Сталин Виссарионы фырт Иосиф (æцæг мыггаг у Джугашвили) — советон паддзахадон æмæ политикон архайæг, большевикты партийы æмæ советон хицауады сæргълæууæг, Советон Цæдисы Хъæбатыр, Социалистон Фæллойы Хъæбатыр, генералиссимус.
Æцæгæй, 1920-ты кæронæй æмæ йæ амæлæты бонмæ уыдис иунæгон æлдариуæггæнæг. Сталин райгуырдис 1879 азы 21 декабры Гуры сахары (Гуырдзыстон) æмæ амардис 1953 азы 5 мартъийы Мæскуыйы.
Сталин æгас ма куы уыди, уæд йæ ном радтой цалдæр сахарæн, уыдонимæ Сталинградæн дæр. Сталины ном цалдæр азы дæргъы хаста Цхинвал дæр (Сталинир, уæды хуссайраг фыссынады — სტალინირი [стъалинири]).
Йæ райгуырæн сахар Гуры ныр дæр ис Сталины дынджыр музей.
Иосиф Сталин амардис 1953-æм азы 5 мартъийы, йæ магъзмæ туг ракалдис, æмæ уый тыххæй. Сталины мæлæты фæстæ ног партион раздзог сси Никитæ Хрущёв. Уый рафаудта Сталины культ.
Сталины фыдæлтæ зæхкусджытæй уыдысты. Иуæй-иу ахуыргæндты ныхæстæм гæсгæ, йæ фыд Виссарион уыд ирон[кæцæй ист у?], йæ мад Екатеринæ та гуырдзиаг, фæлæ бæлвырд у, цард-цæрæнбонты уый йæхи хуыдта гуырдзиаг æмæ дзырдта æрмæстдæр гуырдзиагау кæй схъомыл кодта.
Виссариаон амардис, йæ фыртыл 11 азы куы цыдис, уæд — куыд фæзæгъынц, расыг быцæуы рæстæг йæ ныллыгтæ кодтой кардæй.
1886-æм азы Иосифы мад Екатеринæ афæлвæрдта йæ фырты Гуры рæстуырнæг дины ахуырдонмæ бацæуын кæнын, фæлæ йæ фæндон нæ фæрæстмæ уый тыххæй æмæ лæппу уырыссагау нæ зыдта. Уыцы азæй, йæ мады курдиатмæ гæсгæ, сауджын Христофор Чарквианийы сывæллæттæ амыдтой уырыссаг æвзаг Иосифæн. Уый фæстæ 1888-æм азы йæ къухы бафтыд училищейы дыккаг цæттæгæнæн къласмæ бацæуын, ацы ахуырдон каст фæцис 1894-æм азы.
1894-æм азы Иосиф æнтыстджынæй радта бацæуæн фæлварæнтæ æмæ ахуыр кæнын райдыдта Тифлисы дины семинары. 15-аздзыдæй семинары базыдта марксизмы тыххæй æмæ базонгæ и Фæскавказы сусæг революционерты цардимæ. 1898-æм азæй Джугашвили пропагандисты куыст кодта, разамынд лæвæрдта æфсæнвæндаджы кусджыты къордæн. Уыцы иу азы августы бацыдис социал-демократон организаци «Месаме-даси» («Æртыккаг къорд») скондмæ.
1899-æм азы Джугашвилийы ацæуын кодтой семинарæй, радтой ын райдиан кълæсты ахуыргæнæджы æвдисæндар.
Гурйы иу схъомыл, уый мадӕлон ӕвзаг гуырдзиаг уыди, æмæ скъола Тбилисы семинарийы уырыссаг æвзаг сахуыр кодта. Гыццыл иронау зыдта, иухатт Токаты Гогкимӕ куы загъта:
«Иронау ма зоныс, Токайы фырт?»
This article uses material from the Wikipedia Иронау article Сталин, Иосиф Виссарионы фырт, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Текст у сæрибарCreative Commons Attribution/Share-Alike License лицензимæ гæсгæ; гæнæн ис æндæр æм ис. Бæстондæр бакæс Пайда гæныны домæнтæ. Википеди у Викимеди фондыон регистраци гонд нысан. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Иронау (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.