Abhazia, zyrtarisht Republika e Abhazisë, është një shtet i njohur pjesërisht në Kaukazin e Jugut, i njohur nga shumica e vendeve si pjesë e Gjeorgjisë, e cila e sheh rajonin si një republikë autonome.
Shtrihet në bregun lindor të Detit të Zi, në jug të maleve të Kaukazit të Madh në Gjeorgjinë veriperëndimore. Ajo mbulon 8,665 kilometra katrorë dhe ka një popullsi prej rreth 245,000. Kryeqyteti dhe qyteti më i madh i saj është Sukhumi.
Republika e Abhazisë
| |||||
---|---|---|---|---|---|
Himni: Аиааира (Abkazian) Aiaaira "Fitore" | |||||
Gjendja | Njihet nga 5 nga 193 shtete anëtare të Kombeve të Bashkuara; e njohur nga Kombet e Bashkuara si de jure pjesë e Gjeorgjisë | ||||
Kryeqyteti dhe qyteti më i madh | Sukhumi 43°00′N 40°59′E / 43.000°N 40.983°E | ||||
Gjuhët zyrtare |
| ||||
Gjuhët e folura | |||||
Nofka |
| ||||
Qeveria | |||||
Lloji i qeverisjes | Republika unitare presidenciale | ||||
• Presidenti | Aslan Bzhania | ||||
• Kryeministri | Alexander Ankvab | ||||
Kuvendi | Kuvendi Popullor | ||||
Themelimi | |||||
• Republika Socialiste Sovjetike e Abkhazisë | 31 mars 1921 | ||||
• Republika Socialiste Sovjetike Autonome e Abhazisë | 19 shkurt 1931 | ||||
• Deklarata e sovranitetit të Abhazisë | 25 gusht 1990 | ||||
• Deklarata e pavarësisë së Abhazisë | 23 korrik 1992 | ||||
• Akti i pavarësisë së shtetitb | 12 tetor 1999 | ||||
Sipërfaqja | |||||
• Gjithsej | 8,665 km2 (3,346 sq mi) | ||||
Popullsia | |||||
• Përllogaritje 2020 | 244,926 (185th) | ||||
• 2011 census | 240,705 | ||||
• Dendësia | 28.3/km2 (73.3/sq mi) | ||||
Ekonomia | |||||
PBB (zyrtare) | Përllogaritje 2020 | ||||
• Gjithsej | 31.4 trilionë rubla (439.6 milion dollarë amerikan) | ||||
• Për kokë banori | 128,203 rubla (1,795 dollarë amerikan) | ||||
Monedha |
| ||||
Të dhëna të tjera | |||||
Zona kohore | UTC+3 (MSK) | ||||
Ana e drejtimit të makinës | djathtas | ||||
Prefiksi telefonik | +7 840 / 940 dhe +995 44 | ||||
| |||||
|
Statusi i Abhazisë është një çështje qendrore e konfliktit gjeorgjio-abhazian dhe marrëdhënieve mes Gjeorgjisë dhe Rusisë. Abbhazia njihet si shtet i pavarur nga Rusia, Venezuela, Nikaragua, Nauru dhe Siria. Ndërsa Gjeorgjisë i mungon kontrolli mbi Abhazinë, qeveria gjeorgjiane dhe shumica e shteteve anëtare të Kombeve të Bashkuara e konsiderojnë Abhazinë ligjërisht një pjesë të Gjeorgjisë, me Gjeorgjinë që mban një qeveri zyrtare në mërgim.
Rajoni kishte autonomi brenda Gjeorgjisë Sovjetike në kohën kur Bashkimi Sovjetik filloi të shpërbëhej në fund të viteve 1980. Tensionet e ndezura etnike midis abhazëve – përkatësisë etnike titullare të rajonit – dhe gjeorgjianëve – grupi më i madh etnik i vetëm në atë kohë – kulmuan në luftën e viteve 1992-93, e cila rezultoi në humbjen e kontrollit të Gjeorgjisë mbi pjesën më të madhe të Abkhazisë dhe spastrimin etnik të gjeorgjianëve nga Abhazia.
Pavarësisht marrëveshjes së armëpushimit të vitit 1994 dhe negociatave shumëvjeçare, mosmarrëveshja mbetet e pazgjidhur. Prania afatgjatë e një Misioni Vëzhgues të Kombeve të Bashkuara dhe e një force paqeruajtëse të Bashkësisë së Shteteve të Pavarura të udhëhequra nga Rusia nuk arriti të parandalonte shpërthimin e dhunës në disa raste. Në gusht 2008, forcat abhaze dhe ruse luftuan kundër forcave gjeorgjiane, e cila çoi në njohjen zyrtare të Abkhazisë nga Rusia, anulimin e marrëveshjes së armëpushimit të vitit 1994 dhe përfundimin e misionit të OKB-së. Më 28 gusht 2008, Parlamenti i Gjeorgjisë e shpalli Abhazinë një territor të pushtuar nga Rusia, një qëndrim i përbashkët nga shumica e shteteve anëtare të Kombeve të Bashkuara.
Periudha Antike. Zbulimet e hershme arkeologjike japin të dhëna ne kohen e mijëvjeçarit të katërt para Krishtit. Rreth shekullit te 9-te para Krishtit rajoni i përkiste mbretërisë se Kolchi-t, e cila kishte lidhje te ngushta tregtare me greket. Në kuadër te kolonizimit grek u zhvillua gjithashtu dhe porti i Dioskurias, sot Suchumi. Prej vitit 63 para Krishtit Kolchis i përkiste mbretërisë Egrisi, e cila ne shekullin e pare pas Krishtit u pavarësua nga Perandoria Romake, respektivisht me ndarjen e saj ne Perandorinë Bizantine. Ne periudhën e Perandorit Justiniani i I-re, ne shekullin e 6-te, Abkazet u pagëzuan si te krishtere. Prej shekullit te 7-te, vendi ishte principate e pavarur e Perandorisë Bizantine. Por, pas dyndjeve arabe, vendi u detyrua t'u paguante atyre përkohësisht taksa.
Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Gjeorgjisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Abhazia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.