Natuurkundige Grootheden En Eenheden: Wikimedia-lijst
In de natuurwetenschappen is het van groot belang om de numerieke waarde van natuurkundige grootheden te kunnen bepalen.
Dit gebeurt met behulp van meettechnieken. Deze pagina geeft een overzicht van de in de natuurkunde toegepaste grootheden, en de bijbehorende eenheden. Sommige van deze grootheden zijn scalairen, andere zijn vectoren.
De zeven grondeenheden, zoals die zijn vastgelegd in het Système international (SI), zijn in de tabel op een gekleurde ondergrond aangegeven. De andere grootheden en eenheden worden officieel aangeduid als respectievelijk afgeleide grootheden en afgeleide eenheden: veel gebruikte combinaties van grondgrootheden respectievelijk -eenheden, die voor het gemak door één symbool voorgesteld worden.
| Grootheid | Naam | SI-symbool | Uitdrukking in SI-grond-eenheden | Dimensie | |
|---|---|---|---|---|---|
| Speciale namen en symbolen | |||||
| hoeveelheid stof | mol | mol | mol | ||
| hoek | radiaal | rad | 1 | m·m−1 | |
| ruimtehoek | steradiaal | sr | 1 | m2·m−2 | |
| lengte | meter | m | m | l | |
| massa | kilogram | kg | kg | m | |
| elektrische lading | coulomb | C | A·s | Q | |
| tijd | seconde | s | s | t | |
| frequentie | hertz | Hz | s−1 | t−1 | |
| radioactiviteit | becquerel | Bq | s−1 | t−1 | |
| katalytische activiteit | katal | kat | mol·s−1 | t−1 | |
| temperatuur | kelvin | K | K | T of Θ | |
| geabsorbeerde radioactieve dosis | gray | Gy | J·kg−1 | m2·s−2 | l2t−2 |
| radioactieve-dosisequivalent | sievert | Sv | J·kg−1 | m2·s−2 | l2t−2 |
| verlichtingssterkte | lux | lx | cd·sr·m−2 | mt−3 | |
| elektrische stroom | ampère | A | A | Qt −1 | |
| zelfinductie, wederzijdse inductie | henry | H | V·A−1·s | m2·kg·s−2·A−2 | l2mQ−2 |
| kracht | newton | N | m·kg·s−2 | lmt−2 | |
| energie, arbeid, warmte | joule | J | N·m | m2·kg·s−2 | l2mt−2 |
| vermogen | watt | W | J·s−1 | m2·kg·s−3 | l2mt−3 |
| lichtsterkte | candela | cd | cd | l2mt−3 | |
| lichtstroom | lumen | lm | cd·sr | l2mt−3 | |
| druk, mechanische spanning | pascal | Pa | N·m−2 | m−1·kg·s−2 | l−1mt−2 |
| magnetische fluxdichtheid, magnetische inductie | tesla | T | V·s·m−2 | kg·s−2·A−1 | mQ−1t−1 |
| elektrische spanning, elektromotorische kracht | volt | V | W·A−1 | m2·kg·s−3·A−1 | l2mQ−1t−2 |
| magnetische flux | weber | Wb | V·s | m2·kg·s−2·A−1 | l2mQ−1t−1 |
| weerstand | ohm | Ω | V·A−1 | m2·kg·s−3·A−2 | l2mQ−2t−1 |
| elektrische geleidbaarheid | siemens | S | A·V−1 | m−2·kg−1·s3·A2 | l−2m−1Q2t |
| elektrische capaciteit | farad | F | C·V−1 | m−2·kg−1·s4·A2 | l−2m−1Q2t2 |
| Andere grootheden | |||||
| specifieke lichtstroom | lumen per watt | lm·W−1 | |||
| oppervlak | vierkante meter | m2 | l2 | ||
| inhoud | kubieke meter | m³ | l3 | ||
| molair volume | kubieke meter per mol | m³·mol−1 | l3 | ||
| golfgetal | per meter | m−1 | l−1 | ||
| concentratie | mol per kubieke meter | mol·m−3 | L−3 | ||
| hoeksnelheid | radialen per seconde | s−1, rad·s−1 | t−1 | ||
| soortelijk volume | kubieke meter per kilogram | m³·kg−1 | l3m−1 | ||
| dichtheid, soortelijke massa | kilogram per kubieke meter | kg·m−3 | l−3m | ||
| elektrische ladingsdichtheid | coulomb per kubieke meter | C·m−3 | m−3·s·A | l−3Q | |
| snelheid | meter per seconde | m·s−1 | lt−1 | ||
| versnelling | meter per seconde kwadraat | m·s−2 | lt−2 | ||
| kinematische viscositeit, diffussiecoëfficiënt | vierkante meter per seconde | m2·s−1 | l2t−1 | ||
| verbrandingswarmte | joule per kilogram | J·kg−1 | m2·s−2 | l2t−2 | |
| snelheid geabsorbeerde dosis | gray per seconde | Gy·s−1 | m2·s−3 | l2t−3 | |
| blootstelling (aan röntgen- en gammastraling) | coulomb per kilogram | C·kg−1 | kg−1·s·A | m−1Q | |
