Noorwegen

Noorwegen is ìn van de Scandinavische lan'n in Noôrd-Europa. Ut land eet officieel Kongeriket Norge en de oôdstad van Noorwegen is Oslo. Are belangrieke steeden zien Trondheim, Bergen, Stavanger en Kristiansand. Noorwegen lig an de oôskant tehen Scandinavie en wor in t zuudn begrensd deur 't Skagerrak. In t noôrn en wessen grens tut an de Noordzeê, den Atlantische Oceaan en de Noordelijken Ieszeê. Op 't land grens Noorwegen an Zweden, Finland en Rusland. Voe de kust van Noorwegen lihhen de Lofoten, een eilan'nhroep en oengeveer 650 kilemeter in 't noorn lig Spitsberhen. Noorwegen is 10x zo hroôt as Nederland, van noord ni zuid is den afstand 1800 kilemeter. Mè 't land is echter mè smal.

Je kan Noorwegen indieln in 4 lanschapp'n. Ostlandet is t hebied bie de hroste bevolkiengsdichteid en de drukst bezochte vekansiehebieden. In dit hebied lihhen uitestrekte bossen. Vestlandet is 't hebied van de fjorden en de ohe mie sneeuw bedekte berrehen. Troendelag is 't minn van Noorwegen, un redeluk vlak en vruchtbaer hebied. Nordlandet besti uit berrehen, eilan'n en fjorden. Deur dit hebied lop ok de poôlcirkel. In dit hebied weun'n ok de traditionele Samen, ok wè bekend as de Lappen. De fjorden in dit hebied kunn'n tientalle kilemeters in t land deudrieng'n. De versen is 't Sognefjord, dat a 204 kilemeter in t land deu driengt.

't Hroste deêl van Noorwegen wor bedekt deur 't Scandinavisch Oohland. De oôgste bergen bevin'n zich tussen Oslo en Trondheim. Ier lihhen de Glittertind en de Galdhoepiggen, die an bie 2500 meter de oôgste toppen zien. Tussen de fjorden vin je vaak de fjells, da sien onbeweunde rotsige oôgvlaktes. Ok is Noorwegen beroemd om zun uutestrekte gletsjerhebieden. 't Hroste is de Jostedalsbreen, mie een oppervlak van 815 km2 t op in ni hroste van Europa. Noorwegen ei oengeveer 15.000 eilan'n, wivan der oengeveer 2.000 beweund worn.

Noorwegen besti uut 15 provincies wivan an Oslo en Hordaland de dichs bevolkte zien. Ier even de provincies op un rijtje:

 

#	Provincies 2024	Administrative center
3	Oslo	Oslo
11	Rogaland	Stavanger
15	Møre og Romsdal	Molde
18	Nordland	Bodø
31	Østfold	Sarpsborg
32	Akershus	Oslo
33	Buskerud	Drammen
34	Innlandet	Hamar
39	Vestfold	Tønsberg
40	Telemark	Skien
42	Agder	Kristiansand
46	Vestland	Bergen
50	Trøndelag	Steinkjer
55	Troms	Tromsø
56	Finnmark	Vadsø

Noorwegen aj in 2017 5.267.146 inweuners, mie naeme in de regio's Oslo en Akershus steeg 't inweunertal snel. 't Hroste deêl van de bevolkieng is geconcentreerd an de kust in zuudn en de valleien in t zuudn. Ier lihhen ok de hroste steden as Oslo, Bergen, Drammen, Kristiansand en Stavanger. In 't noorn lihhen steedn as Hammerfest, Narvik, Tromsø en Bodø. De miste inweuners zien Noren, mè in t noôrn zien d'r ok de Samen en de Kvenen, un Finse mindereidshroep.

De staetskerke van Noorwegen is de Lutherse kerke, mè in Noorwegen is hewoon vrieheid van godsdienst dus bi j vrie om jen eihen hodsdienst te belijen. De konieng zelluf benoem de bisschoppen en are geêstelijken. Un strômieng die an in Noorwegen ontstaen is is die van de Noorse broeders.

De meerdereid van de Noren spreek Noors, mâ dineffen spreek de Samische mindereid, de Lappen, het Samisch en de Kvenen nibie de Finse grens spreekn Kveens. Der zien twi varianten van ut Noors, ut Bokmål en ut Nynorsk. Het Bokmål ontspriengt uut ut Deens en ut Nynorsk is evurmt uut Noorse dialek'n.

Ier èj un pèr nasjonale park'n op un rijtje:

Ier ep je een rijtje mie ienkele bekende Noorse fjorden:

Ut nasjonale beêst van Noorwegen is de Noorse boskatte. De Noorse boskatte is alflangaerig en vin zun oorsprong in de Noorse bossen en rond de boedderieen. De Noren bin vreêd groôs op der katte.