ცენტრალური აზია
ცენტრალური აზია (ყაზახ.
Орталық Азия, მონღ. Төв Ази, თურქმ. Merkezi Aziýa, უზბეკ. Markaziy Osiyo, ყირგ. Борбор Азия, ტაჯ. Осиёи Марказӣ, სპარს. آسیای مرکزی, ურდუ: وسط ایشیا, ჩინ. 中亚) — ორთაშობური რეგიონი აზიას, ტერმინშე ზუსტი აპიჯალა ვა არსებენს. მუჭოთ წესი, თინა იკათუანს გეჸვენჯი დიხაუჩაშ აკანეფს:
- ჸოფილი სხუნუეფიშ რესპუბლიკეფი: ყაზახეთი (მორჩილი ევროპული ნორთიშ მოხ), უზბეკეთი, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, თურქმენეთი. თე ეკონია ოთხი ქიანა შქა აზიაშ რეგიონო მიშინუაფუდჷ.
- აზიაშ დინოხმატერიკული რაიონეფი: ავღანეთი, ბჟადალი ჩინეთი დო მონღოლეთი.
.svg)
ცენტრალური აზიაშ ფართობი დოხოლაფირო 6 მლნ კვ.კმ. გაბარეფი დო რძენეფი აკმოქინინჷნა ჟირ თარი იარუსის, ოშქაშე სიმაღალე 500-1500 მ (გობი, ალაშანი, ორდოსი, ჯუნგარიშ დო ტარიმიშ რზენეფი) დო 4000-4500 მ (ტიბეტიშ გაბარი), ნამუთ გიშართილი რე დო აკოხურგელი რე მაღალი ქჷნდჷრეფით — ტიან-შანი, კუნლუნი, ნანშანი, ყარაყორუმი დო შხვა. კლიმატი კონტინენტური რე, ნოლექეფი რზენს 50-200 მმ რე, გვალეფს — 500-1000 მმ წანმოწანას. რეგიონს მიარეთ რე ტიოზეფი დო გვერდოტიოზეფი, ტიბეტიშ გაბარს - რგილი ტიოზეფი.
თარი ეკონომიკური დო კულტურული ცენტრეფი
| ნოღა | ქიანა | მახორობა | სურათი | ინფორმაცია |
|---|---|---|---|---|
| ასტანა |  ყაზახეთი | 700,000 (2009) |  | ყაზახეთიშ ნანანოღა დო სიდიდაშ მეჯინათ ქიანაშ მაჟირა ნოღა. თაქ 1997 წანას ალმათი-შე ოფიციალურო გეგნიღეს ნანანოღა. |
| ალმათი | ყაზახეთი | 1,420,747 (2009) | 1929 წანაშე 1997 წანაშახ ყაზახეთიშ ნანანოღა. აღიარებული რე ყაზახეთიშ დო რეგიონიშ ფინანსურ ცენტრო. | |
| აშხაბადი |  თურქმენეთი | 695,300 (2001) | თურქმენეთიშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა. ელაზჷმაფათ ახალი ნოღა. 1818 წანას, თე ჯოხოდვალაშ ოფუტე დარსხუ რუსეთიშ იმპერიაქ. ნოღა იდვალუაფუ ნისაწკჷმა არხოს, ნამუთ პართიაშ ნანანოღა რდჷ. | |
| ქაბული | .svg) ავღანეთი | 3,000,000 (2008) |  | ავღანეთიშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა. ნოღა ქირსეშმოლინაშა 2000 - 1500 წანეფს რე დორსხუაფილი. |
| პეშავარი |  პაკისტანი | 2,955,254 (2006) | პაკისტანიშ რეგიონიშ ხაიბერ-პახტუნხვაშ ნანანოღა, ნამუთ იდვალუაფუ ხაიბერიშ გჷნალწკჷმა, ავღანეთიშ ხურგაწკჷმა არხოს. | |
| მეშჰედი |  ირანი | 2,427,316 (2006) | ირანიშ სიდიდათ მაჟირა ნოღა. შიიტეფიშ ართ-ართი წიმინდე ნოღა. | |
