Eston Dili: Estoniyanın rəsmi dili
Eston dili (orijinal dildə eesti keel ⓘ) — estonların dili.
Ural dillərinin fin-uqor budağının baltika-fin alt qrupuna aiddir. Estoniya və Avropa birliyinin rəsmi dilidir. Yazı sistemi Latın əlifbasına əsaslanır.
| Eston dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | eesti keel |
| Ölkə | Estoniya |
| Region | Şimali Avropa |
| Rəsmi status | Estoniya |
| Tənzimləyən təşkilat | Eston Dili İnstitutu |
| Danışanların ümumi sayı | 1,1 milyon. |
| Status | təhlükəsiz vəziyyətdədir |
| Təsnifatı | |
| Kateqoriya | Avrasiya dilləri |
| Ural dilləri
| |
| Yazı | latın əlifbası (eston əlifbası) |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | эст 850 |
| ISO 639-1 | et |
| ISO 639-2 | est |
| ISO 639-3 | est |
| Dilin strukturlarının dünya atlası | est |
| Ethnologue | est |
| ABS ASCL | 1601 |
| IETF | et |
| Glottolog | esto1258 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Eston dili təxminən 1 milyon insanın ana dilidir. Onların əksəriyyəti (təxminən 900.000 nəfər) Estoniya sakinləridir.
Estoniya dili səslərin üç dərəcə uzunluğu ilə (həm sait, həm samit) diqqət çəkir: qısa, uzun və ən uzun. Uzunluqdan asıllı olaraq sözlər fərqli mənalar verir.
Dilin kodu — et və ya est (ISO 639-a uyğun olaraq).
Adı
Estlər xalqının adına ilk dəfə Tasitin (98-ci il) əsərlərində rast gəlinir, lakin, göründüyü kimi, bu etnonim Baltik tayfalarından birinə aiddir, çünki Tasitin təsvir etdiyi xalq Baltik dənizinin Visladan şərqdə olan sahilində məskunlaşmışdır, orada isə Baltika-Fin xalqları heç vaxt yaşamamışdılar. Bu ad, Şərqi Baltikyanı fəth etdikdən sonra almanlar və danimarkalılar tərəfindən estonlara verildi. Estonlar özlərini maarahvas "torpaq xalqı", dillərinə isə maakeel "torpaq dili" deyirdilər. Eestlased və eesti keel adları yalnız 19-cu əsrin ikinci yarısından sonra yayılmağa başlandı.
Linqvocoğrafiya
Dialektlər
Eston dili bir-birindən əhəmiyyətli dərəcdə fərqlənən iki ləhcəyə bölünür:
Şimal eston
| 1. Orta eston dialektləri |
|---|
| orta |
| qərb |
| ada |
| şərq |
| 2. Şimal-şərq dialektləri |
|---|
| sahil |
| alutaquz |
Cənub eston
| mulkski (mulgiskii ) |
| tartu |
| vıro |
Çox vaxt ayrı dil hesab edilən cənub eston ləhcəsinin əsasını qədim müstəqil Baltika-Fin dili təşkil edir. Setu şivəsi bir çox hallarda cənub eston ləhcəsinin ayrı dialekti hesab edilir, lakin Karl Payusal, Ellen Niyt və Tiyta Xennosteyə görə, setu şivəsi vıro dialektinin budağıdır.
Yazısı
Eston əlifbası
| A a | B b | C c | D d | E e | F f | G g | H h |
| I i | J j | K k | L l | M m | N n | O o | P p |
| Q q | R r | S s | Š š | Z z | Ž ž | T t | U u |
| V v | W w | Õ õ | Ä ä | Ö ö | Ü ü | X x | Y y |
C, Q, W, X, Y hərfləri yalnız xarici adların yazılması üçün istifadə olunur. F, Š, Z və Ž hərflərinə yalnız digər dillərdən alınma sözlərdə rast gəlmək olur.
İstinadlar
This article uses material from the Wikipedia Azərbaycanca article Eston dili, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Azərbaycanca (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.