Ֆիզիկական Մեծությունների Ցանկ: Վիքիմեդիայի նախագծի ցանկ
Չափագիտության մեջ տարբերում են ֆիզիկական մեծության չափայնություն և ֆիզիկական մեծության չափման միավոր հասկացությունները։ Չափայնությունը որոշվում է օգտագործվող ֆիզիկական միավորների համակարգով, որն իրենից ներկայացնում է ֆիզիկական մեծությունների համախումբ։ Նրանք կապված են իրար հետ և մի քանիսը նրանցից ընտրված են որպես հիմնական միավոր։ ֆիզիկական մեծության միավորը այն ֆիզիկական մեխությունն է, որը՝ ըստ համաձայնության, որոշված է ընդունել հավասար մեկի։ Ֆիզիկական մեծությունների միավորների համակարգ կոչվում է հիմնական և ածանցյալ միավորների համախումբը, որը հիմնված է որոշակի համակարգի վրա։ Բերված աղյուսակում ներկայացվում է ֆիզիկական մեծությունները և իրենց միավորները։ Այդ միավորներն ընդունված են Միավորների միջազգային համակարգում, որը հիմնված է Մեծությունների միջազգային համակարգի վրա։
| Հիմնական մեծությունները | Չափայնությունը | Նշանը | Նկարագրությունը | Միավորը ՄՀ | Ծանոթագրություն |
|---|---|---|---|---|---|
| Երկարություն | l | Օբյեկտի ձգվածությունը մի ուղղությամբ։ | մետր (մ) | ||
| Զանգված | m | Իներտության քանակական բնութագիրը։ | կիլոգրամ(կգ) | էքստենսիվ մեծություն | |
| Ժամանակ | t | Երևույթի տևողությունը։ | վայրկյան (վ) | ||
| Հոսանքի ուժ | I | Միավոր ժամանակում անցած լիցքի քանակը։ | ամպեր (Ա) | ||
| Ջերմաստիճան | T | Օբյեկտի մասնիկների միջին կինետիկ էներգիան։. | կելվին(Կ) | Ինտենսիվ մեծություն | |
| Նյութի քանակ | n | Միատեսակ կառուցվածքային միավորների քանակ, որից կազմված է նյութը։ | մոլ (մոլ) | Էքստենսիվ մեծություն | |
| Լույսի ուժը | Iv | Լուսային էներգիայի քանակ, որը ճառագայթվում է տրված ուղղությամբ, միավոր ժամանակում։ | կանդելա (կդ) | Լուսային էքստենսիվ մեծություն։ |
| Ածանցյալ մեծություններ | Նշանը | Նկարագրությունը | ՄՀ միավորը | Ծանոթագրություն |
|---|---|---|---|---|
| Մակերես | S | Օբյեկտի ձգվածությունը երկչափ համակարգում։ | մ2 | |
| Ծավալ | V | Օբյեկտր ձգվածությունը եռաչափ համակարգում։ | մ3 | էքստենսիվ մեծություն |
| Արագություն | v | Մարմնի կոորդինատի փոփոխությունը միավոր ժամանակում։ | մ/վ | վեկտոր |
| Արագացում | a | Արագության փոփոխության արագությունը։ | մ/վ² | վեկտոր |
| Իմպուլս | p | Մարմնի արագության և զանգվածի արտադրյալը։ | կգ·մ/վ | պահպանվող մեծություն |
| Ուժ | F | Մարմնի արագացման արտաքին պատճառը։ | կգ·մ/վ2 (նյուտոն, Ն) | վեկտոր |
| Մեխանիկական աշխատանք | A | Ուժի և տեղափոխության սկալյար արտադրյալը։ | կգ·մ2/վ2 (ջոուլ, Ջ) | սկալյար |
| Էներգիա | E | Մարմնի աշխատանք կատարելու ունակությունը։ | կգ·մ2/վ2 (ջոուլ, Ջ) | էքստենսիվ, պահպանվող մեծություն, սկալյար |
| Հզորություն | N | Աշխատանք կատարելու արագությունը։ | կգ·մ2/վ3 (վատտ,Վտ) | |
| Ճնշում | p | Միավոր մակերեսի վրա ազդող ուժը։ | կգ/(մ·վ2) (պասկալ, Պա) | ինտենսիվ մեծություն |
| Խտություն | ρ | Միավոր ծավալով զանգվածը։ | կգ/մ3 | ինտենսիվ մեծություն |
| Մակերևույթային խտություն | ρA | Միավոր մակերեսվ ծավալը։ | կգ/մ2 | |
| Գծային խտություն | ρl | Միավոր երկարությամբ զանգվածը։ | կգ/մ | |
| Ջերմաքանակ | Q | Մի մարմնից մյուսին ոչ մեխանիկական եղանակով էներգիայի փոխանցում։ | կգ·մ2/վ2 (ջոուլ, Ջ) | սկալյար |
| Էլեկտրական լիցք | q | Մարմինների էլեկտրամագնիսական փոխազդեցության մեջ մտնելու ունակությունը։ | Ա·վ (կուլոն, Կլ) | էքստենսիվ, պահպանվող մեծություն |
| Լարում | U | Միավոր լիցքի վրա կատարված աշխատանք։ | մ 2·կգ/(վ3·Ա) (վոլտ, Վ) | սկալյար |
| Էլեկտրական դիմադրություն | R | Օբյեկտի էլեկտրական հոսանքին խոչընդոտելու ունակությունը։ | մ 2·կգ/(վ3·Ա2) (օմ, Օմ) | սկալյար |
| Մագնիսական հոսք | Φ | Մագնիսական ինդուկցիան միավոր մակերեսում։ | կգ·մ 2/(վ2·Ա) (վեբեր, Վբ) | |
| Հաճախություն | ν | Միավոր ժամանակում իրադարցության կատարման թիվը։ | վ −1 (հերց, Հց) | |
| Անկյուն | α | Ուղղության փոփոխության չափը։ | ռադիան (ռադ) | |
| Անկյունային արագություն | ω | Անկյան փոփխության արագությունը։ | վ −1 (ռադիան վայրկյան) | |
| Անկյունային արագացում | ε | Անկյունային արագության փոփոխության արագությունը։ | վ −2 (ռադիան վայրկյան քառակուսի) | |
| Իներցիայի մոմենտ | I | Պտտվող մարմնի իներտության չափը։ | կգ·մ2 | թենզոր մեծություն |
| Իմպուլսի մոմենտ | L | Մարմնի պտտման չափը։ | կգ·մ2/վ | պահպանվող մեծություն |
| Ուժի մոմենտ | M | Ուժի բազուկի և ուժի արտադրյալը։ | կգ·մ2/վ2 | վեկտոր |
| Մարմնային անկյուն | Ω | Տարածության մասը, որ զբաղեցնում են մի կետից դուրս եկող միավորված ճառագայթները։ | ստեռադիան (սռ) |
Ծանոթագրություններ
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ֆիզիկական մեծությունների ցանկ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.