Ирла́ндия, Ирла́ндия Респу́бликаһы (Éire; ингл. Ireland, Republic of Ireland) — Көнбайыш Европала урынлашҡан дәүләт, Ирландия утрауының ҙур өлөшөн биләй.
Илдең исеме кельт телендәге Éire — дәүләт һүҙенән барлыҡҡа килә. Баш ҡалаһы — Дублин, унда яҡынса 1,4 млн.кеше йәшәй. 1973 цылдан алып Европа Берләшмәһендә ағза булып тора.
| |||||
Гимн: [[Ирландияның гимны|«"Әсҡыр йыры" "Amhrán na bhFiann"»]] | |||||
Ирландияның урынлашыуы (йәп-йәшел): — Европала (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу) — Европа Берләшмәһендә (асыҡ-йәшел) | |||||
Үҙаллылыҡ датаһы | 6 декабрь 1922 ( Бөйөк Британия) | ||||
Рәсми телдәр | ирланд һәм инглиз | ||||
Баш ҡала | Дублин | ||||
Эре ҡалалар | Дублин, Корк | ||||
Идара итеү төрө | Парламент республикаһы | ||||
Президент Премьер-министр | Майкл Д. Хиггинс Энда Кенни | ||||
Территория • Бөтәһе • % һыу өҫтө | 117 70273 км² 2 | ||||
Халыҡ • Һаны (2011) • Халыҡ тығыҙлығы | 4 581 269 чел. (120) 60,3 чел./км² | ||||
ЭТП • Бөтәһе (2010) • Бер кешегә | 172,5 млрд долл. (55) 39 009 долл. | ||||
ИЧР (2011) | ▬ 0,908 (бик юғары) (7 урын) | ||||
Валюта | Евро (EUR, код 978) | ||||
Интернет-домен | .ie | ||||
Код ISO | IE | ||||
МОК коды | IRL | ||||
Телефон коды | +353 | ||||
Сәғәт бүлкәте | +0 |
Ирландия парламент республикаһы булы тора. Ҡануниәт хакимиәтенең юғары органы — ике палатанан (Ирландия йыйылышы һәм Сенаты) ҡоролған парламент (ирл. «Ти́хе-ан-И́ряхташ» — Tithe An Oireachtais — «шуро», «ҡоролтай»).
Дойл Эренға (Dáil Éireann — «Ирландия йыйылышы») 160 алып 170 тиклем ағза халыҡ менән һайлана.
Ирландия Сенаты (Seanad Éireann) 60 сенаторҙарҙан төҙөлә.
Ирландия президенты (Uachtarán) 7 йылға бер һайланыла. Ул күбенсә церемониаль функцияларҙы үтәй. Ысынында, илдә төп дәүләт башлығы тип Ирландияның Премьер-министры (Taoiseach — «предводитель») булып килә.
Ирландияның төп халҡы сығышы менән кельт халҡына ҡарай. Дөйөм халыҡ һаны — 4,24 миллион кеше. Халыҡтың яҡынса 58 % ҡалалрҙа йәшәй. Илдә ҡырҡтан ашыу милләт көн күрә, әммә уларҙың 88,6 % самаһы — ирландтар. Ҡалғандары Европанан, Африканан, Азиянан сыҡҡан эмигранттар: поляктар (1,5 %), литвалар (0,6 %), нигерийҙар (0,4 %), латыштар (0,3 %), американдар (0,29 %), ҡытайҙар (0,27 %), немецтар (0,24 %).
Ирландияла иң төп милли байрам булып Изге Патрик көнө һынала. Унан башҡа христиан байрамдары (Пасха, Раштыуа), дәүләт көнө һ.б. билдәләнә.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Ирландия, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.