Газарай Тоһон
Газарай тоһон (латаар 'petroleum' — Грек: πετρα (шулуу) + латаар oleum (тоһон) гаралтай гэжэ) — олон түрэлэй нүүрһэнуһантүрэгшэдһөө тогтохо шэнгэн, шатаха ашагта малтамал, түлишэ юм.
Алканиинь газарай тоһые бүридүүлэгшэ үндэһэн нүүрһэнуһантүрэгшэ болоод C5H12 аас C18H38 хүрэтэрхи нэгэдэлнүүдынь тааралдана. Үүнһөө хүнгэн нүүрһэнуһантүрэгшэдынь (хиин түлэбтэ) байгаалиин хии, болон тоһоной хиие, харин хүндынүүдынь хатуу түлэбтэ оршохо ба нүүрһэнэй үндэһэн бүтэсэ болоно.
Газарай тоһониинь хүхэр, хүшэлтүрэгшэ, азот зэргэ химиин элементнүүдые тодорхой хэмжээгээр агуулна. Ехэбшэлэн хара, хара хүрэн үнгэтэй. Газарай тоһониинь байгаали дээрэ элһэтэй холилдон хахад хатуу хэлбэритэй тохёолдожо болохо ба битум гэжэ гэжэ нэрэлнэ (Жэшээлбэл, Канадын "Athabasca").
Олборложо бай ниитэ газарай тоһоной 84%-иие эршэм хүсэнэй түүхэй эд, үлэхэ 16%-иие химиин үйлэдбэриин түүхэй эд болгон хэрэглэжэ байна.
Газарай тоһониинь байгаалида, нүхэн һүбэрхэг шулуулигта агуулагдаха ба нөөсын хэмжээе 1.2 триллион баррель гэжэ тоосожо байна . Дэлхэйн газарай тоһоной хэрэглээ 84 сая баррель/үдэр болоод мүнөөнэй хэрэглээнэй түбшэнгөөр тоособол 32 жэлэй дараа гү, али ойролсоогоор 2039 ондо газарай тоһоной нөөсэ шабхагдажа дууһана.
Зүүлтэ
This article uses material from the Wikipedia Буряад article Газарай тоһон, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Хэрбэеэ ондоо юумэнэй заагдаагүй һаа, CC BY-SA 4.0 зүбшөөрэлөөр удхыень хаража болохоор. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Буряад (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.