ოსეფი

ედომუშამი მუდანობა 700 ვითოში, თინეფ შქას 445,3 ვითოში ოხორანს რუსეთიშ ფედერაციაშ ოორუე ოსეთიშ რესპუბლიკას (2002 ეჭარუაშ მეჯინათ).

იჩიებუნა ოსურ ნინაშა, მუთ აკმოდირთუ ირონული დო დიგორული დიალექტეფშე დო ორველჷ ინდოევროპულ ნინეფიშ ფანიას ირანულ ნინეფიშ ოორუე-ბჟაეიოლ ბუნას. ოსეფიშ რუსული დო ევროპული ჯოხო ქორთული „ოსიშე“ („ოვსი“) მოურს.

ოსი კათაშ ფორმირაფაქ ჯვ. წ. VIII-IX ოშწანურეფიშე ქჷდიჭყჷ, მუჟამსჷთ კავკაციას მჷკორჩქინდჷ სკვითურ-სარმატულ-ალანურ ტომეფიქ, ნამუეფქჷთ აკიშქვეს კავკაციაშ აბორიგენულ მახორობაწკჷმა დო მოხვადჷ მუნეფიშ ნინობურ ასიმილაციაქ.

X-XIII ოშწანურეფს ოორუე კავკაციაშ ცენტრალურ ნორთის გიჭყჷ ოსეფიშ ძალიერ ფეოდალურ სახენწჷფოქ. XIII-XIV ოშწანურეფს თათარ-მონღოლეფიშ დო თემურლენგიშ მუშაცჷმეფიშ გეშა რზენიშ მახორობაქ კავკაციონიშ ქჷნდჷრიშ ლეხერეფს გინორთჷ დო მოხვადჷ თაგაურიშ, ქურთათიშ, ალაგირიშ დო დიგორიშ ჯარალუეფიშ ფორმირაფაქ. თიმ ჟამეფს დიჭყჷ ოსეფიშ დაკვიდრებაქ კავკაციონიშ ობჟათე კართეეფს დო გაგშერთჷ ოსი კათაშ ობჟათე ნოჸელაქ. ოსეფი ომორჩილჷდეს ქართლიშ ომაფე ხეშუულობას დო ზოხო სათარო ჸუდეეფს.

VI ოშწანურეფშენ ოსეფს შქას გიფაჩჷ ქირსიანობაქ, XVII-XVIII ოშწანურეფს ოსეფიშ მორჩილ ნორთიქ ისლამი ქიმიღჷ. ოსეფიშ ჯინჯიერი საქვარი რდჷ დიხაშსაქვარუა დო მეორინჯალა, მეთხოზჷდეს ჯინორუას დო მესკალეობას. გოვითარაფილი რდჷ ჯას დო ძვალს ეშაკვათუა, ლითონიშ ხანტური დამუშება, ქარგუა დო შხვა. გიჭყეს დიდარული ოკათე სიტყვიერება, გჷშაკერძაფილო შანულამი რე ოსური ნართეფიშ გერგეზული ეპოსი.

• ზაქარია ჭიჭინაძე: „ოსების დასახლება ქართლში და ქართველების ამაგი და ღვაწლი მათზედ“ (ისტორიული მიმოხილვა) ტფილისი 1916
• Роланд Топчишвили: Об осетинской мифологеме истории (Отзыв на книгу «Осетия и осетины») Тбилиси: «Эна да култура» 2005
• В.А. Шнирельман. Быть аланами. Интеллектуалы и политика на Северном Кавказе в XX веке. М., 2006. – 696 с. Archived 2010-06-15 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.