Hagiso: Skota plado

Oni eĉ diras, ke ĝi estas "La nacia plado" kaj ĉiukaze estas la neevitebla centro de Burns Supper. La ingrediencoj de hagiso ne estas tiom allogaj. Ĝi konsistas ĉefe de visceraĵoj de ŝafo, nome de pulmo, koro, hepato kaj stomako, kuirita kun faruno de aveno kaj spicoj.

Hagiso atingis literaturan prestiĝon pro la poemo Alparolo al la Hagiso (Address to a Haggis) de la skota nacia poeto Robert Burns. La deklamado de ĉi tiu poemo estas centra parto de la ceremonio dum Burns Supper ĉiujare dum la naskiĝtago de Burns, la 25-an de januaro, kaj celebrata en la tuta mondo.

• teksto kun klarigoj (angle) Arkivigite je 2009-04-21 per la retarkivo Wayback Machine
  • en Esperanto: Alparolo al la Hagiso Arkivigite je 2011-03-26 per la retarkivo Wayback Machine el "Kantoj Poemoj kaj Satiroj" de Robert Burns Tradukitaj de Reto Rossetti kaj William Auld, Eldonejo Kardo, Glasgow, 1995, ISBN 0-905149-26-2.

La hejma produktado de hagiso nuntempe estas relative komplika, ĉar la ingrediencoj (ŝafaĵoj) ne estas facile atingeblaj. Tial oni kutime aĉetas la pretan produkton kaj varmigas ĝin en bolanta akvo. Fonto por tradicia recepto: Scotisch Crafts Arkivigite je 2009-02-05 per la retarkivo Wayback Machine

• stomako de ŝafo kiel kovrilo
• hepato, pulmo kaj koro de ŝafo
• 3 cepoj
• graso de reno
• 150 g faruno de aveno
• salo, nigra pipro
• kajena pipro
• saŭco de rostaĵo (angle:gravy)

Fonto: The Vegetarian Society of the United Kingdom Arkivigite je 2010-01-05 per la retarkivo Wayback Machine

• 100g cepoj, sen ŝelo kaj tranĉita al malgrandaj pecoj
• 15ml sunflora oleo
• 50g karoto raspita
• 35g fungoj tranĉita al malgrandaj pecoj
• 50g ruĝaj lentoj
• 600ml vegetara buljono
• 25g ruĝaj fazeoloj
• 35g muelitaj arakidoj
• 25g muelitaj nuksoj
• 30ml soja saŭco
• 15ml citrona suko
• 7.5ml timiano
• 5ml sekigita rosmareno
• iomete da kajena pipro
• 7.5ml miksitaj spicoj
• 200g fajna avena faruno
• freŝe muelita nigra pipro

Fritu la cepon en la oleo kaj aldonu karotojn kaj fungojn. Aldonu la lentojn kaj 2/3 de la buljono. Miksu la restaĵon de la buljono kun la fazeoloj, miksu kun la restantaj ingrediencoj kaj aldonu. Lasu kuiri dum 10-20 minutoj. Aldonu la avenan farunon kaj lasu kuiri 10 - 20 minutojn. Aldonu akvon laŭ bezono. Finfine metu en bakpleton kaj baku en forno (190 °C) dum 30 minutoj. Surtabligu kun terpomoj.

Hagiso apartenas al la receptoj, kiuj uzas laŭeble la plej grandan parton de buĉita besto (hepato, koro, eĉ sango). Kontraste al kolbaso estas aldonata iu speco de greno.

• Pölsa estas tradicia sveda manĝaĵo. La ĉefaj ingrediencoj estas bova viando, hepato, koro, cepo, kaj hordeo spicita per pipro kaj majorano. Servita kun terpomoj kaj ruĝaj betoj, foje kun fritia ovo.
• Scrapple (Pennsylvania Dutch) estas tradicia manĝaĵo, kiu konsistas el tiuj viandaj partoj de porko, kiuj ne estas uzeblaj alimaniere, kun faruno de maizo kaj foje fagopiro. Similas al Pon, en kiu estas uzata nur la buljono de la viando-restaĵoj. Oni fritas la tranĉaĵojn.
• Grützwurst en Germanio
• Buchada en Brazilo. Tre simila, sed oni uzas kasavon anstataŭ avenaĵo.

• Teksto pri Hagiso en la germana ĵurnalo Die Zeit germane
• Recepto kun speciala saŭco: [1] Arkivigite je 2009-11-18 per la retarkivo Wayback Machine angle