| ურუმჩი |  ჩინეთი | 2,681,834 (2006) | სინძიანიშ რეგიონიშ ნანანოღა დო უიგურეფიშ კულტურული ცენტრი. 2000 წანაშ წიმოხ, თინა ჸანჭიშ შარაშ შანულამი ნოღა რდჷ. | |
| მაზარი-შარიფი | ავღანეთი | 300,600 (2008) |  | ავღანეთიშ სიდიდათ მაანთხა ნოღა დო ბალხიშ პროვინციაშ ნანანოღა. |
| ულან-ბატორი |  მონღოლეთი | 1,067,472 (2008) |  | მონღოლეთიშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა. ნოღაქ 1639 წანას დირსხუ მუჭოთ ბუდისტური ცენტრი. XX ოშწანურას ულანბატორქ შანულამ მანუფაქტურულ ცენტრო გჷნირთჷ. |
| სამარყანდი |  უზბეკეთი | 596,300 (2008) |  | უზბეკეთიშ სიდიდათ მაჟირა ნოღა დო სამარყანდიშ პროვინციაშ ნანანოღა. ნოღა ჯოხოგოლაფირი რე თიში ჸანჭიშ შარას ცენტრალური დვალუაშ გეშა დო მუჭოთ ისლამიშ ოგურაფუ ცენტრი. |
| ბიშკეკი |  ყირგიზეთი | 1,250,000 (2007) |  | ყირგიზეთიშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა, თაშნეშე ჩუიშ პროვინციაშ ადმინისტრაციული ცენტრი. |
| ტაშკენტი | უზბეკეთი | 2,180,000 (2008) |  | უზბეკეთიშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა. ტაშკენტიქ წჷმიქიმინჷ ჩირჩიკიშ წყარპიჯის მადვალუ ოაზისშე. |
| ტუსი | ირანი | N/A |  | ხორასან რეზავიშ პროვინციაშ ანტიკური ნოღა. ანტიკური ბერძენეფი თის სუსიას (ბერძ. Σούσια) უძახჷდეს. ნოღა ალექსანდრე მაკედონარქ ქირსეშმოლინაშა 330 წანას აკოგჷ. ნოღა 1220 წანას მონღოლეფქ, ჩინგიზ-ყაენიშ დუდალათ დახე ედომუშამო მოჯალაგეს. |
| დუშანბე |  ტაჯიკეთი | 679,400 (2008) |  | ტაჯიკეთიშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა. დუშანბე ტაჯიკურო დო სპარსულო შანანეს თუთაშხას |
| ბუხარა | უზბეკეთი | 237,900 (1999) |  | ქიანაშ სიდიდათ მახუთა ნოღა დო ბუხარაშ პროვინციაშ ნანანოღა. ბუხარა სპარსული ცივილიზაციაშ შანულამი ცენტრი რდჷ, მუშ ორდოიან პერიოდის. |
| ნიშაპური | ირანი | 270,972 (2006) |  | ნოღა იდვალუაფუ ხორასან რეზავიშ პროვინციას, ირანიშ ოორუე-ბჟაეიოლ ნორთის. |
საინტერესო მუნაჩემეფი
- აფრიგიდეფიშ დინასტია (305—995) (ხორეზმის) შხვა დინასტიეფწკჷმა გიშაკერზაფილო, დიდხანს მართჷნდჷ ცენტრალურ აზიაშ დო ედომუშამი რეგიონიშ დინასტიეფწკჷმა ელაზჷმაფათ.
- ცენტრალური აზია ოთახიშ ჭანდიშ ოდაბადე რე.
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia მარგალური (Margaluri) article ცენტრალური აზია, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). დინორე მიწორინაფილი რე გეჸვენჯი ლიცენზიათ (დო შხვა ვა რე მეწურაფილი-და): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki მარგალური (Margaluri) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.