| oppervlaktespanning | newton per meter | N·m−1 = J·m−2 | kg·s−2 | mt−2 | |
| luminantie | candela per vierkante meter | cd·m−2 | mt−3 | ||
| permeabiliteit | henry per meter | H·m−1 | m·kg·s−2·A−2 | lmQ−2 | |
| impuls, stoot | kilogrammeter per seconde | kg m s−1 | lmt−1 | ||
| moment | newtonmeter | N·m | m2·kg·s−2 | l2mt−2 | |
| molaire energie | joule per mol | J·mol−1 | m2·kg·s−2·mol−1 | l2mt−2 | |
| dynamische viscositeit | newtonseconde per vierkante meter | N·s·m−2 = Pa·s | m−1·kg·s−1 | l−1mt−1 | |
| energiedichtheid | joule per kubieke meter | J·m−3 | m−1·kg·s−2 | l−1mt−2 | |
| magnetische veldsterkte | ampère per meter | A·m−1 | l−1Qt−1 | ||
| elektrische stroomdichtheid | ampère per vierkante meter | A·m−2 | l−2Qt−1 | ||
| soortelijke warmte | joule per kelvinkilogram | J·K−1·kg−1 | m2·s−2·K−1 | l2t−2Θ−1 | |
| molaire geleiding | siemens per vierkante metermol | S·m2·mol−1 | kg−1·mol−1·s3·A2 | m−1Q2t | |
| complex vermogen | voltampère | V·A | m2·kg·s−3 | l2mt−3 | |
| elektrische veldsterkte | volt per meter | V·m−1 | m·kg·s−3·A−1 | lmQ−1t−2 | |
| elektrische geleiding | siemens per meter | S·m−1 | m−3·kg−1·s3·A2 | l−3m−1Q2t | |
| permittiviteit | farad per meter | F·m−1 | m−3·kg−1·s4·A2; | l−3m−1Q2t2 | |
| thermische geleiding | watt per meterkelvin | W·m−1·K−1 | m·kg·s−3·K−1 | lmt−3Θ−1 | |
| warmtecapaciteit, entropie | joule per kelvin | J·K−1 | m2·kg·s−2·K−1 | l2mt−2Θ−1 | |
| molaire warmtecapaciteit, molaire entropie | joule per kelvinmol | J·K−1·mol−1 | m2·kg·s−2·K−1·mol−1 | l2mt−2Θ−1 | |
Andere eenheden
Hieronder volgen nog enkele andere regelmatig gebruikte niet-SI-eenheden. Dit kunnen bijvoorbeeld oudere eenheden zijn die nog wel gebruikt worden, of eenheden die zo handig zijn dat men ze blijft gebruiken. Ook genoemd zijn enkele eenheden die strikt genomen geen eenheden zijn, maar wel in het algemeen spraakgebruik zo gezien worden (zoals decibel en magnitude). Sommige van deze eenheden zijn direct te herleiden tot SI-eenheden, zoals de liter (precies 1 dm³) de ångström (precies 0,1 nm) en de minuut (precies 60 s).
| Grootheid | Eenheid of eenheden |
|---|---|
| lengte of afstand, van klein naar groot | ångström, duim, voet, el,[bron?] mijl, zeemijl, astronomische eenheid, lichtjaar, parsec |
| lage concentraties | parts per million (ppm), parts per billion (ppb), parts per trillion (ppt) |
| druk | mm Hg (of torr), cm H2O, bar, atmosfeer |
| energie | calorie, kilowattuur, elektronvolt, erg |
| frequentie | omwentelingen per minuut (rpm) |
| verhoudingen | decibel, dB(A), neper |
| geurhinder | geureenheid |
| kracht (gewicht) | kilogramkracht |
| hoek | graad, minuut, seconde, decimale graad |
| informatie | bit, byte, Kb of MB |
| inhoud | liter, gallon |
| lichtsterkte (van sterren) | magnitude |
| massa | gram, ons, pond, atomaire massaeenheid, ton |
| ontploffingskracht | kiloton, megaton, teraton |
| oppervlakte | centiare, are, hectare |
| radioactiviteit | curie |
| snelheid | knoop, kilometer per uur |
| omvang van telefoonverkeer | erlang |
| temperatuur | graden Celsius of Fahrenheit |
| tijd | minuut, uur, dag, zie verder lijst van eenheden van tijd |
| vermogen | paardenkracht (pk) |
Zie ook
- Lijst van symbolen van eenheden
- Atomaire eenheden
- Natuurlijke eenheden
- Natuurkundige constante
- Planck-eenheden
| Noten |
This article uses material from the Wikipedia Nederlands article Natuurkundige grootheden en eenheden, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). De inhoud is, tenzij anders aangegeven, beschikbaar onder CC BY-SA 4.0 Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nederlands (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.