kontutan hartuta bolumenaz handiena da. Ingalaterra eta Galesko aintzira guztiak bat eginik baino ur gehiago du Nessek. Bere zatirik sakonenean, 226 m ditu (Londresko BT Dorreak, konparazio baterako, 189 m ditu; hortaz, erabat urpean legoke).
Biltegi-Ponpaketa Hidrologiko Planaren erreserborioetako baxuena bezala ere jarduten du, bere motako Britainia Handiko lehena. Turbinak jatorriz, hurbileneko errotari energia hornitzeko erabili ziren, baina orain britainiar elektrizitate-sare nazionala energiaz sortu eta hornitzen du.
Bere hego-sartaldeko zatian, Fort Augustustik gertu, aintzirako uharte bakarra dago: Cherry uhartea, crannog deritzen uharteen adibide garbia (Burdin Aroaren inguruko uharte artifizialak).
Ertzeetan honako lekuak ditu:
Iparraldea | ||
---|---|---|
Ertz | Mendebaldekoa | Ekialdekoa |
Hegoaldekoa |
Nessen osperik handiena kondairazko Ness aintzirako munstroa —herri hizkeran, Nessie— ikusi izanari buruzko albisteetan datza, nahiz eta, kondaira hori gorabehera, aintzira berez den erakargarria. Itsasontzi eta txalupak aintziraren kostako hainbat tokitatik ateratzen dira, turistei «munstroa ikusteko aukera» emateko.
Bere uretan, edo Kaledoniako ubidekoetan, perka edota errutilo kontinental sartu dituzte baina espezie batzuk bertokoak dira.
Ibai-aingira | Anguilla anguilla |
Lutxo arrunt | Esox lucius |
Gaizkata arrunt | Acipenser sturio (konfirmatzeke) |
Arrain hiruarantza | Gasterosteus aculeatus |
Lampetra planeri | |
Phoxinus phoxinus | |
Izokin arrunt | Salmo salar |
Amuarrain arrunt | Salmo trutta |
Salmo ferox | |
Amuarrain artiko | Salvelinus alpinus |
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Ness (aintzira), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.